Słowa kluczowe
ustrój uniwersytetu
reformy
rady powiernicze
społeczeństwo interesariuszy
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem niniejszego artykułu są rady powiernicze w europejskim szkolnictwie wyższym. Analiza obejmuje proces kształtowania się idei rad w różnych tradycjach szkolnictwa wyższego, zwracając szczególną uwagę na rolę, jaką im przypisywano w budowaniu relacji między uczelniami a otoczeniem zewnętrznym. Praca nie ma wyłącznie charakteru historycznego, choć jej duża część poświęcona jest analizie dyskursu dotyczącego procesu powoływania i organizacji rad powierniczych w europejskich uczelniach. Jej centralnym elementem jest analiza modeli rad powierniczych w uczelniach pod względem posiadanej władzy oraz odpowiedzialności, sposobu mianowania/odwoływania ich członków, rozliczania rady powierniczej, a nade wszystko ich składu,w tym zwłaszcza udziału reprezentantów zewnętrznych interesariuszy. W ostatniej części – nawiązując do doświadczeń innych krajów – poruszona zostaje kwestia potencjalnych wyzwań, jakie
wynikają dla polskiego szkolnictwa wyższego w związku z publicznie dyskutowaną możliwością
powołania rad powierniczych w polskich uczelniach
Bibliografia
Aarrevaara, T. (2012). Oh Happy Days!: University Reforms in Finland. W I. Dobson i F. Maruyama (red.), Cycles of University Reform: Japan and Finland Compared (79–92). Tokyo: Center for National University Finance and Management.
Aghion, P., Dewatripont, M., Hoxby, C., Mas-Colell, A. i Sapir, A. (2010). The governance and performance of universities: evidence from Europe and the US. Economic Policy. 25(61): 7–59.
Ahola, S. i Hoffman, D.M. (2012). Higher education research in Finland: emerging structures and contemporary issues. Jyväskylä: University of Jyväskylä.
Amaral, A. i Magalhães, A. (2001). On markets, autonomy and regulation the Janus Head revisited. Higher Education Policy. 14(1): 7–20.
Amaral, A., Meek, V.L. i Larsen, I.M. (2003). The Higher Education Managerial Revolution? Dordrecht: Springer Netherlands.
Antonowicz, D. (2005). Uniwersytet przyszłości: Wyzwania i modele polityki. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Antonowicz, D. (2015). Między siłą globanych procesów a lokalną tradycją: Polskie szkolnictwo wyższe w dobie przemian. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Bell, D. (2008). The Coming Of Post-industrial Society. New York: Basic Books.
Bleiklie, I. (1998). Justifying the Evaluative State: New Public Management Ideals in Higher Education. European Journal of Education. 33(3): 299–316.
Bleiklie, I. i Kogan, M. (2007). Organization and Governance of Universities. Higher Education Policy. 20(4): 477–493.
Boer, H. de, Enders, J. i Schimank, U. (2007). On the Way towards New Public Management? The Governance of University Systems in England, the Netherlands, Austria, and Germany. W: D. Jansen (red.), New Forms of Governance in Research Organizations (137–152). Dordrecht: Springer Netherlands.
Boer, H.F. de, Jongbloed, B.W.A., Enders, J. i File, J.M. (2010). Progress in higher education reform across Europe, Funding reform, Volume 1: Executive Summary and main report (CHEPS): Enschede. https://research.utwente.nl/en/publications/progress-in-highereducation-reform-across-europe-funding-reform--3 [10.04.2018].
Boer, H. de, Maasen, P. i Weert, E. de. (1999). The troublesome Dutch university and its Route 66 towards a new governance structure. Higher Education Policy. 12(4): 329–342.
Boer, H. D., Denters, B. i Goedegebuure, L. (1998). On boards and councils; shaky balances considered The governance of Dutch universities. Higher Education Policy. 11(2–3): 153–164.
Brunsson, N. i Sahlin-Andersson, K. (2000). Constructing Organizations: The Example of Public Sector Reform. Organization Studies. 21(4): 721–746.
De Boer, H.F., Enders, J. i Leisyte, L. (2007). Public sector reform in Dutch higher education: The organizational transformation of the university. Public Administration. 85(1): 27–46.
De Boer, H.F., & File, J. (2011). Old Wine in New Skins: The long Evolution of Supervisory Boards in Duthc Higher Education. W: J. Enders, H.F. De Boer i D.F.
Westerheijden (red.), Reform of Higher Education in Europe (159–173). Rotterdam: SensePublishers.
de Boer, H., Huisman, J. i Meister-Scheytt, C. (2010). Supervision in ‘modern’ university governance: boards under scrutiny. Studies in Higher Education. 35(3): 317–333.
DiMaggio, P. i Powell, W. (1983). The Iron Cage Revisited: Institutionalised Isomorphism and Collective Rationality in Organizational Fields. American Journal of Sociology. 48(2): 147–160.
Drucker, P. (2011). The Age of Discontinuity: Guidelines to Our Changing Society. New Brunswick, N.J.: Transaction Publishers.
Enders, J., de Boer, H. i Weyer, E. (2013). Regulatory autonomy and performance: the reform of higher education re-visited. Higher Education. 65(1): 5–23.
European Commission. (2017). Peer Review of Polish Higher Education and Science System - RIO - H2020 PSF - European Commission. Brussels: European Commission.
European Council. (2000). Lisbon European Council 23 and 24 March 2000 Presidency Conclusions. EC.
European Council. (2005). European Council Brussels 22 and 23 March 2005 Presidency Conclusions. EC.
Gornitzka, Å., Maassen, P. i de Boer, H. (2017). Change in university governance structures in continental Europe. Higher Education Quarterly. 71(3): 274–289.
Gumport, P. (2000). Academic restructuring: Organizational change and institutional imperatives. Higher Education. 39(1): 67–91.
Henkel, M. i Askling, B. (2006). Higher Education Institutions. W: M. Kogan, M. Henkel, P. M. Bauer i P.I. Bleiklie (red.), Transforming Higher Education (85–100). Dordrecht: Springer Netherlands.
Huber, E. i Stephens, J.D. (2001). Development and Crisis of the Welfare State: Parties and Policies in Global Markets (1 ed.). Chicago: University Of Chicago Press.
Huisman, J. i Currie, J. (2004). Accountability in higher education: Bridge over troubled water? Higher Education. 48(4): 529–551.
Jabłecka, J. (2002). Menedżeryzm i państwo ewaluacyjne – zmiany w zarządzaniu uniwersytetami na przykładzie Wielkie Brytanii. W: M. Wójcicka (red.), Dywersyfikacja w szkolnictwie wyższym (63–81). Warszawa: Wydawnictwa UW.
Kehm, B. i Lanzemdorf, U. (red.). (2006). Reforming university governance: changing conditions for research in four European countries. Bonn: Lemmens.
Kersbergen, K.V. i Waarden, F.V. (2004). “Governance” as a bridge between disciplines: Cross-disciplinary inspiration regarding shifts in governance and problems of governability, accountability and legitimacy. European Journal of Political Research. 43(2): 143–171.
Klimke, M. i Scharloth, J. (2008). 1968 in Europe: A History of Protest and Activism, 1956–1977. London: Palgrave Macmillan.
Kretek, P. M., Dragšić, Ž. i Kehm, B. M. (2013). Transformation of university governance: on the role of university board members. Higher Education. 65(1): 39–58.
Kwiek, M. (2000). The nation-state, globalisation and the modern institution of the university.
Theoria: A Journal of Social and Political Theory. 96: 74–98.
Kwiek, M. (2010). Transformacje uniwersytetu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kwiek, M. (2014). Uniwersytet jako „wspólnota badaczy”? Polska z europejskiej perspektywy porównawczej i ilościowej. Nauka i Szkolnictwa Wyższe. 2(40): 71–100.
Kwiek, M., Antonowicz, D., Brudlak, J., Hulicka, M., Jędrzejewski, T., Kowalski, R., Kulczycki, E., Szadkowski, K., Szot, A., Wolszczak-Derlacz, J. (2016). Projekt założeń do ustawy prawo o szkolnictwie wyższym. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Lowe, Roy. (1982). The Expansion of Higher Education in England. W: J. Konrad (red.), The transformation of higher learning 1860-1930: expansion, diversification, social opening and professionalization in England, Germany, Russia and the United States. Stuttgart: Klett-Cotta.
Luzzatto, G. i Moscati, R. (2005). University Reform in Italy: Fears, Expectations and Contradictions. W: Å. Gornitzka, M. Kogan i A. Amaral (red.), Reform and Change in Higher Education (153–168). Dordrecht: Springer Netherlands.
Magalhães, António, Veiga, A. i Amaral, A. (2016). The changing role of external stakeholders: from imaginary friends to effective actors or non-interfering friends. Studies in Higher Education, 1–17.
Magalhães, Antonio, Veiga, A., Amaral, A., Sousa, S. i Ribeiro, F. (2013). Governance of Governance in Higher Education: Practices and lessons drawn from the Portuguese case: Governance of governance in higher education. Higher Education Quarterly. 67(3): 295–311.
Moodie, G.C. i Eustace, R. (1974). Power and authority in British universities. London: Allen & Unwin.
Nature. (2008). Scandalous behaviour. Nature. 454(7207): 917–918.
Neave, G. (2003). Perspektywa interesariuszy w ujęciu historycznym. Nauka i Szkolnictwo Wyższe. 21(1): 19–39.
Olsen, J.P. (2007). The Instituional Dynamics of European University. W: J.P. Olsen i P. Maasen (red.), University Dynamics and European Integration (25–55). Dordrecht: Springer Netherlands.
Olsen, J. P. i Maassen, P. (2007). European Debates on the Knowledge Institution: The Modernization of the University at the European Level. W: J.P. Olsen i P. Maasen (red.), University Dynamics and European Integration (3–25). Dordrecht: Springer Netherlands.
Pechar, H. (2005). Backlash or Modernisation? Two Reform Cycles in Austrian Higher Education. W: Å. Gornitzka, M. Kogan i A. Amaral (red.), Reform and Change in Higher Education (269–285). Berlin/Heidelberg: Springer-Verlag.
Pechar, H. (2012). The Decline of an Academic Oligarchy: The Bologna Process and ‘Humboldt’s Last Warriors’. W: A. Curaj, P. Scott, L. Vlasceanu i L. Wilson (red.), European Higher Education at the Crossroads (613–630). Dordrecht: Springer Netherlands.
Popłonkowski, T. (1996). Autonomia uczelni, instytucjonalne ograniczenia autonomii, kierunki zmian. W: M. Dąbrowa-Szefler i M. Pastwa (red.), Finansowanie i zarządzanie szkolnictwem wyższym Polska-Holandia (123–133). Warszawa: UW, CBPNiSW.
Reale, E. i Potì, B. (2009). Italy: Local Policy Legacy and Moving to an ‘In Between’ Configuration. W: C. Paradeise, E. Reale, I. Bleiklie i E. Ferlie (red.), University Governance (77–102). Dordrecht: Springer Netherlands.
Stehr, N. (1994). Knowledge societies. London–Thousand Oaks, CA: Sage.
Szwabowski, O. (2014). Uniwersytet – fabryka – maszyna: Uniwersytet w perspektywie radykalnej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Välimaa, J. (2007). Social Dynamics of Higher Education Reforms: The Case of Finland. W: Å. Gornitzka, M. Kogan i A. Amaral (red.), Reform and Change in Higher Education (245–269). Dordrecht: Springer Netherlands.
Veiga, A., Magalhães, A. i Amaral, A. (2015). From Collegial Governance to Boardism: Reconfiguring Governance in Higher Education. W: J. Huisman, H. De Boer, D.D. Dill i M. Souto-Otero (red.), The Palgrave International Handbook of Higher Education Policy and Governance (398–416). London: Palgrave Macmillan.
Weick, K. E. (1976). Educational Organizations as Loosely Coupled Systems. Administrative Science Quarterly. 21(1): 14.
Wójcicka, M. (red.). (2002). Dywersyfikacja w szkolnictwie wyższym: Uwarunkowania i perspektywy. Warszawa: UW, CBPNiSW.
Woźnicki, J., Brzeziński, J., Chałupka, M., Izdebski, H., Jędrzejewski, T., Krasowski, K., Kolasa, K., Leja, K., Malec, J. i Pacuska, M. (2015). Deregulacja w systemie szkolnictwa wyższego. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.