Abstrakt
W artykule interpretacji poddane zostały trzy utwory prozatorskie powstałe po roku 1945: Góry nad Czarnym Morzem Wilhelma Macha, Siekierezada Edwarda Stachury oraz Sońka Ignacego Karpowicza. W pierwszej części wskazano sposoby prezentowania wschodniego pogranicza Polski w dwudziestoleciu międzywojennym. Następnie przedstawiono, jak przestrzeń ta jest ukazywana we wskazanych powieściach. Obszary przygraniczne opisywane są jako inne, egzotyczne, gorzej rozwinięte, ale jednocześnie fascynujące i przyciągające. Główni bohaterowie wymienionych utworów to pisarze będący w stanie kryzysu. Wyprawa na wschód Polski stanowi próbę jego przezwyciężenia.
Bibliografia
Bakuła Bogusław, 1991, Oblicza autotematyzmu (autorefleksyjne tendencje w polskiej prozie po roku 1956), Poznań.
Bereza Henryk, 1987, Życiopisanie, w: Stachura E., Poezja i proza, t. 5, Warszawa.
Buchowski Marian, 1992, Edward Stachura. Biografia i legenda, Opole.
Chudziński Edward, 2013, Regionalizm w Polsce. Genealogia – fazy rozwoju – perspektywy, „Zespoły Senackie”, z. 13.
Fiut Aleksander, 1973, Świat powieściowy Wilhelma Macha, „Pamiętnik Literacki”, z. 4.
Grądziel-Wójcik Joanna, 2015, „Perpetuum mobile”, czyli kilka uwag o autotematyzmie, „Forum Poetyki”, nr 2.
Januszkiewicz Michał, 1998, Tropami egzystencjalizmu w literaturze polskiej XX wieku, Poznań.
Karpowicz Ignacy, 2015, Sońka, Warszawa.
Konwicki Tadeusz, 1973, Sennik współczesny, wyd. 5, Warszawa.
Kornaś Tadeusz, 2004, Włodzimierz Staniewski i Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice, Kraków.
Kuźma Erazm, 1980, Mit orientu i kultury zachodu w literaturze XIX i XX wieku, Szczecin.
Mach Wilhelm, 1961, Góry nad Czarnym Morzem, Warszawa.
Możdżyński Paweł, 2012, Mistycy, jogini, szamani. O poszukiwaniach ‘sacrum’ w polu sztuki XX i XXI wieku, „Przegląd Religioznawczy”, nr 4.
Pachocki Dariusz, 2007, Stachura totalny, Lublin.
Pawluczuk Włodzimierz, 1999, Wierszalin. Reportaż o końcu świata 30 lat później, Białystok.
Pogonowska Ewa, 2002, Dzikie biesy. Wizja Rosji sowieckiej w antybolszewickiej poezji polskiej lat 1917-1932, Lublin.
Poradecki Jerzy, 1984, Pisarstwo Wilhelma Macha, Łódź.
Sandauer Artur, 1969a, O ewolucji sztuki narracyjnej w XX wieku, w: Liryka i logika. Wybór pism krytycznych, Warszawa.
Sandauer Artur, 1969b, Samobójstwo Mitrydatesa, w: Liryka i logika. Wybór pism krytycznych, Warszawa.
Stachura Edward, 1971, Siekierezada albo zima leśnych ludzi, Warszawa.
Szkudlarek Tomasz, 1998, Miejsce, przemieszczenie, tożsamość, „Magazyn Sztuki”, nr 19.
Szybist Maciej, 1968, „Góry nad Czarnym Morzem” czyli o możliwości epiki lirycznej, w: Wilhelm Mach. Człowiek i pisarz, Frycie S. (red.), Rzeszów.
Szyngwelski Waldemar, 2003, Sobowtór w labiryncie. Proza artystyczna Edwarda Stachury, Warszawa.
Termer Janusz, 1978, Wilhelm Mach, Warszawa.
Warchala Michał, 2006, Autentyczność i nowoczesność. Idea autentyczności od Rousseau do Freuda, Kraków.
Wiegandt Ewa, 2010, Doświadczenie PRL-u jako eksperyment artystyczny („Góry nad czarnym morzem” Wilhelma Macha), w: Niepokoje literatury. Studia o prozie polskiej XX wieku, Poznań.
Wójcik Mirosław, 1998, Człowiek-nikt. Prozatorska twórczość Edwarda Stachury w kontekście buddyzmu zen, Kielce.
Żółkiewski Stefan, 1963, Powieść polska w 1961 roku, w: Przepowiednie i wspomnienia, Warszawa.