Abstrakt
Sygmatyzm, czyli nieprawidłowa realizacja głosek dentalizowanych szeregu ciszącego (ś, ź, ć, dź) i/lub syczącego (s, z, c, dz) i/lub szumiącego (sz, ż, cz, dż), to jeden z najbardziej dotkliwych problemów logopedycznych występujących u dzieci dwujęzycznych uczęszczających do polskich szkół sobotnich. Seplenienie powodowane jest m.in. przez nieprawidłową budowę narządów artykulacyjnych bądź niską ich sprawność, ale także przez zaburzenia słuchu fonematycznego – niewłaściwą recepcję słuchową głosek. U dzieci dwujęzycznych posługujących się równolegle językiem polskim i angielskim często pojawia się dodatkowa trudność fonetyczna związana ze słabym różnicowaniem spółgłosek ś, ź, ć, dź w opozycji do sz, ż, cz, dż. Kształtowanie słuchu fonematycznego u małych dzieci jest jedną z metod pozwalających na zapobieżenie seplenieniu, u starszych – sposobem na jego eliminację. Rola nauczycieli szkół sobotnich jest w tym przypadku nieoceniona – ćwiczenia słuchu fonematycznego odgrywają niebagatelną rolę nie tylko w nauce poprawnej artykulacji, ale również w opanowaniu umiejętności czytania i pisania.
Bibliografia
Czech Dorota, Malicka Małgorzata, Kott Ewa, Zakrzewska Anna, 2011, Ocena występowania zaburzeń artykulacyjnych u dzieci z nawracającymi infekcjami górnych dróg oddechowych, „Otolaryngologia”, nr 10 (3).
Gindrich Piotr, 2001, Znaczenie systemu językowego, świadomości fonologicznej oraz metajęzykowej w badaniach nad genezą dysleksji, „Audiofonologia”, nr 19.
Gruba Joanna, 2012, Ocena słuchu fonemowego u dzieci w wieku przedszkolnym, Katowice.
Kaczmarek Leon, 1981, Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin.
Kania Józef Tadeusz, 1982, Szkice logopedyczne, Warszawa.
Kawala Beata, Babijczuk Tomasz, Czekańska Anna, 2003, Występowanie dysfunkcji, parafunkcji i wad narządu żucia u dzieci w wieku przedszkolnym, „Dental and Medical Problems”, nr 40 (2).
Kwaśniok Ewa, Ławecka Magdalena, 2016, Stymulacja funkcji słuchowych w zaburzeniach centralnych procesów przetwarzania, „Forum Logopedyczne”, nr 24.
Madelska Liliana, 2010, Bliźniacze słowa. Test przesiewowy do badania dojrzałości szkolnej w zakresie percepcji i wymowy dzieci wielojęzycznych, Lublin.
McLeod Sharynne, Goldstein Briad (red.), 2012, Multilingual Aspects of Speech Sound Disroders in Children. Multilingual Matters – Bristol, Buffalo, Toronto.
Obrębowski Andrzej, Obrębowska Zofia, 2013, Diagnostyka etiologiczna zaburzeń artykulacji, „Otolaryngologia”, nr 12 (2).
Polska Macierz Szkolna – strona internetowa, http://www.polskamacierz.org/ (dostęp: 3.08.2018)
Sachajska Elżbieta, 2004, Uczymy się poprawnej wymowy, Warszawa.
Sołtys-Chmielowicz Anna, 2008, Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka, Kraków.
Stańczak Joanna, 2015, Dzieci w Polsce w 2014 roku, charakterystyka demograficzna, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5468/20/1/1/dzieci_w_polsce_w_2014_roku_charakterystyka_demograficzna.pdf (dostęp: 3.08.2018)
Styczek Irena, 1977, Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego, Warszawa.
Szpilman Magdalena, Morawski Krzysztof, Lewandowska Iwona, Jerzak Katarzyna, Sosnowska-Wieczorek Iwona, 2016, Ocena słuchu fonemowego u dzieci jedno- i dwujęzycznych w wieku przedszkolnym, „Otolaryngologia”, nr 15 (3).
Włodarczyk Elżbieta, Szkiełkowska Agata, Skarżyński Henryk, Piłka Adam, 2011, Zaburzenia artykulacji u dzieci ze współistniejącymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego – efekty terapii słuchowej, „Otolaryngologia Polska”, nr 65.