Trzy wiersze tworzące nieoczywistą serię – edukacja jako perspektywa (nie)obcości (o jednej lekcji akademickiej w klasie patronackiej)
Main Article Content
Abstrakt
W powstałej po kryzysie uchodźczym perspektywie - koniecznej edukacyjnie - społecznej (nie)obcości przywołuję ideę i przebieg przeprowadzonej w II Liceum Ogólnokształcącym w Chojnicach lekcji akademickiej. Na szerszym tle pogromów (i przemocy społecznej) i w węższym kontekście pogromu kieleckiego porównano podczas tej lekcji trzy wiersze: Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego [anonim, k. w. XV], należącą do szkolnego kanonu tekstów poetyckich średniowiecza; Pieśń o zabiciu „Nurta Nowego”[„Arkusz” 1996, nr 11] – współczesny żart literacki i środowiskowy, oparty na parafrazie tekstu kanonicznego; Juliana Kornhausera Wiersz o zabiciu doktora Kahane [z cyklu Żydowska piosenka, z tomu Kamyk i cień, 1996] – odnoszący się bezpośrednio tematycznie do pogromu kieleckiego (4 lipca 1946) i będący aluzją literacką do pieśni średniowiecznej. Ramą kompozycyjną tekstu uczyniłam wiersze empatyczne Anny Szumańskiej z 28 lipca 1946 roku (bezpośrednia reakcja na pogrom kielecki) oraz współczesny, „interwencyjny” wiersz Piotra Mitznera pt. Obraz (z tomu Siostra, 2019).
Downloads
Article Details

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Bibliografia
- Assmann Jan, 2009, Kultura pamięci, w: Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, Saryusz-Wolska M. (red.), Kraków.
- Burdziej Bogdan, 1998, „Lalka” Prusa o genezie pogromu warszawskiego (1881). Rekonesans problemu, w: Jubileuszowe „Żniwo u Prusa”. Materiały z międzynarodowej sesji prusowskiej w 1997 r., Przybyła Z. (red.), Częstochowa-Kraków, s. 171-192.
- Czapliński, Przemysław, 2010, Zagłada – niedokończona narracja polskiej nowoczesności. W: Ślady obecności, red. Sławomir Buryła, Alina Molisak, 337-381. Kraków: Universitas.
- Engelking, Barbara. 1996, „Czas przestał dla mnie istnieć...” Analiza doświadczenia czasu w sytuacji ostatecznej. Warszawa, Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
- Friedrich Agnieszka, 2008, Bolesław Prus wobec kwestii żydowskiej, Gdańsk.
- Friedrich Agnieszka, 2018, Obraz pogromu warszawskiego w literaturze polskiej, w: Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Tom 1, Literatura i sztuka, Buryła S., (red. nauk.), Warszawa, s. 21-33.
- Hirsch Marianne, 2011, Żałoba i postpamięć, w: Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, Domańska E. (red.), Poznań.
- Levine Michael G., 2006, The Belated Witness: Literature, Testimony, and the Question of Holocaust Survival, Cultural Memory in the Present, Stanford University Press.
- Mitzner Piotr, 2019, Obraz, w: Siostra, Warszawa, s. 25-26.
- NieObcy. 21 opowieści, żeby się nie bać. Polscy pisarze dla uchodźców, 2015, Stowarzyszenie Przyjaciół Polskiej Akcji Humanitarnej, Warszawa.
- Przeciw antysemityzmowi: 1936-2009, 2010, Michnik A. (wybór, wstęp i oprac.), Kraków, s. 2-266 (rozdział: 1945-1947, Potęga ciemnoty).
- Szumańska Anna, [wiersze] „Tygodnik Powszechny”, 1946, nr 30, s. 2. [28 lipca 1946]
- Tokarska-Bakir Joanna, 2018, Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego, T. 1-2, Warszawa.
- Ubertowska Aleksandra, 2007, Świadectwo – trauma – głos. Literackie reprezentacje holokaustu. Kraków: Universitas.
- Young James E., 1988, Writing and Rewriting the Holocaust: Narrative and the Consequences of Interpretation. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press.