Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest analiza podręczników do nauki historii literatury autorstwa Bożeny Chrząstowskiej. Zarówno Starożytność – oświecenie(1987), jak i Literatura współczesna (1992) są przykładem łączenia tradycji strukturalistycznych z nowymi, uwzględniającymi oczekiwania i możliwości intelektualne młodego odbiorcy. Punktem wyjścia podjętych rozważań są ustalenia Chrząstowskiej na temat warunków czytania tekstu w przestrzeni edukacyjnej, które zostały przedstawione w artykule Polonistyka szkolna w procesie komunikacji literackiej z 1977 roku. Od końca lat 80. propozycje metodyczne Chrząstowskiej zmierzają w nowym kierunku, choć zarazem Profesor nie traci z pola widzenia konieczności racjonalizacji aktu lektury w szkole. Mimo że Chrząstowska wprost nie opowiadała się za modelem antropocentrycznym edukacji polonistycznej, to jej postulat odchodzenia od szkolnego encyklopedyzmu na rzecz kształcenia umiejętności czytelniczych, a w dalszej perspektywie także dokonywania przez młodego człowieka wyborów aksjologicznych, można uznać za ważny krok orientujący nauczanie w kierunku potrzeb człowiek estetycznych.
Bibliografia
Adamczyk Maria, Chrząstowska Bożena, Pokrzywniak Józef Tomasz, 1987, Starożytność – oświecenie. Podręcznik literatury dla klasy pierwszej szkoły średniej, wyd. 1., Warszawa.
Chrząstowska Bożena, Pietrzykowska Anna, 1969, Pomoce naukowe na lekcjach poświęconych syntezie historycznoliterackiej, Chrząstowska B. (red.) Pomoce naukowe w pracy polonisty w szkole średniej. Zbiór artykułów metodycznych, Warszawa, s. 77-116.
Chrząstowska Bożena, 1977, Polonistyka szkolna w procesie komunikacji literackiej, „Pamiętnik Literacki”, z. 3, s. 113-146.
Chrząstowska Bożena, 1979, Teoria literatury w szkole. Z badań nad recepcją liryki w szkole, Warszawa.
Chrząstowska Bożena, Wysłouch Seweryna, 1978, Poetyka stosowana, Warszawa.
Chrząstowska Bożena, Wiegandtowa Ewa, Wysłouch Seweryna, 1994, Literatura współczesna. Podręcznik dla klas maturalnych, wyd. 2., Poznań.
Chrząstowska Bożena, 1999, Konteksty aksjologiczne, „Polonistyka”, nr 5, s. 272-279.
Jędrychowska Maria, 1998, Najpierw człowiek. Szkolna edukacja kulturowo-literacka a problem kształcenia dydaktycznego polonistów. Refleksja teleologiczna, Kraków.
Kwiatkowska-Ratajczak Maria, 2021, Docenić szkołę. Dydaktyczna teoria i metodyczna praktyka, Poznań.
Łebkowska Anna, Narracja, 2010, Markowski M.P., Nycz R. (red.), Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, Kraków, s. 181-215.
Myrdzik Barbara, 1999, Rola hermeneutyki w edukacji polonistycznej, Lublin.
Myrdzik Barbara, Koncepcja kształcenia kulturowego na przykładach wybranych podręczników dla gimnazjum, 2003, Podręcznik jako narzędzie kształcenia polonistycznego w gimnazjum, Kosętka H., Uryga Z. (red.), Kraków.
Nocoń Jolanta, 2009, Podręcznik szkolny w dyskursie dydaktycznym – tradycja i zmiana, Opole.
Podmiotowy wymiar szkolnej polonistyki: materiały z konferencji „Antropocentryczno-kulturowy nurt w kształceniu polonistycznym” (Kraków, 23-24 października 1995), Uryga Z. (red.), Kraków.
Rypel Agnieszka, 2012, Ideologiczny wymiar dyskursu edukacyjnego na przykładzie podręczników języka polskiego z lat 1918 – 2010, Bydgoszcz.
Uryga Zenon, Podręcznik jako narzędzie kształcenia literackiego w szkole średniej, 1991, Podręczniki literatury w szkole średniej. Wczoraj – dziś – jutro, Chrząstowska B. (red.), Poznań.
Uryga Zenon, 1996, Godziny polskiego. Z zagadnień kształcenia literackiego, Warszawa – Kraków.
Uryga Zenon, 2003, Współczesna generacja podręczników literatury dla gimnazjum, w: Podręcznik jako narzędzie kształcenia polonistycznego w gimnazjum, Kosętka H., Uryga Z. (red.), Kraków.
Zujew D. Dymitr, 1986, Podręcznik szkolny, Żygierewicz J. (przeł.), Warszawa.