Abstrakt
W artykule postawiona została teza, iż ze względu na wzrost rangi umiejętności pisania we współczesnym świecie konieczna wydaje się potrzeba dydaktycznej refleksji nad uczeniem pisania w L1, tym bardziej że koncepcje kształcenia tej kompetencji powstały jeszcze w XX wieku, w zgoła odmiennej rzeczywistości kulturowo-komunikacyjnej, i trwają w edukacji polonistycznej do dziś. Rozważania prowadzą w stronę rozpoznania problemów, z którymi należałoby się zmierzyć i zagadnień, które należałoby rozważyć, by nadać pisaniu adekwatną rangę edukacyjną w stosunku do rangi kulturowo-komunikacyjneji w rezultacie wziąć większą odpowiedzialności za osiągane efektykształcenia. Dydaktyka i praktyka uczenia pisania w L1 wymagają modyfikacji, a inspiracji metodycznych można szukać w najnowszym dorobku językoznawstwa, co pokazano na przykładzie wykorzystania koncepcji Marii Wojtako wariantach wzorca gatunkowego do przeciwdziałania schematyzmowi tekstów redagowanych przez uczniów.
Bibliografia
Bernstein Basil, 1990, Odtwarzanie kultury, Warszawa.
Davies Alan, Widdowson Henry G., 1983, Czytanie i pisanie, w: Kurs edynburski językoznawstwa stosowanego, t. II, Warszawa, s. 132-157.
Duszak Anna, 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa.
Dydaktyka literatury i języka polskiego w gimnazjum w świetle nowej podstawy programowej. Region II. Raport końcowy, 2013, Sopot/Warszawa [tekst niepublikowany].
Dyduchowa Anna, 1988, Metody kształcenia sprawności językowej uczniów: projekt systemu, model podręcznika, Kraków.
Grabias Stanisław, 1994, Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
Karwatowska Małgorzata, Wiśniewska Halina, 1998, O typowości tekstów uczniowskich, w: Bartmiński J., Boniecka B. (red.), Tekst. Analizy i interpretacje, Lublin, s. 255-266.
Kłakówna Zofia A., 2016, Język polski. Wykłady z metodyki, Kraków.
Martyniuk Waldemar, 2006, Europejski system opisu kształcenia językowego a nauczanie języka polskiego jako obcego, w: Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, Lipińska E., Seretny A. (red.), Kraków, s. 117-129.
Nocoń Jolanta, 2002, Transformacje tekstów w edukacji językowej, w: W kręgu zagadnień dydaktyki języka i literatury polskiej, Synowiec H. (red.), Katowice, s. 171-177.
Nocoń Jolanta, 2018, Lingwodydaktyka na progu XXI wieku. Konteksty – koncepcje – dylematy, Opole.
Nocoń Jolanta, 2018a, Wariantywność stylu tekstu w perspektywie edukacyjnej, „Stylistyka” XXVII.
Nocoń Jolanta, 2020, Kształcenie umiejętności pisania w języku ojczystym w perspektywie lingwistycznej i lingwodydaktycznej, „Didaktické Studie”, nr 1.
Skudrzyk Aldona, 2005, Czy zmierzch kultury pisma? O synestezji i analfabetyzmie funkcjonalnym, Katowice.
Warchala Jacek, Skudrzyk Aldona, 2010, Kultura piśmienności młodego pokolenia, Katowice.
Wierzbicka Anna, Wierzbicki Piotr, 1970, Praktyczna stylistyka, Warszawa.
Wiśniewska Halina, 2002, Bogactwo/ubóstwo słownika jako przejaw stereotypowego myślenia o sprawności językowej uczniów, w: W kręgu zagadnień dydaktyki języka i literatury polskiej, Synowiec H. (red.), Katowice, s. 132-141.
Wiśniewska Halina, 2016, Schematyzm działań dydaktycznych przyczyną niskiej sprawności pragmatycznej (na przykładzie opisów szkolnych), w: Wokół edukacji polonistycznej w szkole. Teoria i praktyka, Karwatowska M., Tymiakin L. (oprac. i red.), Lublin, s. 279-289.
Witosz Bożena, 2005, Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice.
Wojtak Maria, 2004, Gatunki prasowe, Lublin.