Słowa kluczowe
porównanie
głośne czytanie
emocje
znaczenia
społeczność lokalna
Jak cytować
Abstrakt
Materiał nauczania warto ująć w sekwencje, aby pokazać zależności, a całość zapamiętać. Powiązane tematycznie utwory tworzą kognitywne amalgamaty. Teksty werbalne należy wiązać z multimedialnymi, aby porównywać środki wyrazowe, ucząc dekodowania i tworzenia znaczeń. Taki sposób nauczania języka ojczystego wdrożono w Australii, Finlandii, Norwegii czyli w wysoko rozwiniętych krajach. Metoda nauczania z użyciem multimedialnych modułów tematycznych polega na celowym powiązaniu treści nauczania w moduły, z których każdy zawiera teksty literackie oraz multimedia. Temat ukierunkowuje rozumienie tekstów. Prototypowy program nauczania języka polskiego w szkole średniej Interpretanty lektur zaleca głośne odczytanie tekstu wyjściowego i tematyczne powiązanie go z tekstami innych gatunków oraz multimediami. Jest wdrożony w kilku szkołach, na Uniwersytecie Pedagogicznym i Uniwersytecie Łódzkim. Stworzone na jego bazie autorskie programy należy przed realizacją skonsultować w lokalnym środowisku, w tym z uczniami.
Finansowanie
Tekst powstał w ramach Projektu Badawczego Uczelni Literatura w multimedialnych kontekstach BN.610-62/PBU/2020, finansowanego przez Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Bibliografia
Apple Michael W., 1976, Curriculum as ideological selection, „Comparative Education Review”, nr 2, s. 209–215. „The University of Chicago Press”, https://www.journals.uchicago.edu/doi/pdf/10.1086/445883 (dostęp: 21.03.2022).
„Biblica et Patristica Toruniensia”, https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/BPTh (dostęp: 21.03.2022).
Bilandzic Helena, Buselle Rock, 2013, Narrative Persuasion, w: Dillard J.P., Shen L. (red.), The Sage handbook of persuasion. Developments in theory and practice, Thousand Oaks, p. 200-219.
Bobiński Witold, 2007, Film jako interpretant w szkolnym czytaniu literatury, w: Janus-Sitarz A., Szkolne spotkania z literaturą, Kraków, s. 101-125.
Bobiński Witold, 2016, Edukacja medialna i filmowa w Europie i na świecie, w: Wykształcić widza. Sztuka oglądania w polonistycznej edukacji, Kraków, s. 99-102.
Bruner Jerome S., 1996, Kultura edukacji, Brzostowska-Tereszkiewicz T. (przeł.), Kraków.
Budrewicz Zofia, 2003, Czytanka literacka w gimnazjum międzywojennym. Geneza, struktura, funkcje, Kraków.
Chase Susan E., 2018, Narrative Inquiry: Toward Theoretical and Methodological Maturity, w: Denzin N.K., Lincoln Y.S. (red.), The Sage Handbook of Qualitative Research, Los Angeles, s. 946-970.
Chrząstowska Bożena, 1988, O interpretacjach porównawczych, w: Chrząstowska B., Kostkiewiczowa T. (red.), Olimpiada Literatury i Języka Polskiego. Założenia – oceny – postulaty, Warszawa, s. 122–148.
Conceição Pedro i in., Human Development Report 2020. The next frontier. Human development report and the Anthropocene, 2020, New York, s. 155, http://www.hdr.undp.org/en/2020-report (dostęp: 21.03.2022).
Fauconnier Gilles, Turner Mark, 2019, Jak myślimy. Mieszaniny pojęciowe i ukryta złożoność umysłu, Michalska I. (przeł.), Kraków.
Fish Stanley, 2002, Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, Abriszewski K. i in. (przeł.), Szahaj A. (red.), Kraków.
Galbraith John Kenneth, 1973, Społeczeństwo dobrobytu. Państwo przemysłowe, Warszawa.
Gromadzka Beata, 2002, Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy? Program nauczania języka polskiego w trzyletnim liceum ogólnokształcącym, Poznań.
Helsingin Yliopisto, 2021, Lukion opetussunnitelma. Helsingin Normaalilyseo 2021, https://www2.helsinki.fi/sites/default/files/atoms/files/lops-2021-www-110521-hnl.pdf (dostęp: 21.03.2022).
Jankowicz Grzegorz, Marecki Piotr, Pałęcka Alicja, Sowa Jan, Warczok Tomasz, 2014, Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Raport z badań, Kraków.
Kalaga Wojciech, 2001, Interpretacja i ontologia, w: Mgławice dyskursu. Podmiot, tekst, interpretacja, Kraków, s. 19-78.
Kasperek Kinga, 2014, Książki celebrytów, czyli pisarze, gwiazdy i literatura, „Śląskie Studia Polonistyczne”, nr 1-2, s. 69-83, https://journals.us.edu.pl/index.php/SSP/article/view/3336 (dostęp: 21.03.2022).
Kierzek Paulina (red.), 2008, Polska literatura najnowsza – poza kanonem, Łódź.
Kotarba Elżbieta, 2020a, Multimedialny moduł tematyczny (MMT), czyli o głośnym czytaniu jako aksjologicznej edukacji na lekcjach języka polskiego w szkole średniej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio N. Educatio Nova”, vol. 5, s. 131-147, https://reshistorica.journals.umcs.pl/en/article/view/9042/pdf (dostęp: 21.03.2022).
Kotarba Elżbieta, 2020b, Przyjemność oglądania, czyli filmowe konteksty lektur, „Polonistyka. Innowacje”, nr 12, s. 233-246, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pi/article/view/26280/23986 (dostęp: 21.03.2022).
Kotarba Elżbieta, Synergia lektury i filmu: „Ludzie bezdomni” i „Cudowne ręce” (w druku).
Kress Gunther, 2004, Reading as semiosis. Interpreting the world and ordering the world, w: Literacy in the New Media Age, London, s. 139-157.
Lisowska-Magdziarz Małgorzata, 2018, Fałszywe wiadomości, mediatyzacja wyobraźni. Odbiór doznaniowy a informowanie i obraz świata w mediach, „Studia Medioznawcze”, nr 4, s. 75-86.
NSW Government Education Standards Authority, 2021, English Year 11 – Year 12, Modules, https://educationstandards.nsw.edu.au/wps/portal/nesa/11-12/stage-6-learning-areas/stage-6-english/english-standard-2017/modules (dostęp: 21.03.2022).
Nycz Ryszard, 2006, Kulturowa nauka, słaby profesjonalizm. Kilka uwag o przedmiocie poznania literackiego i statusie dyskursu literaturoznawczego, w: Markowski M.P., Nycz R. (red.), Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, Kraków, s. 4-38.
Opetushallitus [Krajowa Rada Edukacji w Finlandii], 2020, Lahden yhteiskoulun lukion opetussuunnitelma, E-Perusteet, 2.10.2020, https://www.lyk.fi/wp-content/uploads/2020/10/LOPS2019web.pdf (dostęp: 21.03.2022).
Opetushallitus Utbildningsstyrelsen, 2019, Lukion operussuunnitelman perusteet 2019, Helsinki, https://www.oph.fi/fi/koulutus-ja-tutkinnot/lukion-opetussuunnitelmien-perusteet (dostęp: 21.03.2022).
Opetushallitus [Krajowa Rada Edukacji w Finlandii], 2016, Kimpisen lukion opetussuunnitelma¸ E-Perusteet, 13.06.2016, https://eperusteet.opintopolku.fi/eperusteet-ylops-service/api/dokumentit/7195558 (dostęp: 21.03.2022).
Pariser Eli, Helsper Elen, 2011, The public bubble. What the Internet is hiding from you, http://www.lse.ac.uk/assets/richmedia/channels/publicLecturesAndEvents/slides/20110620_1830_theFilterBubble_sl.pdf (dostęp: 21.03.2022).
Polska literatura współczesna (od roku 1897 do chwili bieżącej). Charakterystyki i wypisy z 9 ilustracjami, 1924, Lam S. (oprac.), Poznań – Warszawa – Wilno – Lublin, Śląska Biblioteka Cyfrowa, https://sbc.org.pl/publication/84039 (dostęp: 21.03.2022).
Program liceum ogólnokształcącego liceum zawodowego i technikum. Język polski (dwie wersje), 1990, Chrząstowska B. (red.), Warszawa.
Schulze Gerhard, 1992, Die Erlebnisgesellschaft. Kultursoziologie der Gegenwart, Frankfurt am Main.
Sienkiewicz Barbara, 2018, Polskie remanenty. Szkice o ideowych uwikłaniach polskiej literatury dwudziestowiecznej, Kraków.
Sieradzki Piotr, 2011, Gerharda Schulze teoria społeczeństwa doznań, Toruń.
Sławek Tadeusz, 2013, Mapa domu, w: Sławek T., Kunce A., Kadłubek Z., Oikologia. Nauka o domu, Katowice, s. 74-141.
Szahaj Andrzej, 2014, Względna i lokalna obiektywność interpretacji, w: O interpretacji, Kraków, s. 26-28.
Ślósarz Anna, 2002, Lektury licealne a kino komercyjne. Aksjologiczny wymiar edukacji filmowej, „Repozytorium Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie”, Kraków, https://rep.up.krakow.pl/xmlui/handle/11716/10798 (dostęp: 21.03.2022).
Ślósarz Anna, 2008, Media w służbie polonisty, „Repozytorium Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie”, Kraków, http://rep.up.krakow.pl/xmlui/handle/11716/6822 (dostęp: 21.03.2022).
Ślósarz Anna, 2013, Ideologiczne matryce. Lektury a ich konteksty. Postkomunistyczna Polska – postkolonialna Australia, Kraków.
Ślósarz Anna, 2018, Interpretanty lektur. Produkty medialnego przemysłu. Multimedialne moduły tematyczne jako dydaktyczny instrument, „Repozytorium Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie”, Kraków, https://rep.up.krakow.pl/xmlui/handle/11716/6820 (dostęp: 21.03.2022).
Ślósarz Anna, 2020, „Lalka” w multimedialnych modułach tematycznych, w: Gala-Mielczarek B., Klimas A., Kowalkiewicz-Kulesza A. (red.), Wiek XIX na lekcjach języka polskiego. Literatura – język – kultura – historia, Siedlce, s. 251-276.
Ślósarz Anna, 2018-2021, Interpretanty lektur. Produkty przemysłu medialnego. Język polski. Liceum ogólnokształcące i technikum pięcioletnie. Program nauczania metodą multimedialnych modułów tematycznych, Kraków – Łódź, https://rep.up.krakow.pl/xmlui/handle/11716/10800 (dostęp: 21.03.2022).