Moc Słowiańszczyzny, siła fantazmatu
PDF

Słowa kluczowe

koncepcja fantazmatu
Słowiańszczyzna
słowiańska fantasy
polska kultura popularna XXI w.

Jak cytować

Brzóstowicz-Klajn, M. (2023). Moc Słowiańszczyzny, siła fantazmatu. Polonistyka. Innowacje, (16), 5–16. https://doi.org/10.14746/pi.2022.16.2

Abstrakt

Artykuł przedstawia zjawisko popularności motywów słowiańskich w najnowszej polskiej kulturze popularnej. Jego celem jest pokazanie zmian w podejściu do Słowiańszczyzny po 1989 roku. Punktem wyjścia jest koncepcja krytyki fantazmatycznej Marii Janion i refleksja nad zmianą współcześnie podejścia do tradycji romantycznej, by stworzyć nowe narracje o polskiej tożsamości, w których ważna może być Słowiańszczyzna pojęta jako fantazmat. Dlatego obok form pisarstwa historycznego coraz większą rolę odgrywają różne rodzaje twórczości fantastycznej. Kluczowe są dwa stanowiska: sceptyczne wobec możliwości stworzenia słowiańskiej fantastyki (Andrzeja Sapkowskiego) oraz kreatywne, zafascynowane słowiańskim dziedzictwem (Marii Janion). Artykuł kończy propozycja interpretacji mody na Słowiańszczyznę w odniesieniu do badań z kręgu teorii widmologii.

https://doi.org/10.14746/pi.2022.16.2
PDF

Bibliografia

Burszta Wojciech J., 2020, Globalizacja i nowa lokalność, w: Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Poznań, s. 157-172.

Derrida Jacques, 2003, Prawda w malarstwie, Kwietniewska M. (przeł.), Gdańsk.

Grochowski Grzegorz, 2016 Wstęp. Nawiedzony numer, „Teksty Drugie”, nr 2 (numer tematyczny: Widmologia), https://doi.org/10.18318/td.2016.2.1(dostęp: 12.09.2022). DOI: https://doi.org/10.18318/td.2016.2.1

Gulak Piotr, 2012, Odradzanie się kultury słowiańskiej w Polsce, b.d.

Janion Maria, 2007, Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Kraków.

Kaczor Katarzyna, 2017, Z „getta” do mainstreamu. Polskie pole literackie fantasy (1982–2012), Kraków.

Krajewska Marta, 2021, Wezwijcie moich Słowian, „Nowa Fantastyka”, nr 9 (468), s.73.

Legendy Polskie. Making of, 2016, https://www.youtube.com/watch?v=lJvW8Hb-6trg&t=261s (dostęp: 01.09.2022).

Muszyński Piotr, 2014, Dlaczego Słowiańszczyzna nie nadaje się na książkę /grę fantasy? https://fanbojizycie.wordpress.com/2014/08/23/dlaczego-slowianszczyzna-nie-nadaje-sie-na-ksiazke-gre-fantasy/

Parowski Maciej, 2016, Fantastyki słowiańskie. Fantastyka w literaturach słowiańskich. Idee / koncepty / gatunki, Polak A. (red.), Karwacka M. (współpraca), Katowice, s. 9-22.

Plata Tomasz, 2017, Pośmiertne życie romantyzmu, Warszawa.

Ruszczyńska Marta, 2015, Słowianie i słowianofile. O słowianofilskich dyskursach w literaturze polskiego romantyzmu, Kraków.

Sapkowski Andrzej, 1993, Piróg albo Nie ma złota w Szarych Górach, „Nowa Fantastyka”, nr 5(128), https://sapkowskipl.wordpress.com/2017/03/17/pirog-albo-nie-ma-zlota-w-szarych-gorach/ (dostęp: 16.09.2022).

Slavic book. Książki z motywami słowiańskich wierzeń, https://slavicbook.pl/spis-tresci/.

Szczerek Ziemowit, 2017, Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową, Wołowiec.