Słowa kluczowe
dydaktyka akademicka
Jakub Żulczyk
powieść gotycka
powieść współczesna
Jak cytować
Abstrakt
Gotycyzm jest prawdopodobnie tą częścią tradycji romantycznej oraz preromantycznej, która w najsilniejszy sposób spośród wszystkich innych obecna jest we współczesnej (pop)kulturze. Jest zjawiskiem niezwykle żywym, nie tylko dyskutowanym przez specjalistów – historyków literatury – ale nieustannie konsumowanym w ramach kolejnych pozycji literackich, filmowych, muzycznych czy grach komputerowych, których odbiorcy bywają nawet nieświadomi XIX-wiecznego rodowodu ulubionych dzieł. Z powodu swojego granicznego charakteru gotycyzm bywa jednak zaniedbywany w kształceniu historycznoliterackim polonistów. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie propozycji zajęciowej, której realizacja mogłaby stanowić krok na drodze ku wypełnieniu tej luki w dydaktyce. Opiera się ona na zestawieniu kilku tekstów dawniejszych (Zygmunta Krasińskiego, Romana Zmorskiego, Anny Mostowskiej) oraz współczesnej powieści Jakuba Żulczyka (Instytut). Celem zajęć jest pokazanie, iż gotycyzm może funkcjonować jako ahistoryczny kod służący m.in. do mówienia o opresji.
Bibliografia
Barski Kamil, 2022, W mroku kazamat. Wpływ gotycyzmu na grozę romantyków – próba syntezy, w: Brońka J., Zielonka K. (red.), Fantastyka, fantazmaty, imaginaria. Zagadnienia i realizacje, Wrocław.
Behrendt Stephen C., 2005, Irish Women Poets of the Romantic Period: a different sort of other, „Women’s Writing”, no. 2. DOI: https://doi.org/10.1080/09699080500200343
Brombert Victor, 1969, Pétrus Borel, Prison Horrors, and the Gothic Tradition, „Novel. A Forum on Fiction”, no. 2. DOI: https://doi.org/10.2307/1345396
Brooks Chris, 1999, The Gothic Revival, London.
de Bruyn Frans, 1987, Edmund Burke’s Gothic Romance: The Portrayal of Warren Hastings in Burke’s Writings and Speeches on India, „Criticism”, no. 4.
Brzostek Dariusz, 2009, Literatura i nierozum. Antropologia fantastyki grozy, Toruń.
Dunn James A., 1998, Charlotte Dacre and the Feminization of Violence, „Nineteenth-Century Literature”, nr 3. DOI: https://doi.org/10.1525/ncl.1998.53.3.01p00317
Freud Sigmund., 1957, Reflections on War and Death, tr. A.A. Brill, w: The Standard Edition of the Compete Psychological Works, vol. XIV, London.
Gillespie Niall, 2014, Irish Jacobin Gothic, c. 1796–1825, w: Morich Ch., Gillespie N. (eds.), Irish Gothics. Genres, Forms, Modes, and Traditions, 1760-1890, London. DOI: https://doi.org/10.1057/9781137366658_4
Izdebska Agnieszka, 2017, Gotycyzm/gotycyzmy – rekwizyty i metamorfozy, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, t. 30. DOI: https://doi.org/10.14746/pspsl.2017.30.16
Kolbuszewska Zofia, 2020, Między snem a politycznym kryzysem: gotycyzm polityki tropienia monstrualności w opowiadaniu „Somnambulism. A fragment” Charlesa Brockdena Browna, w: Cieński M., Pluta P. (red.), Gotycyzm w literaturze i kulturze lat 1760–1830, Warszawa.
Łowczanin Agnieszka, 2020, Horace Walpole i początki powieści gotyckiej, w: Cieński M., Pluta P. (red.), Gotycyzm w literaturze i kulturze lat 1760-1830, Warszawa.
Paczkowska Barbara, 1991, Gotycyzm, w: Bachórz J., Kowalczykowa A. (red.), Słownik literatury polskiej XIX wieku, Wrocław.
Sinko Zofia, 1964, Wstęp, w: Lewis M.G., Mnich. Powieść, Sinko Z. (przeł. i oprac.), Wrocław.
Sinko Zofia, 1972, Z zagadnień gotycyzmu europejskiego i jego recepcji polskiej, „Pamiętnik Literacki”, nr 3.
Sobolczyk Piotr, 2016, Gotycyzm, romantyzm, S/M, w: Wróblewski Ł., Giza A. (red.), Rozkosz w kulturze, Kraków.
Sobolczyk Piotr, 2017, Queer gothic – queer modernism, w: Sobolczyk P., Gotycyzm – modernistyczny sobowtór odmieńca, Gdańsk.
Szkopiński Łukasz, 2020, Gotycyzm w powieści francuskiej końca XVIII wieku na przykładzie „Historii Księżnej C***” Madame de Genlis, w: Cieński M., Pluta P. (red.), Gotycyzm w literaturze i kulturze lat 1760–1830, Warszawa.
Wydmuch Marek, 1975, Gra ze strachem. Fantastyka grozy, Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Kamil Barski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.