Abstrakt
Autorka przedstawia wnioski z projektu badawczego „Dydaktyka literatury i języka polskiego w gimnazjum w świetle nowej podstawy programowej” przeprowadzonego wśród ponad 6000 uczniów, ich rodziców, nauczycieli, bibliotekarzy oraz dyrektorów szkół. Referuje zależności między osiągnięciami uczniów a realizowanymi w szkołach wymaganiami edukacyjnymi, wyposażeniem bibliotek czy statusem rodziny. Skupia uwagę na preferencjach kulturowych gimnazjalistów, szkolnym doborze tekstów kultury i stosowanych przez nauczycieli mechanizmach nauki ich odbioru. Komentuje sprzeczność wynikającą z faktu, że większość badanych nastolatków dobrze ocenia swoich polonistów zarówno na płaszczyźnie interpersonalnej, jak i merytorycznej, a mimo to blisko 60% spośród nich demonstruje niechęć do rozmowy o literaturze. Rezultaty analiz statystycznych zestawia z sugestiami rozwiązań zawartych w pracach z zakresu dydaktyki polonistycznej.
Bibliografia
Bałachowicz Józefa, 2003, Konstruktywizm w teorii i praktyce edukacji, „Edukacja”, nr 83(3), 21–29.
Carr Nicholas, Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg, Rojek K. (przeł.), Gliwice.
Chrząstowska Bożena, 1996, Polonistyka w szkole. Dylematy pozorne i rzeczywiste, w: Michałowska T., Goliński Z., Jarosiński Z. (red.), Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów 1995, Warszawa.
Chrząstowska Bożena, 2000, Po co czytać klasykę w gimnazjum?, „Polonistyka”, nr 8, 457–462.
Dydaktyka literatury i języka polskiego w gimnazjum w świetle nowej podstawy programowej. Region II, 2014. Raport przygotowany przez Konsorcjum firm PBS sp. z o.o. i Millward Brown SA w ramach projektu systemowego „Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego”, współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, realizowanego przez Instytut Badań Edukacyjnych. Sopot/Warszawa (tekst nieopublikowany).
Dylak Stanisław, 2000, Konstruktywizm jako obiecująca perspektywa kształcenia nauczycieli, w: Dylak S., Kwiatkowska H., Lewowicki S. (red.), Współczesność a kształcenie nauczycieli, Warszawa.
Gopnik Alison, 2010, Dziecko filozofem. Co dziecięce umysły mówią nam o prawdzie, miłości oraz sensie życia, Trzcińska M. (przeł.), Warszawa.
Janus-Sitarz Anna, 2009, Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze. O praktykach czytania literatury w szkole. Konstatacje. Oceny. Propozycje, Kraków.
Klus-Stańska Dorota, 2000, Konstruowanie wiedzy w szkole, Olsztyn.
Kłakówna Zofia Agnieszka, 2003, Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji. Język polski w klasach IV–VI szkoły podstawowej, w gimnazjum i liceum, Kraków.
Koziołek Krystyna, 2012, Zwroty badawcze w literaturoznawstwie i ich konsekwencje dla nauczania literatury. „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2(10), s. 109-126.
Kwiatkowska-Ratajczak Maria, 2003, Czego spodziewać się w liceum po absolwentach gimnazjum. „Nowa Polszczyzna”, nr 4, s. 51-57.
Kwiatkowska-Ratajczak Maria, 2013, Po stronie praktyki. Szkice polonistyczne z dydaktyki szkolnej i akademickiej, Poznań.
Leszczyński Grzegorz, 2013, Zestaw lektur: fabryka analfabetów. w: Pilch A., Trysińska M. (red.), Nowoczesność w polonistycznej eduk@cji. Pytania, problemy, perspektywy. Kraków.
Michałowski Lesław, Stachura Krzysztof, Zbieranek Piotr (red.), 2010, Młodzi w kulturze, Gdańsk.
Myrdzik Barbara, 2006a, Koncepcje edukacji kulturalnej w wybranych podręcznikach do kształcenia literacko-kulturowego dla gimnazjum, w: Myrdzik B., Zrozumieć siebie i świat. Szkice i studia o edukacji polonistycznej, Lublin, s. 322-337.
Myrdzik Barbara, 2006b, Podręcznik jako narzędzie kształtowania interpretacji w szkole gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej, w: Myrdzik B., Zrozumieć siebie i świat. Szkice i studia o edukacji Polonistycznej, Lublin, s. 338-352.
Podstawa programowa z komentarzami. Tom 2. Język polski w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum, 2008, Warszawa.
Przecławska Anna i Rowicki Leszek (red.), 2000, Nastolatki i kultura w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych,Warszawa.
Ricoeur Paul, 1989, Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, Graff P. i Rosner K. (przeł.), Warszawa.
Spitzer Manfred, 2007, Jak uczy się mózg, Guzowska-Dąbrowska M. (przeł.), Warszawa.
Spitzer Manfred, 2013, Cyfrowa demencja. W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci, Lipińki A. (przeł.), Słupsk.
Stemplewska-Żakowicz Katarzyna, 1996, Osobiste doświadczenie a przekaz społeczny. O dwóch czynnikach rozwoju społecznego, Wrocław.
Urbanek Jolanta, 2002, Uczestnictwo młodzieży akademickiej w kulturze, Kraków.
Uryga Zenon, 2001, Polonistyczne cele i drogi edukacji gimnazjalnej, w: Budrewicz Z., Uryga Z. (red.), Drogi i ścieżki polonistyki gimnazjalnej, Kraków.
Wantuch Wiesława, 2005, Aspekty integracji w nauczaniu języka polskiego, Kraków.
Zasacka Zofia, 2008, Nastoletni czytelnicy, Warszawa.
Zasacka Zofia, 2010, Doświadczenie czytelnicze gimnazjalistów. „Poradnik Bibliotekarza”, nr 1, s. 3-7.
Zasacka Zofia, 2011, Czytanie dla przyjemności – podobieństwa i dystanse wśród nastolatków, w: Mroczkowska D. (red.), Czas wolny. Refleksje, dylematy, polemiki s. 151–171, Warszawa.
Zasacka Z., 2014, Lektury szkolne i pozaszkolne – ciągłość i zmiany w postawach czytelniczych gimnazjalistów., w: Biedrzycki K., Bobiński W., Janus-Sitarz A. (red.), Polonistyka dziś – kształcenia dla jutra, Kraków, T. 2., s. 214-225.
Żylińska Marzena, 2013, Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi, Toruń.