Abstrakt
Artykuł zatytułowany Julia Hartwig – uważność słuchania. Refleksje poetki o muzyce i czasie ukazuje sztukę dźwięków jako nieodłączną towarzyszkę poetki melomanki, która szczególnie upodobała sobie muzykę baroku. Muzyka to także stały punkt odniesienia dla snucia refleksji o sprawach najważniejszych, w tym dla rozważań o czasie i zatopionej w nim ludzkiej egzystencji. W światopoglądzie Hartwig jedną z najważniejszych kategorii jest uważność, towarzysząca rozumieniu muzyki. Uważność należy traktować jako warunek estetycznego przeżycia, bez niej nie może zaistnieć więź między słuchaczem a rozbrzmiewającym utworem, bez niej wszelkie zdarzenia, także o charakterze akuzmatycznym, są przypadkowe i wprowadzają niepokojący chaos. W swojej poezji Hartwig obserwuje grających artystów, stara się ich zrozumieć, snuje domysły na ich temat. Wnikanie w cudze biografie oswaja to, co niezrozumiałe, i zmniejsza dystans między słuchaczem a artystą. Wiersze Hartwig nawiązujące do muzyki, często przywołujące bezpośrednio nazwiska kompozytorów, to wyraz afirmacji sztuki dźwięków oraz kategorii tak fundamentalnych, jak piękno i dobro.
Bibliografia
Bajda Justyna, 2019, Przekład intersemiotyczny. Wyspa umarłych Arnolda Böcklina w różnych stanach skupienia, „Academic Journal of Modern Philology”, nr 8, s. 7-21.
Clüver Claus, 2022, Intermedialność i interart studies, Szczepan A. (przeł.), w: Bilczewski T., Hejmej A., Rajewska E. (red.), Literatura światowa i przekład. Historie i teorie nowoczesnej komparatystyki od szkoły amerykańskiej do biohumanistyki, Kraków.
Cyz Tomasz, Muzyka jest sobą. Rozmowa z Julią Hartwig, http://www.instytutksiazki.pl/artykuly,polecamy,30911,muzyka-jest-soba---rozmowa-z-julia-hartwig.html [dostęp: 20.01.2017]
Dahlhaus Carl, 1988, Idea muzyki absolutnej i inne studia, Buchner A. (przeł.), Warszawa.
Drzewucki Janusz, 2004, Dokąd się spieszy ksiądz Vivaldi?, „Rzeczpospolita”, nr 261.
Dynkowska Julia, 2019, Julia Hartwig i „studia osobowe”, „Acta Universitatis Lodziensis” 2019, nr 1 (52), 163-176. DOI: https://doi.org/10.18778/1505-9057.52.10
Ekiert Janusz, 1994, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Warszawa.
Fischer-Lichte Erika, 2016, Introduction: From Comparative Arts to Interart Studies, „Paragrana” nr 25, s. 12-26. DOI: https://doi.org/10.1515/para-2016-0026
Flakowicz-Szczyrba Marta, 2014, Dowód na istnienie: poezja Julii Hartwig wobec egzystencji i sztuki, Warszawa.
Hartwig Julia, 2000, Zobaczone, Kraków.
Hartwig Julia, 1992, Czułość, Kraków.
Hartwig Julia, 2001, Nie ma odpowiedzi, Warszawa.
Hartwig Julia, 2002, Błyski, Warszawa.
Hartwig Julia, 2004, Bez pożegnania, Warszawa.
Hartwig Julia, 2004, Pisane przy oknie, Warszawa.
Hartwig Julia, 2008, Trzecie błyski, Warszawa.
Hartwig Julia, 2011, Gorzkie żale, Kraków.
Hartwig Julia, My love for music, https://www.webofstories.com/play/julia.hartwig/97 [dostęp: 04.09.2024]
Kapuściński Ryszard, 2004, Podróże z Herodotem, Kraków.
Kwiatkowski Jerzy, Felieton poetycki, 1973, „Twórczość”, nr 9.
Legeżyńska Anna, 2015, Mistrzyni dyskrecji, znawczyni sztuki harmonii, „Polonistyka. Innowacje”, nr 1, s. 27-36. DOI: https://doi.org/10.14746/pi.2015.1.1.3
Matusiak Błażej, 2012, Hildegarda z Bingen. Teologia muzyki, Tyniec.
Momro Jakub, 2015, Fenomenologia ucha, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 7-12. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2022.5.1
Obniska Ewa, 1993, Claudio Monteverdi. Życie i twórczość, Gdańsk.
Pochwała istnienia. Studia o twórczości Julii Hartwig, 2015, Kulesza-Gulczyńska B., Winiecka E. (red.), Poznań.
Pociej Bohdan, 1972, Bach – muzyka i wielkość, Kraków.
Przerwa-Tetmajer Kazimierz, 1924, Poezje, t. 2, Warszawa.
Puchalska Iwona, 2017, Muzyka w okolicznościach lirycznych, Kraków.
Schopenhauer Arthur, 1971, Metafizyka muzyki, Garewicz J. (przeł.), „Ruch Muzyczny”, nr 1.
Schopenhauer Arthur, 1994, Świat jako wola i przedstawienie, Garewicz J. (przeł.), t. 1., Warszawa.
Schweitzer Albert, 1987, Johann Sebastian Bach, Kurecka M., Wirpsza W. (przeł.), Kraków.
Skawiński Damian, 2019, Jazz (i jego obszary) we współczesnej poezji polskiej, w: Jazz w kulturze polskiej, Ciesielski R. (red.), Zielona Góra, s. 167-190.
Telicki Marcin, 2009, Świadectwo obrazu. Związki ekfrazy i pamięci w „Zobaczonym” Julii Hartwig, „Przestrzenie Teorii”, nr 11, s. 63-82. DOI: https://doi.org/10.14746/pt.2009.11.4
Wiśniewski Jerzy, 2013, Ku harmonii. Poetyckie style słuchania muzyki w wierszach polskich autorów po 1945 roku, Łódź. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-847-9
Wolf Werner, 2022, Ponowna dyskusja nad intermedialnością. Refleksje na temat relacji muzyki i słowa w kontekście ogólnej typologii intermedialności, Hawryszków K. (przeł.), w: Bilczewski T., Hejmej A., Rajewska E. (red.), Literatura światowa i przekład. Historie i teorie nowoczesnej komparatystyki od szkoły amerykańskiej do biohumanistyki, Kraków, s. 493-514.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Aleksandra Reimann-Czajkowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.