Abstract
School literature textbooks, marked by the risk of impermanence by educational reforms, are noteworthy documents of teaching creativity. In the research approach, the historical and cultural perspective of assessing their role in the transformation of horizons and methods of Polish language education is not enough. One should also take into account the praxeological dimension: devote attention to the creative role of the didactic imagination of the authors in building the textbook as a project for specific educational activities. In this respect, significant changes can now be seen in the understanding of the handbook’s relationship to “live teaching” acts. Textbooks by professional literature researchers are in line with the tradition of complementary lesson outlines of historical and literary knowledge of the subject, li miting didactic obligations to comply with the principles of clarity and accessibility of the message, and (sometimes) student-oriented narrative style. In contrast, innovative textbook constructions, which are created by the initiative of teaching teams in the vicinity of the school workshop, focus attention on the design of a tool to support the work of teachers and students, reaching for the experience of Polish speakers and appealing in different ways to their didactic imagination. The value of a textbook constructions created in this way is in many cases balanced with the achievements of scientific works. One should reach for them in educating Polish students.
References
Bachórz Józef, 1995, Pozytywizm. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych, Warszawa.
Borowski Andrzej, 2002, Literatura polska i powszechna. Starożytność – Oświecenie. Podręcznik dla klasy 1, Kraków.
Bortnowski Stanisław, 2002, Modele prezentacji malarstwa, grafiki, rysunku w podręcznikach gimnazjalnych, w: Podręcznik jako narzędzie kształcenia polonistycznego w gimnazjum, Kosętka H., Uryga Z. (red.), Kraków, s. 124-132.
Budrewicz Zofia, 2003, Czytanka literacka w gimnazjum międzywojennym. Geneza, struktura, funkcje, Kraków.
Czerniewski Wiktor, 1960, Wartości dydaktyczne podręczników historii literatury polskiej okresu międzywojennego, w: Czerniewski W., Słodkowski W., Z zagadnień dydaktyki języka polskiego w klasach licealnych, Warszawa, s. 9-113.
Dobrowolski Stanisław, 1959, Struktury umysłów nauczycieli, Warszawa.
Ingarden Roman, 1939, O roli podręcznika w nauczaniu w szkole średniej, „Muzeum”, z. 2.
Kłakówna Zofia Agnieszka, 1993, Sztuka pisania. Ćwiczenia redakcyjne dla klas IV –VI, Warszawa.
Kłakówna Zofia Agnieszka, Kołodziej Piotr, Łubieniewska Ewa, Waligóra Janusz, 2002, To lubię!. Podręcznik do języka polskiego. Kształcenie kulturowo-literackie. Klasa II liceum, Kraków, s. 5-74.
Kłakówna Zofia Agnieszka, Steczko Iwona, Wiatr Krzysztof, 2004, Sztuka pisania. Podręcznik do języka polskiego. Klasy 1-3 gimnazjum. Ćwiczenia redakcyjno-stylistyczne. + Książka nauczyciela, Kraków.
Kotarbiński Tadeusz, 1973, Traktat o dobrej robocie, Wrocław.
Literatura i wychowanie. Z dziejów edukacji literackiej w Galicji, 1983, Inglot M. (red.), Wrocław.
Łazińska Barbara, Zdunkiewicz-Jedynak Dorota, Klejnocki Jarosław, 2003, Słowa i teksty. Język polski. Podręcznik. Literatura i nauka o języku. Szkoły ponadgimnazjalne. Klasa 2, Warszawa.
Marchewa Janusz, 1990, Nauczanie literatury w szkole średniej w latach 1918-1939, Warszawa.
Mysłakowski Zygmunt, 1971, Pojęcie sytuacji dydaktycznej, w: Pisma wybrane, Warszawa.
Okoń Wincenty, 1973, Funkcja i treść podręcznika szkolnego, w: Z warsztatu podręcznika szkolnego, Parnowski T. (red.), Warszawa.
Skarbiec języka, literatury, sztuki. Wypisy z ćwiczeniami. Kultura XIX wieku i jej tradycje. Podręcznik dla klasy II liceum, 2003, Chrząstowska B. (red.), Poznań, s. 93-150.
Słowiński Lech, 1991, Szkolne podręczniki literatury a koncepcje kształcenia w dwudziestoleciu międzywojennym, w: Podręczniki literatury w szkole średniej. Wczoraj – dziś – jutro, Chrząstowska B. (red.), Poznań, s. 35-72.
Słowiński Lech, 1976, Nauka literatury polskiej w szkole średniej w latach 1795-1914, Warszawa.
Sporek Paweł, 2007, Formuła edytorska ikonografii we współczesnych podręcznikach gimnazjalnych, w: Podręczniki do kształcenia polonistycznego w zreformowanej szkole – koncepcje, funkcje, język, Synowiec H. (red.), Kraków, s. 367-378.
Uryga Zenon, 2008, Wokół problemu wyobraźni dydaktycznej (o czytaniu podręcznika szkolnego przez studentów zaocznej polonistyki), w: Między szkołą a uniwersytetem. Odbiorcy w nowych podręcznikach dla reformującej się szkoły, Kwiatkowska-Ratajczak M., Wantuch W. (red.), Poznań, s. 59-68.
Uryga Zenon, 2005, Z Indianami na ścieżce dydaktycznej diagnozy, w: Diagnostyka edukacyjna. Niemierkowskie spotkania i inspiracje, Groenwald M. (red.), Gdańsk, s. 53-64.
Wichary Gertruda, 1991, Koncepcja kształcenia literackiego w podręcznikach szkolnych Lucjusza Komarnickiego i Manfreda Kridla, w: Podręczniki literatury w szkole średniej. Wczoraj – dziś – jutro, Chrząstowska B. (red.), Poznań, s. 73-82.
Wichary Gertruda, 1979, O potrzebie badań nad podręcznikiem języka polskiego, w: Kształtowanie świadomości literackiej uczniów, Inglot M. (red.), Wrocław, s. 47.