Keywords
Polish art after 1945
creation
imagination
reconstruction
How to Cite
Abstract
The article is a case study devoted to the way Slavic themes are present in contemporary Polish fantasy work. The texts quoted here are also representatives of the two artistic strategies dominant in the native Slavic fantasy: focus on exposing the historical dimension of the plot; emphasizing the creative aspect of the described adventures. The confrontation of Christa’s comics and Terakowska’s novel make us aware of the extent to which the image of Slavicness functioning in the imaginarium communis is situated between what is reconstructed thanks to the findings of historians and archaeologists, and what is created for the needs of the story by the power of artistic imagination. The dividing line runs not so much between individual cultural texts as across them. Both artistic visions of the Slavic region are united by the search for spiritual community (this applies especially to the Loneliness of the Gods) in the reality of rejecting its hitherto, established by tradition, institutionalized formula
References
Barcz Jan, 2020, Sprawa potwierdzenia granicy polsko-niemieckiej na Odrze i Nysie Łużyckiej w procesie zjednoczenia Niemiec, „Stosunki Międzynarodowe”, nr 3.
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska Stanisława, 1996, Słońce, hasło, w: Słownik stereotypów i symboli ludowych, Bartmiński J. (red.), Lublin, s. 119-144.
Bartoszyński Kazimierz, 1984, Konwencje gatunkowe powieści historycznej, „Pamiętnik Literacki”, z. 2.
Biedrzycki Krzysztof, 2015, Wnioski i zalecenia, w: Biedrzycki K., Bodzioł P., Hącia A., Kozak W., Przybylski B., Strawa E., Wróbel I., Dydaktyka literatury i języka polskiego w gimnazjum w świetle nowej podstawy programowej. Raport z badań, Warszawa, http://eduentuzjasci.pl/images/stories/publikacje/IBE-EE-raport-Dydaktyka-literatury-i-jezyka-polskiego.pdf (dostęp: 27.12.2022).
Bielik-Robson Agata, 2000, Czy duchowość ponowoczesna jest możliwa?, w: Inna nowoczesność, Pytania o współczesną formułę duchowości, Kraków, s. 277-284.
Callois Roger, 1967, Od baśni do »science fiction«, w: Odpowiedzialność i styl. Eseje, Żurowski M. (wyb.), Warszawa, s. 31-65.
Cepik Jerzy, 1970, Słowianie, Warszawa.
Christa Janusz, 1987, Kajko i Kokosz w krainie borostworów, Warszawa.
Christa Janusz, 1988, Cudowny lek, Warszawa [pierwodruk 1984].
Christa Janusz, 1990, Mirmił w opałach, Warszawa.
Domańska Ewa, 1992, Metafora – mit – mimesis (Refleksje wokół koncepcji narratywizmu historycznego Haydena White`a), „Historyka”, t. XXII.
Fiala Petr, 2007, Laboratoř sekularizace. Náboženství a politika v ne-náboženské společnosti: český případ, Brno.
Foltyn Rafał, 2015, Obecność wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny nadbałtyckiej i zaodrzańkiej w polskiej powieści historycznej lat 1945-1989, „Acta Cassubiana”, nr 17.
Foltyn Rafał, 2015a, Dawny świat Słowian w polskim komiksie historycznym, w: Kulturowe projekcje Słowian w tradycji polskiej, Kalinowski D., Foltyn E. (red.), Słupsk.
Foss Sonja K., 1989, Rhetorical Criticism as the Asking of Question, “Communication Education”, nr 3 [July]. https://doi.org/10.1080/03634528909378755 DOI: https://doi.org/10.1080/03634528909378755
Gawęda Adam, 2018, Książka, ale nie literatura, „Więź”, nr 672.
Hlebowicz Jan, 2017, Kajko, Kokosz i inni Słowianie, „Gość Niedzielny” [wydanie Gdańsk], nr 9; możliwość lektury on-line: https://gdansk.gosc.pl/doc_pr/3723185.Kajko-Kokosz-i-inni-Slowianie (dostęp: 20.04.2022).
Janicz Krzysztof, Śmiałkowski Kamil, 2008, Janusz Christa – wyznania spisane, Łódź.
Kajko i Kokosz, 2021, Michał Śledziński, Robert Jaszczurowski, Tomasz Lew Leśniak, Marcin Wasilewski (reż), Maciej Kur, Rafał Skarżycki (scen.) Polska.
Klarowski Tadeusz, (rec.) Kajko i Kokosz. W krainie Borostworów, „Mitoslavia” http://mitoslavia.blogspot.com/2015/05/kajko-i-kokosz-w-krainie-borostworow.html (dostęp: 27.04.2022).
Komar Oleksij, Chamajko Natalia, 2013, Idol ze Zbrucza: zabytek z epoki romantyzmu?, suplement do: „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego”, t. XXXIV.
Krzyżanowski Julian, 1972, Kazimierz Władysław Wójcicki i jego dzieło. Słowo wstępne, w: Wójcicki K.W., Klechdy, starożytne podania i powieści ludu polskiego i Rusi, Wojciechowski R. (wyb. i oprac.), Warszawa.
Lorek Marcin, 2000, Asteriks vs Kajko i Kokosz, „Esensja”, nr 1, https://esensja.pl/komiks/publicystyka/tekst.html?id=721 (dostęp: 27.04.2022).
Luckmann Thomas, 2006, Niewidzialna religia, Bluszcz L. (przeł.), Kraków.
Łuczyński Michał, 2015, »Światowid« ze Zbrucza – kontrowersyjny symbol pogańskiej Słowiańszczyzny, „Slavia Antiqua”, nr LVI.
Mazurkiewicz Adam, 2012, Pogańska słowiańszczyzna w tekstach kultury popularnej. Rekonesans, w: Semenjuk G.F. i in. (red.), Sławiańskaja fantastika, Kijów, s. 144-156.
Mazurkiewicz Adam, 2016, Fantasy słowiańska. Próba opisu zjawiska, w: Ajdadić D., Semenjuk G.F., Pałamarczuk O.Ł., Ermoljenko S.S. (red.), Słowiańskaja fantastika. Zbirnik naukowych prac, Kijów, s. 133-144.
Mikinka Aleksandra, 2020, Retelling mitów i legend w słowiańskiej fantastyce, „Ruch Literacki”, z. 5.
Moszyński Kazimierz, 1968, Kultura ludowa Słowian, T. 2, cz. 2: Kultura duchowa, Klimaszewska J. (oprac.), Warszawa.
Pełka Leonard, 1987, Polska demonologia ludowa, Warszawa.
Poniatowski Zygmunt, 1967, wstęp do: Pettazzoni R., Wszechwiedza bogów, Sieroszewska B. (przeł.), Warszawa.
Regiewicz Adam, 2016, Homo irretitus w polonistycznym piekle. O konieczności nowego kształcenia polonistycznego w dobie nowych mediów, w: Polonista na rynku pracy. O strategiach dostosowania kształcenia studentów do wyzwań rynku pracy, Gis A., Wobalis M. (red.), Poznań, s. 83-94.
Słownik języka polskiego, hasło: Przerysować, https://sjp.pwn.pl/slowniki/przerysowany.html (dostęp: 27.12.2022).
Słupecki Leszek Paweł, 1993, Słowiańskie posągi bóstw, „Kwartalnik Historii Materialnej”, nr 1.
Sumców Mikołaj, 1891, Boginki – mamuny, „Wisła. Miesięcznik Geograficzno-Etnograficzny”, t. 5, z. 3.
Szyjewski Andrzej, 2003, Religia Słowian, Kraków.
Szyłak Jerzy, 1998, Komiks: świat przerysowany, Gdańsk.
Szyłak Jerzy, 2000, Poetyka komiksu: warstwa ikoniczna i językowa, Gdańsk.
Szymański Tomasz, 2015, W poszukiwaniu religii uniwersalnej: zarys metodologiczny i tematyczny, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych”, nr 4.
Ślósarz Anna, 2018, Interpretanty lektur. Produkty medialnego przemysłu. Multimedialne moduły tematyczne jako dydaktyczny instrument, Kraków.
Ślósarz Anna, 2022, Interpretanty lektur. Prototypowy program nauczania metodą multimedialnych modułów tematycznych (szkoła średnia), „Polonistyka. Innowacje”, nr 15. https://doi.org/10.14746/pi.2022.15.6 DOI: https://doi.org/10.14746/pi.2022.15.6
Terakowska Dorota, 1998, Samotność Bogów. Baśń nie nowa i nie stara, Kraków.
Tomczuk Piotr, Reaktywacja słowiańskich wojów. „Kajko i Kokosz – Nowe Przygody. Zaćmienie o zmierzchu” – recenzja komiksu, „popbookownik”, https://popbookownik.pl/reaktywacja-slowianskich-wojow-kajko-i-kokosz-nowe-przygody-zacmienie-o-zmierzchu-recenzja-komiksu/ (wpis 21 sierpnia 2021; dostęp: 20. 04. 2022).
Wadecka Saturnina Leokadia, 1966, Miecz Gościwita, Warszawa.
Wadecka Saturnina Leokadia, 1968, W rodzinnym gnieździe, Warszawa.
Wadecka Saturnina Leokadia, 1971, Lestek, Warszawa.
Wallis Roy, The Elementary Forms of New Religious Life, London-New York.
Wargacki Stanisław A., 2016, Duchowość w kulturze ponowoczesnej, „Zeszyty Naukowe KUL”, nr 4.
White Hayden, 2009, Proza historyczna, Borysławski R. i in. (przeł.), Domańska E. (red.), Kraków.
Zielina Jakub, 2011, Wierzenia Prasłowian, Kraków.
Zych Paweł, Vargas Witold, 2012, Bestiariusz słowiański. Rzecz o skrzatach, wodnikach i rusałkach, Olszanica.
License
Copyright (c) 2022 Adam Mazurkiewicz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.