Abstrakt
W artykule zaprezentowane zostały wyrazy i związki wyrazowe z kręgu leksyki religijnej, które funkcjonowały w XIX-wiecznej polszczyźnie, a które nie występują we współczesnych tekstach o tematyce religijnej. Źródłem badanego materiału językowego są teksty XIX-wiecznych dokumentów Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej stanowiących normę prawną tej rodziny zakonnej: Zbiór Ustaw Zgromadzenia Panien Opatrzności (1857) i Ustawy Zgromadzenia Sióstr Opatrzności z 1882 roku. Analiza etymologiczno-strukturalna i semantyczna wyodrębnionych jednostek językowych, poświadczona cytatami odpowiednich zapisów, w których te wyrazy i połączenia występują, wskazuje, że prawie wszystkie wymienione w artykule zapomniane wyrazy i związki wyrazowe wyekscerpowane z dokumentów Zgromadzenia to archaizmy leksykalne. Archaizmem rzeczowym jest leksem pokutnica. Najczęściej powtarzającymi się w analizowanym materiale wyrazami są rzeczowniki admonitorka i pokutnica, następnie próbantka i kolejno frazeologizmy dawać pokuty, cnota gruntowna, rzeczownik szafarka i wyrażenie postępek duchowny. Leksemy cnota i pokora nabrały z kolei nieco negatywnego zabarwienia, zwłaszcza w rzeczywistości laickiej.
Bibliografia
Ahearn Laura A., 2013, Antropologia lingwistyczna, Kraków.
BJ – Biblia Jerozolimska, Poznań 2006.
Franciszek, 2014, List apostolski do wszystkich osób konsekrowanych z okazji Roku Życia Konsekrowanego, https://w2.vatican.va/content/francesco/pl/apost_letters/documents/papafrancesco_lettera-ap_20141121_lettera-consacrati.html [dostęp: 23.09.2015].
Grzegorczykowa R., 2012, O istocie, zakresie i cechach swoistych języka religijnego, w: R. Grzegorczykowa, Świat widziany poprzez słowa. Szkice z semantyki leksykalnej, Warszawa, s. 256–263.
Jan Paweł II, 2005, Pamięć i tożsamość, Kraków.
SW – Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W., Słownik języka polskiego, t. 1–8, Warszawa 1900–1927, http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/publication?id=254 [dostęp: 8.07.2016].
Korczak J., 1992, Dziecko salonu, w: Dzieła, t. 1, Warszawa.
Kumaniecki K., 1983, Słownik łacińsko-polski według słownika Hermana Mengego i Henryka Kopii, Warszawa.
SL – Linde S.B., Słownik języka polskiego, t. 1–6, Warszawa 1807–1814, http://kpbc.umk.pl/publication/8173 [dostęp: 8.07.2016].
Markowski A., 2009, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa.
Markowski A., 2012, Wykłady z leksykologii, Warszawa.
SJPD – Słownik języka polskiego, t. 1–11, red. W. Doroszewski, Warszawa 1958–1969, http://doroszewski.pwn.pl/ [dostęp: 8.07.2016].
ESJP XVII–XVIII – Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku, Kraków 1996–, http://xvii-wiek.ijp-pan.krakow.pl/pan_klient/index.php [dostęp: 8.07.2016].
SPXVI – Słownik polszczyzny XVI wieku, t. 1–36, red. M.R. Mayenowa (później F. Pepłowski, K. Mrowcewicz), Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–2012, http://kpbc.umk.pl/publication/17781 [dostęp: 8.07.2016].
SStp – Słownik staropolski, t. 1–11, red. S. Urbańczyk, Kraków 1953–2002, http://www.rcin.org.pl/publication/39990 [dostęp: 8.07.2016].
USJP – Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, red. S. Dubisz, E. Sobol, wersja 2.0, Warszawa 2006.
Wojtaszek M. s., 2016, Nasza historia, Zielona Góra.
Wojtaszek M. s., w druku, Kto jest kim w domu zakonnym? O sposobach nominacji na przykładzie Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej.
Wytrwał T., 2012, Przełożony, w: Encyklopedia katolicka, red. E. Gigilewicz, t. 16, Lublin, s. 64.
SWil – Zdanowicz A. (i in.), Słownik języka polskiego, cz. 1–12, Wilno 1861, http://eswil.ijp-pan.krakow.pl/ [dostęp: 8.07.2016].
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Poznańskie Spotkania Językoznawcze są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Poznańskie Spotkania Językoznawcze udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Poznańskich Spotkaniach Językoznawczych pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).