Słowa kluczowe
wartość
język wartości
Jan Paweł II
homilie
Jak cytować
Abstrakt
Ojczyzna to pojęcie wielowymiarowe, wielopoziomowe, abstrakcyjne i konkretne, które obejmuje przestrzeń, miejsca, dom, ludzi, ich dobro, rodzinę. Ojczyzna jest również wartością. O ojczyźnie wielokrotnie mówił i pisał Jan Paweł II. Analizie pod tym kątem poddane zostały teksty jego homilii i przemówień wygłoszonych przez podczas kolejnych pielgrzymek do kraju, które wydane zostały w zbiorze Pielgrzymki do Ojczyzny 1979–1983–1987–1991–1995–1997–1999–2002. Przemówienia, homilie, Kraków 2006. W sposobie pojmowania ojczyzny przez Karola Wojtyłę szczególną uwagę zwraca wyraźny antropocentryzm. Ojczyzna to wartość wymagająca zaangażowanej postawy, patriotyzmu i odpowiedzialności. Relacja ojczyzna – osoby związane z tą określoną przestrzenią geograficzno-społeczno-historyczno-kulturowo-aksjologiczno-symboliczną w papieskich tekstach zyskuje ramy zależności rodzinnych. Najczęściej konceptualizowana jest ona jako kochająca matka, wobec której odczuwa się miłość, szacunek i wdzięczność. Ojczyzna w tekstach Jana Pawła II to przede wszystkim ludzie, rodacy, których właśnie ona łączy we wspólnotę mimo dzielących ich różnic. Ojczyzna to także wielka ponadczasowa wartość duchowa, transcendentna, łącząca sanctum z sacrum.
Bibliografia
Bartmiński J., 2002, Jak biegną drogi Ojczyzny, w: Z Karolem Wojtyłą myśląc Ojczyzna, red. W. Chudy, Lublin, s. 41–49.
Bartmiński J. (red.), 2006, Język, wartości, polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, Lublin.
Bartmiński J. (red.), 1993, Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich, Lublin.
Bartmiński J., Grzeszczak M., 2014, Jak rekonstruować kanon wartości narodowych i europejskich?, „Etnolingwistyka”, nr 26, s. 21–44.
Boryś W., 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków.
Chrząstowska B., Wysłouch S., 2000, Poetyka stosowana, Warszawa.
Czuba K., 1990, Ojczyzna w nauczaniu Jana Pawła II, Olsztyn.
Dunaj B., 2001, Słowniki współczesnego języka polskiego, t. 1–2, Kraków.
Fleischer M., 2003, Polska symbolika kolektywna, Wrocław.
Fleischer M., 2002, Stabilność polskiej symboliki kolektywnej, w: M. Fleischer, Konstrukcja rzeczywistości, Wrocław, http://www.fleischer.pl/text/symbolika_kolektywna.pdf [dostęp: 10.01.2018].
Grabowska M., 2013, Filozofia personalistyczna Karola Wojtyły a personologiczna perspektywa rozwoju, „Polityka i Społeczeństwo” 4 (11), s. 129–138.
Grzegorczykowa R., 2009, Rozumienie pojęcia odpowiedzialności w wypowiedziach Jana Pawła II skierowanych do młodzieży, w: Jan Paweł II Odnowiciel Mowy Polskiej, red. S. Mikołajczak, M. Wrześniewska-Pietrzak, Poznań, s. 199–207.
Jan Paweł II, 1996, Dar i Tajemnica. W pięćdziesiątą rocznicę moich święceń kapłańskich, Kraków.
Jan Paweł II, 1996, Nauczanie społeczne Kościoła integralną częścią jego misji, Rzym.
Jan Paweł II, 2005, Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Kraków.
Jan Paweł II, 2006, Pielgrzymki do Ojczyzny 1979–1983–1987–1991–1995–1997–1999– 2002. Przemówienia, homilie, Kraków.
Jan Paweł II, 2007, Przekroczyć próg nadziei, Warszawa.
Karolak I., 1993, Patriotyzm, w: Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne, red. J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska, Lublin, s. 157–176.
Kłoskowska A., 1981, Socjologia kultury, Warszawa.
Laskowska E., 2001, Wartościowanie w wypowiedziach Jana Pawła II, „Język Polski”, nr 1–2 (LXXXI), s. 20–23.
Legomska J., 2010, Państwo, naród, ojczyzna w dawnej polszczyźnie. Leksykalno-semantyczny opis pojęć, Katowice.
Lizak J., 2009, Ojczyzna – o sposobie definiowania pojęcia w nauczaniu Stefana Kardynała Wyszyńskiego i papieża Jana Pawła II, w: Język religijny dawniej i dziś, t. 5, red. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, Poznań, s. 47.
Osborne R., 2002, Megawords, Sage, Londyn.
Pisarek W., 2002, Polskie słowa sztandarowe i ich publiczność, Kraków.
Pisarek W., 1989, Inauguracja Okrągłego Stołu jako akt medialnej komunikacji politycznej, „Zeszyty Prasoznawcze”, nr 4, s. 29–48.
Rybka M., 2014, Kształtem jest MIŁOŚĆ. Obraz miłości w tekstach Jana Pawła II, Poznań.
Rybka M., Sławek J., Wrześniewska-Pietrzak M., 2011, „O właściwe używanie wolności” – rozumienie pojęcia „wolności” w homiliach Jana Pawła II wygłoszonych podczaspielgrzymek do Ojczyzny, w: Jan Paweł II w trosce o słowo i prawdę, red. S. Mikołajczak, M. Wrześniewska-Pietrzak, Poznań, s. 223–247.
Skrzypczak R., 2011, Personalizm Karola Wojtyły na tle myśli polskiej, „Warszawskie Studia Teologiczne” XXIV/1, s. 63–80.
Tokarski R., 1993, Słownictwo jako interpretacja świata, w: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, t. 2, Wrocław, s. 335–362.
Wierzbicka A., 2007, Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, przeł. I. Duraj-Nowosielska, Warszawa.
Wierzbicki A., 2009, Papież, który żył Polską Jana Pawła II interpretacja polskości, „Ethos” 22 (3–4(87–88)), s. 128–144.
Wojtyła K., 1979, Myśląc Ojczyzna, w: Poezje i dramaty, Kraków.
Wojtyła K., 1969, Osoba i czyn, Kraków.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Poznańskie Spotkania Językoznawcze są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Poznańskie Spotkania Językoznawcze udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Poznańskich Spotkaniach Językoznawczych pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).