Słowa kluczowe
agency
constructivism
social work
Jak cytować
Abstrakt
This paper explores the issues of current achievements in the field of the empowering approaches in social work. The analyses are complemented by drawing attention to the limitations resulting from their application in practice. The genesis of thinking about empowerment in social work can be found in the works of its precursor Helena Radlińska, particularly in the theory of social strengths. Other inspirations for empowering approaches to social work come from constructivist, as well as from the models based on strengths, such as the constructive social work of Nigel Parton and Patrick O’Byrne, the strengths-based social work of Charles Rapp, Dennis Saleebey and Patrick Sullivan, the solution-focused approach of Steve de Shazer, Insoo Kim Berg, and strengths-based work models (FGC, VIT). Less popular in social work is to refer to systemic (operational) constructivism of Niklas Luhmann’s. The analysis undertaken in the article aims to show these approaches, as well as the changes that are taking place in thinking about social work.
Bibliografia
Adams R., Social work and empowerment, wyd. 3, London 2003.
Berg I.K., Family-based services: A solution-focused approach, New York 1994.
Berg I.K., De Jong P., Solution-building conversations: Co-constructing a sense of competence with clients, „Families in Society” 1996, 77(6), s. 376–391. DOI: https://doi.org/10.1606/1044-3894.934
Biesta G., The ignorant citizen: Mouffe, Rancière, and the subject of democratic education, „Studies in Philosophy and Education” 2011, 30(2), s. 141–153. DOI: https://doi.org/10.1007/s11217-011-9220-4
Boetto H., A transformative eco-social model. Challenging modernist assumptions in social work, „The British Journal of Social Work” 2017, 47(1), s. 48–67. DOI: https://doi.org/10.1093/bjsw/bcw149
Boetto H., Bowles W., Närhi K., Powers M., Raising awareness of transformative ecosocial work: Participatory action research with Australian practitioners, „International Journal of Social Welfare” 2020, 29(4), s. 300–309. DOI: https://doi.org/10.1111/ijsw.12445
Braidotti R., Metamorphoses: Towards a feminist theory of becoming, Cambridge 2002. Ciczkowska-Giedziun M., Konstruktywistyczne inspiracje w pracy socjalnej z rodziną, „Praca Socjalna” 2022, 37(2), s. 141–156. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.9035
Ciczkowska-Giedziun M., Podmiotowość w pracy socjalno-wychowawczej z rodziną. Studium fenomenograficzne doświadczeń asystentów rodziny, Kraków 2020.
Ciczkowski W., Teoria sił społecznych a inne koncepcje promujące podmiotowość, [w:] E. Górnikowska-Zwolak, A. Radziewicz-Winnicki (red.), przy współ. A. Czerkawskiego, Pedagogika społeczna w Polsce – między stagnacją a zaangażowaniem, t. 1, Katowice 1999, s. 94–100.
Corcoran J., Pillai V., A review of the research on solution-focused therapy, „The British Journal of Social Work” 2009, 39(2), s. 234–242. DOI: https://doi.org/10.1093/bjsw/bcm098
De Jong P., Berg I.K., Interviewing for solutions, Belmont 2002.
De Jong P., Miller S.D., How to interview for client strengths, „Social Work” 1995, 40(6), s. 729–736. Derrida J., Position, London 2004.
East J.F., Empowerment theory, [w:] N. Coady, P. Lehmann (red.), Theoretical perspectives for direct social work practice: A generalist-eclectic approach, wyd. 3, New York 2016, s. 373–388. DOI: https://doi.org/10.1891/9780826119483.0017
Gulczyńska A., Granosik M. (red.), Empowerment w pracy socjalnej: praktyka i badania partycypacyjne, Warszawa 2014.
Howe D., Krótkie wprowadzenie do teorii pracy socjalnej, Warszawa 2011.
Jaraczewska J.M., Krasiejko I. (red.), Dialog motywujący w teorii i praktyce. Motywowanie do zmiany w pracy socjalnej i terapii, Toruń 2012.
Kalinowski M., Podmiotowość w wychowaniu resocjalizacyjnym, [w:] M. Nowicka-Kozioł (red.), Wybrane aspekty podmiotowości w wychowaniu, Warszawa 1999, s. 55–71.
Kamiński A., Funkcje pedagogiki społecznej. Praca socjalna i kulturalna, Warszawa 1972.
Kantowicz E., Pedagogika (w) pracy socjalnej, Olsztyn 2012.
Kawula S., Pomocniczość i wsparcie. Kategorie pedagogiki społecznej, Olsztyn 2002.
Kleve H., Der systemtheoretische Konstruktivismus: Eine postmoderne Bezugstheorie Sozialer Arbeit Publiziert, [w:] H. Hollstein-Brinkmann, S. Staub-Bernasconi (red.), Systemtheorien im Ver- gleich. Was leisten Systemtheorien für die Soziale Arbeit? Versuch eines Dialogs, Wiesbaden 2005, s. 63–92. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-322-80930-8_5
Kleve H., Systems theory and nursing theories, [w:] H.S. Kim, I. Kollak (red.), Nursing theories: Con- ceptual and philosophical foundations, New York 2006, s. 109–140.
Kowalczyk B., Kowalczyk J., Karczewska A., Pracownik socjalny w perspektywie zarządzającego pro- cesem zmiany. Wykorzystanie teorii zarządzania do rozwoju kompetencji pracownika socjalnego, Warszawa 2014.
Krasiejko I., Metodyka działania asystenta rodziny. Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach w pracy socjalnej, Katowice 2010.
Krasiejko I., Praca socjalna w praktyce asystenta rodziny. Przykład podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniach, Katowice 2011.
Kromolicka B., Wsparcie rodziny w drodze jej samoorganizacji metodą konferencji grupy rodzinnej, „Studia Pedagogiczne” 2017, t. L, s. 207–215.
Kulesza M., Konstruktywistyczne i socjoekologiczne korzenie poradnictwa i diagnozy psychopedagogicznej zorientowanej na zasoby „Pedagogika Społeczna” 2012, 3(45), s. 21–45.
Kulesza M., Rodzinne zasoby w pedagogice społecznej i praktyce psychopedagogicznej, Warszawa 2017. Lawy R., Biesta G., Citizenship-as-practice: The educational implications of an inclusive and relational understanding of citizenship, „British Journal of Educational Studies” 2006, 54(1), s. 34–50. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8527.2006.00335.x
Lorenz W., Social work epistemology in political contexts – historical reflections and future perspectives, „Fórum Sociální Práce” 2022, (2), s. 9–20.
Marynowicz-Hetka E., Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki, t. 1, Warszawa 2007.
Mendel M., Pedagogika miejsca wspólnego. Miasto i szkoła, Gdańsk 2017.
Mendel M., Poza humanizm: Transformacyjna i regeneratywna praca socjalna jako czuła pedagogika publiczna, „Praca Socjalna” 2022, 37(3), s. 59–72. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.0721
Min T., The client-centered integrative strengths-based approach: Ending longstanding conflict between social work values and practice, „Canadian Social Science” 2011, 7(2), s. 15–22.
Miś L., Konstruktywizm/konstrukcjonizm w socjologii, pracy socjalnej i terapii, [w:] L. Miś (red.), Praca socjalna skoncentrowana na rozwiązaniach, Kraków 2008, s. 27–48.
Miś L., Wachlarz współczesnych stanowisk teoretycznych dla pracy socjalnej, [w:] K. Frysztacki (red.), Praca socjalna. 30 wykładów, Warszawa 2019, s. 97–117.
Olubiński A., Siły społeczne jako kluczowa kategoria pedagogiki społecznej, [w:] S. Kawula (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania – aktualność – perspektywy. Podręcznik akademicki dla pedagogów, Toruń 2001, s. 163–171.
Olubiński A., Zasady aktywizacji sił społecznych w pracy socjalno-wychowawczej, [w:] S. Kawula (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania – aktualność – perspektywy. Podręcznik akademicki dla pedagogów, Toruń 2001, s. 173–189.
Parton N., O’Byrne P., Constructive social work. Towards a new practice, Basingstoke 2000. DOI: https://doi.org/10.5040/9781350363397
Payne M., Modern social work theory. A critical introduction, Basingstoke 1991. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-21161-6
Przeperski J., Konferencja Grupy Rodzinnej w teorii i praktyce pracy socjalnej z rodziną, Toruń 2015. Radlińska H., Pedagogika społeczna, Wrocław–Warszawa–Kraków 1961.
Rapp Ch., Saleebey D., Sullivan P., Przyszłość pracy socjalnej opartej na potencjałach, [w:] J.G. Daley (red.), Postępy w pracy socjalnej: łącząc badania, edukację i praktykę, Warszawa 2010, s. 113–127.
Reczek E., Miś L. (red.), Z teoretycznych i metodologicznych aspektów wideotreningu komunikacji, Kraków 2001.
Rodger J.J., Luhmann’s theory of psychic systems and communication in social work practice, „Journal of Social Work” 2022, 22(3), s. 637–654. DOI: https://doi.org/10.1177/14680173211008107
Roose R., Mottart A., Dejonckheere N., Van Nijnatten C., De Bie M., Participatory social work and report whiting, „Child and Family Social Work” 2009, 14(3), s. 322–330. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365-2206.2008.00599.x
Roose R., Roets G., Van Houte S., Vandenhole W., Reynaert D., From parental engagement to the engagement of social work services: Discussing reductionist and democratic forms of partnership with families, „Child and Family Social Work” 2013, 18(4), s. 449–457. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365-2206.2012.00864.x
Rose N., Governing the soul: The shaping of the private self, London 1999.
Saleebey D., The strengths perspective in social work practice, wyd. 3, Boston 2002.
Saleebey D., The strengths perspective in social work practice: Extensions and cautions, „Social Work” 1996, 41(3), s. 296–305.
Shazer S. de, Keys to solution in brief therapy, New York 1985.Smolińska-Theiss B., Siły ludzkie w teorii pedagogiki społecznej, „Studia Pedagogiczne” 1984, 46, s. 73–80.
Szczepkowski J., Praca socjalna. Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach, Toruń 2010. Szczepkowski J., Źródła podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniach – inspiracje i implikacje dla praktyki pomocowej, „Rozwiązania” 2015, https://centrumrozwiazan.pl/wpcontent/uploads/2018/07/jacek_szczepkowski__zrodla_tsr.pdf [dostęp: 12.06.2023].
Szmagalski J., O budzeniu sił ludzkich nie po polsku: koncepcja empowerment w anglojęzycznej literaturze z zakresu edukacji i pracy socjalnej, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1994, (3), s. 113–128.
Theiss W., Radlińska, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 5, Warszawa 2006, s. 29–36.
Weick A., Rapp Ch., Sullivan P., Kisthardt W., A strengths perspective for social work practice, „Social Work” 1989, 34(4), s. 350- 354. DOI: https://doi.org/10.1093/sw/34.4.350
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Małgorzata Ciczkowska-Giedziun
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.