Słowa kluczowe
androcentrism of language
female teachers
women’s potential
Jak cytować
Abstrakt
A critical review of educational institutions and processes using the paradigms of social anthropology, feminist and social constructivism allows us to perceive an extremely important and rarely addressed problem: What are the opportunities for developing the potentials of girls and women with the participation of a school that uses androcentric language? The author uses a term to which Helena Radlińska attributed the greatest importance in upbringing: the invisible environment. And it makes us realize that the native language is the most important element of the invisible living environment, at the same time being an invisible environment itself. Its meaning is not realized by teachers and tutors. Therefore it is worth looking at female teachers (representatives of a profession dominated by women) who, immersed in language and unaware of its power, stand guard over the patriarchal world, upholding the dominance of men.
Bibliografia
Agacinski S., Polityka płci, trans. M. Falski, Warsaw 2000.
Bogocz I., Kilka pokornych i przekornych uwag na temat języka, [in:] K. Marcol, J. Kajfosz (eds.), Językowe i kulturowe modelowanie świata. Księga dedykowana profesorowi Karolowi Danielowi Kadłubcowi, Czeski Cieszyn–Katowice 2017, pp. 97–113.
Bourdieu P., Męska dominacja, trans. L. Kopciewicz, Warsaw 2004.
Chutnik S., Plebanek G., Życiowo bardziej ostrożne, “Polityka” 2016, (52/53), p. 157.
Ciechomska M., Nieobecność, “Pełnym Głosem” 1993, (1), pp. 43–55.
Górnikowska-Zwolak E., Feministyczna krytyka edukacji, [in:] T. Pilch (ed.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, vol. 1, Warsaw 2003, pp. 1115–1122.
Górnikowska-Zwolak E., Feministyczna lingwistyka, [in:] E. Górnikowska-Zwolak, Szkic do portretu Ślązaczki. Refleksja feministyczna, Katowice 2000, pp. 35–40.
Górnikowska-Zwolak E., Myśl feministyczna jako nurt rozważań w pedagogice społecznej, Myslowice 2006.
Górnikowska-Zwolak E., Polityka – edukacja – płeć kulturowa. Z perspektywy antropogiki społecznej, Katowice 2021.
Gromkowska-Melosik A., Feminizacja zawodu nauczycielskiego – “różowe kołnierzyki” i paradoksy rynku pracy, “Przegląd Badań Edukacyjnych. Educational Studies Review” 2017, 2(25), pp. 75–90. DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2017.020
Guzik B., Powinnościowy model języka w dyskursie edukacyjnym, Cracow 2003.
Handke K., Język a determinanty płci, [in:] J. Anusiewicz, K. Handke (eds.), Język a kultura, vol. 9: Płeć w języku i kulturze, Wroclaw 1994, pp. 15–29.
hooks b., Gotowi na zmianę. O mężczyznach, męskości i miłości, trans. M. Kunz, Warsaw 2022.
Humm M., Słownik teorii feminizmu, trans. B. Umińska, J. Mikos, Warsaw 1993.
Iwasiów I., Opowieść i przemoc, [in:] S. Walczewska (ed.), Feministki własnym głosem o sobie, Cracow 2005, pp. 159–178.
Kałuża A., Glosowitz M., Szopa K., Staśko M., Byrska A., Sala Z., Ankieta: jak różnica płciowa przekształciła krytykę literacką, “art. Papier” 2018, (5), https://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=343&artykul=6678&kat=17 [accessed: 14.07.2023].
Kamiński A., Wstęp – Zakres i podstawowe pojęcia pedagogiki społecznej Heleny Radlińskiej, [in:] H. Radlińska, Pedagogika społeczna, W. Wyrobkowa-Delawska (ed.), Wroclaw–Warsaw Cracow 1961, pp. XX–XLIV.
Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J., Językoznawstwo, [in:] M. Rudaś-Grodzka et al. (eds.), Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, Warsaw 2014, pp. 218–222.
Lakoff R., Język a sytuacja kobiety, trans. U. Niklas, [in:] Język w świetle nauki, selection and introduction B. Stanosz, Warsaw 1980, pp. 239–260.
Madalińska-Michalak J., Pedeutologia. Prawno-etyczne podstawy zawodu nauczyciela, Warsaw 2021. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323550105
Mayer-Hacker H., Kobiety jako grupa mniejszościowa, [in:] Nikt nie rodzi się kobietą, selection, translation and introduction: T. Hołówka, Warsaw 1982, pp. 37–57.
Meighan R. (with L. Barton & S. Walker), Socjologia edukacji, Z. Kwieciński (ed.), Torun 1993.
Radlińska H., Pedagogika społeczna, introduction R. Wroczyński, A. Kamiński, ed. W. Wyrobkowa--Delawska, Wroclaw–Warsaw–Cracow 1961.
Sławek T., Antygona w świecie korporacji. Rozważania o uniwersytecie i czasach obecnych, Katowice 2002.
Szczepański J., Korzeniami wrosłem w ziemię, Poznan 1993.
Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Cracow 2002.
Titkow A., Interes grupowy polskich kobiet. Zakres wątpliwości i szanse artykulacji, [in:] M. Fuszara (ed.), Kobiety w Polsce na przełomie wieków. Nowy kontrakt płci, Warsaw 2002, pp. 39–64.
Wójcik M., Program wychowania rodzinnego Karola Miarki, [in:] B. Żechowska (ed.), W kręgu problematyki i metod polskiej pedagogiki, Katowice 1991, pp. 64–75.
Żelazny W., Czy jest możliwa sprawiedliwość językowa? , “Kultura i Społeczeństwo” 2010, (2), pp. 157–169. DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2010.54.2.9
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Elżbieta Górnikowska-Zwolak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.