Keywords
generations
intergenerational relations
ageing society
adult learning places and spaces
How to Cite
Abstract
he importance of adult education in the process of building intergenerational relationships has been emphasized in andragogy for many years. The growing differences between generations results from various events, historical, socio-cultural experiences and the current rapid development of modern information and communication technologies. The article presents selected problems related to multigenerationalism in the Polish ageing society. Searching for solutions for building bonds between people of different ages is an important challenge for andragogists and gerontologists nowadays. The described examples of places and learning spaces for adults from different generations show opportunities for intergenerational dialogue and breaking stereotypes about young and older adults.
References
Agenda 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju – implementacja w Polsce, http://www.un.org.pl/files/170/Agenda2030PL_pl-5.pdf [dostęp: 2.01.2023].
Appelt K., Wojciechowska J., Zmiany społeczno-kulturowe jako kontekst wkraczania w dorosłość, [w:] A.I. Brzezińska, W. Syska (red.), Ścieżki wkraczania w dorosłość, Poznań 2016, s. 105–128.
Breczko A., Tradycyjne paradygmaty prawa rodzinnego w dobie rewolucji biotechnologicznej, „Białostockie Studia Prawnicze” 2017, 22(3), s. 89–106. DOI: https://doi.org/10.15290/bsp.2017.22.03.08
Co dzieli, a co łączy przedstawicieli pokoleń: Baby Boomers, X, Y oraz Z? Pokolenia na rynku pracy, 2022, https://ceo.com.pl/co-dzieli-a-co-laczy-przedstawicieli-pokolen-baby-boomers-x-y-oraz-z-pokolenia-na-rynku-pracy-53220 [dostęp: 15.01.2023].
Dubas E., Refleksje o starości w kontekście wyzwań ery cyfrowej, [w:] M. Rosalska, A. Wawrzonek, J. Szłapińska, (red.), Człowiek dorosły w zróżnicowanych kontekstach życia, Poznań 2022, s. 99–110.
Duda E., Projektowanie uniwersalne w edukacji, 2020, https://epale.ec.europa.eu/pl/blog/projektowa-nie-uniwersalne-w-edukacji-doroslych [dostęp: 10.01.2023].
Ile zarabia Pokolenie Flexi? Ile zarobi w 2023 roku?, https://flexi.pl/dla-firm/strefa-wiedzy/ile-zara-bia-pokolenie-flexi-ile-zarobi-w-2023-roku-2484 [dostęp: 12.01.2023].
Kisiel P., Millennialsi – nowy uczestnik życia społecznego? „Studia Socialia Cracoviensia 8” 2016, 14(1), s. 83–94. DOI: https://doi.org/10.15633/ssc.1876
Konieczna-Woźniak R., Mentoring mentorów. Senior mentor – senior mentee, czyli społeczny mentoring senioralny, [w:] E. Solarczyk-Ambrozik (red.), Doradztwo zawodowe w perspektywie całożyciowego uczenia się, Poznań 2016, s. 241–255.
Konieczna-Woźniak R., „Nowy okres dorosłości” – pokolenie Flexi osób 50+, [w:] M. Rosalska, A. Wawrzonek, J. Szłapińska, (red.), Człowiek dorosły w zróżnicowanych kontekstach życia, Poznań 2022, s. 111–126.
Kryk-Skowron K., Charakterystyka pokoleń „Baby Boomers”, X, Y i Z, 2022, http://www.okti.pl/eks-pert-radzi/charakterystyka-pokolen-baby-boomers-x-y-i-z [dostęp: 10.12.2022].
Kształcenie dorosłych w 2016 roku, GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/ksztalcenie-doroslych-w-2016-roku,14,1.html [dostęp: 2.01.2023].
Maliszewski T., Uniwersytety ludowe – edukacyjny skansen czy skuteczne remedium na współczesne wyzwania cywilizacyjne?, [w:] M. Gromadzka (red.), Przestrzenie i miejsca edukacji dorosłych w Polsce, Warszawa 2018, s. 198–222.
Marianowska A., Pomiędzy adolescencją a dorosłością – koncepcja Emerging Adulthood Jeffreya J. Arnetta, „Edukacja Dorosłych” 2013, 68(1), s. 91–104.
Mead M., Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, przeł. J. Hołówka, Warszawa 1978.
Model LOWE, https://lowe.edu.pl/model-lowe/ [dostęp: 12.12.2023].
Muszyński M., Międzypokoleniowe uczenie się, „Edukacja Dorosłych” 2022, 86(1), s. 53–74. DOI: https://doi.org/10.12775/ED.2022.005
Newman S., Hatton-Yeo A., Intergenerational learning and the contributions of older people, „Ageing Horizons” 2008, 10(8), s. 31–39, https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=adad4e72dd2974b87bc8e4ccea580a03b1ce98a4 [dostęp: 2.01.2023].
Niezabitowski M., Ludzie starsi w perspektywie socjologicznej. Problemy uczestnictwa społecznego, Katowice 2007.
Piszczatowska-Oleksiewicz M., Polscy gniazdownicy. O powodach, dla których dorosłe dzieci mieszkają z rodzicami, „Pogranicze. Studia Społeczne” 2014, 24, s. 181–207, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/2856/1/Pogranicze_24_Piszczatowska-Oleksiewicz.pdf [dostęp: 5.12.2022]. DOI: https://doi.org/10.15290/pss.2014.24.11
Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność, https://www.gov.pl/web/rodzina/polityka-spoleczna-wobec-osob-starszych-2030-bezpieczenstwo-u-czestnictwo-solidarnosc [dostęp: 5.12.2022].
Przepis na aktywną emeryturę – wolontariat dla seniorów, https://www.c-and-a.com/pl/pl/shop/wolontariat-seniorow [dostęp: 15.01.2023].
Solarczyk-Szwec H., Kultury edukacji dorosłych, [w:] A. Matlakiewicz, H. Solarczyk-Szwec, Dorośli uczą się inaczej. Andragogiczne podstawy kształcenia ustawicznego, Toruń 2009, s. 76–90.
Sytuacja demograficzna Polski do 2020 roku. Zgony i umieralność, 2022, GUS,https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/sytuacja-demograficzna-polski-do-2020-roku-zgony-i-umieralnosc,40,1.html [dostęp: 28.12.2022].
Sytuacja osób starszych w Polsce w 2020 r. GUS, Warszawa–Białystok 2021,https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6002/2/3/1/sytuacja_osob_starszych_w_polsce_w_2020_r.pdf [dostęp: 28.12.2022].
Sytuacja osób starszych w Polsce w 2021 r., GUS, Warszawa 2022, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalin-formacyjny/pl/defaultaktualnosci/6002/2/4/1/sytuacja_osob_starszych_w_polsce_w_2021_r. pdf [dostęp: 15.01.2023].
Szarota Z., Dynamika wybranych trendów społecznych: kierunki i wyzwania dla całożyciowego uczenia się i pracy, [w:] M. Rosalska, A. Wawrzonek, J. Szłapińska, (red.), Człowiek dorosły w zróżnicowanych kontekstach życia, Poznań 2022, s. 83–98.
Szarota Z., Specyfika oferty dla uczących się w starości, „Dyskursy Młodych Andragogów” 2022, (23), s. 287–303.
Sztompka P., Relacje międzyludzkie, za: Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2012, s. 98–124, [w:] Encyklopedia Zarządzania. Wszystko o zarządzaniu https://mfiles.pl/pl/index.php/Rela-cje_mi%C4%99dzyludzkie [dostęp: 7.12.2022].
Tokarz-Kamińska B., Jak kształtować partnerskie relacje między pokoleniami?, [w:] Dialog międzypokoleniowy. Między ideą a praktyką. Inspiracje, „Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich” 2013, (10), s. 43–46, https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Biuletyn%20Rzecznika%20Praw%20Obywatelskich%202013%2C%20Nr%208%20%C5%B9r%C3%B3d%C5%82a.pdf [dostęp: 10.01.2023].
Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych, Dz.U. 2015 poz. 1705, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20150001705/O/D20151705.pdf [dostęp: 5.03.2023].
du Vall M., Super inteligentne społeczeństwo skoncentrowane na ludziach, czyli o idei Społeczeństwa 5.0 słów kilka, „Państwo i Społeczeństwo” 2019, 19(2), s. 11–31.
Wawrzonek A., Potrzeba poradniczego wsparcia w wielopokoleniowych zespołach pracowniczych, „Studia Poradoznawcze” 2019, 8, s. 134–156.
Wawrzonek A., Wielopokoleniowy zespół pracowniczy jako przestrzeń uczenia się dorosłych, [w:] M. Rosalska, A. Wawrzonek, J. Szłapińska (red.), Człowiek dorosły w zróżnicowanych kon- tekstach życia, Poznań 2022, s. 219–237.
Wiktorowicz J., Międzypokoleniowy transfer wiedzy: o instrumentach wspierania konkurencyjności przedsiębiorstw w warunkach starzejących się zasobów pracy, „Rynek Pracy” 2020, 175(4), s. 28–42.
Wiktorowicz J., Warwas I., Pokolenia na rynku pracy, [w:] J. Wiktorowicz, I. Warwas, M. Kuba, E. Staszewska, P. Woszczyk, A. Stankiewicz, J. Kliombka-Jarzyna, Pokolenia – co się zmienia?Kompendium zarządzania multigeneracyjnego, Warszawa 2016, s. 19–36.
Wojciechowska Z., Edukacja w narracjach osób należących do pokolenia 30+ i 60+. Obszary różnic „Rocznik Andragogiczny” 2019, 26, s. 125–136. DOI: https://doi.org/10.12775/RA.2019.007
Wolontariat w 2022 r., GUS, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5491/3/1/1/wolontariat_w_2022.pdf [dostęp: 15.01.2023].
Wrzesień W., Pokoleniowość w świecie smartfonów, algorytmizacji i sztucznej inteligencji, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2021, 83(3), s. 301–317, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/22988/26932 [dostęp: 10.01.2023]. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2021.83.3.20
Wysocka E., Wschodząca dorosłość a prospołeczność (działania społeczne) – teoretyczne i empiryczne wyznaczniki postaw życiowych młodego pokolenia, „Przegląd Pedagogiczny” 2018, (2), s. 151–169.
Zielona Księga w sprawie starzenia się. Wspieranie solidarności i odpowiedzialności między pokoleniami, Bruksela 2021, https://www.solidarnosc.org.pl/en/archiwum-projektow-aktow-prawnych/item/20329-mrips-zielona-ksiega-ws-starzenia-sie-wspieranie-solidarnosci-i-odpowiedzialnosci-miedzy-pokoleniami-com-2021-50 [dostęp: 15.01.2023].
License
Copyright (c) 2023 Renata Konieczna- Woźniak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.