Kilka uwag leksykograficznych (na marginesie Słownika gwar zachodniopoleskich Hryhorija Arkuszyna)

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: sie 28, 2018
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2018.25.1.2
Słowa kluczowe:
Slavic dialectology, dialect dictionaries, dialects of the Polish-East Slavic borderland, lexicographic description

Main Article Content

Feliks Czyżewski
Instytut Filologii Słowiańskiej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

Abstrakt

The goal of the article is to seek to answer the question how to describe folk lexis on the Slavic borderlands. On the basis of the analysis of different types of Polish, Ukrainian and Belarusian dictionaries, the author draws a conclusion that differential dictionaries that contain lexis from dialect areas of different dialectal classification do not show objective linguistic reality. He suggests that the description of lexis made according to the criterion of the opposition between dialect and literary language should be replaced by the opposition between a dialect and other dialects within one national language.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Czyżewski, F. (2018). Kilka uwag leksykograficznych (na marginesie Słownika gwar zachodniopoleskich Hryhorija Arkuszyna). Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 25(1), 33-44. https://doi.org/10.14746/pspsj.2018.25.1.2
Numer
Tom 25 Nr 1 (2018)
Dział
Studia nad polszczyzną współczesną i historyczną

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Biogram autora

Feliks Czyżewski, Instytut Filologii Słowiańskiej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

prof. dr hab. Feliks Czyżewski – profesor zwyczajny w Zakładzie Filologii Ukraińskiej Instytutu Filologii Słowiańskiej UMCS w Lublinie; zainteresowania badawcze: dialektologia słowiańska, onomastyka pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego.

Bibliografia

  1. Аркушин Григорій (2000), Словник західнополіських говірок, т. 1–2, Луцьк.
  2. Аркушин Григорій (2007), Голоси з Підляшшя ((Тексти), Луцьк.
  3. Аркушин Григорій (2010), Голоси з Волинського Полісся (Тексти), Луцьк.
  4. Аркушин Григорій (2012), Голоси з Берейщини (Тексти), Луцьк.
  5. Аркушин Григорій (2014), Народна лексика західного Полісся (Тексти), Луцьк.
  6. Аркушин Григорій (2016), Словник західнополіських говірок, A–Я, Видання друге, перероблене, виправлене і доповнене, Луцьк.
  7. Czyżewski Feliks (2001), Słownictwo ludowe a dyferencyjne słowniki gwarowe (na przykładzie pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego), w: Укрaїнське і слов’янське мовознавство. Міжнародна конференція на честь 80-річчя профеcoрa Ѝосипа Дзендзелівського, peд. Mихайло Cюсько, Ужгород, s. 543–547.
  8. Czyżewski Feliks, Warchoł Stefan (2000), Z zagadnień leksykograficznych polsko-wschodniosłowiańskiego pogranicza językowego, w: Słowiańskie słowniki gwarowe, red. Hanna Popowska-Taborska, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa, s. 101–116.
  9. Dejna Karol (1968), „Słownictwo gwarowe” i „Słownictwo ludowe”, w: Symbolae Philologica in Honorem Vitoldi Taszycki, red. Stefan Hrabec, Ossolineum, Wrocław, s. 49–54.
  10. Dejna Karol (1976), Językowa przynależność gwar brzesko-pińskich, w: Języki i literatury wschodniosłowiańskie, red. Kazimierz Bajor, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 13–20.
  11. Dejna Karol (1991), Interferencja oraz integracja w gwarach, w: tegoż, Z zagadnień ewolucji oraz interferencji językowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 5–12.
  12. Dejna Karol (1993), Dialekty polskie, wyd. 2 przejrz. i popr., Ossolineum, Wrocław.
  13. Dunaj Bogusław, red. (1999), Słownik współczesnego języka polskiego, t. 1–2, Wilga, Warszawa.
  14. Яремeнкo Васил, Сліпушко Оксана (1998), Новий тлумачний словник української мови, У чотирьоx томаx, т. 1–4, Kиїв.
  15. Karaś Mieczysław (1979), Wstęp, w: Słownik gwar polskich, oprac. Zakład Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie, pod kier. Mieczysława
  16. Karasia, red. Mieczysław Karaś, t. 1, z. 1, Ossolineum, Wrocław, s. VII–XIX.
  17. Kuraszkiewicz Władysław (1985a), Gwary ruskie, w: tegoż, Ruthenica. Studia z historycznej i współczesnej dialektologii wschodniosłowiańskiej, PWN, Warszawa, s. 8–20; przedruk: tegoż, Przegląd gwar województwa lubelskiego, w: Monografia statystyczno-gospodarcza województwa lubelskiego, Lublin 1932, s. 275–324.
  18. Kuraszkiewicz Władysław (1985b), Szkic polonizującej się ruskiej gwary archaicznej w Dratowie pod Łęczną, w: tegoż, Ruthenica. Studia z historycznej i współczesnej dialektologii wschodniosłowiańskiej, PWN, Warszawa, s. 249–262; przedruk: „Slavia Occidentalis” 1947, t. 18, s. 139–152.
  19. Kuraszkiewicz Władysław (1985c), Uwagi o gwarze ukraińskiej wsi Biszcza pod Biłgorajem, w: tegoż, Ruthenica. Studia z historycznej i współczesnej dialektologii wschodniosłowiańskiej, PWN, Warszawa, s. 263–266; przedruk: „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” 1963, t. 5, s. 219–222.
  20. Мацкевич Юзефа Ф., ред. (1979–1986), Слоўнiк белaрускiх гаворак пaўночназахiд-най Беларусi i яе пагранiччa, т. 1 (1979), т. 2 (1980), т. 3 (1982), т. 4 (1984), т. 5 (1986), Miнcк.
  21. Малaжай Галiна М., Клiмчук Фёдор Д. (1989), Дiялектны словнiк Брестчыны, Мiнск.
  22. OLA 1 (1988), Общeславянский лингвистический атлас, Серия лексико-словooбразoвательная, т. 1, Животный мир, ред. Рубен Иванович Аванесов, Валерий Васильевич Иванов, Москва.
  23. OLA 2 (2000), Общeславянский лингвистический атлас, Серия лексико-словooбразoвательная, т. 2, Животнoводcтo. Ogólnosłowiański atlas językowy. Seria leksykalno-słowotwórcza, t. 2, Hodowla zwierząt, red. Barbara Falińska, Janusz Siatkowski, Anna Kowalska, Instytut Języka Polskiego PAN, Warszawa.
  24. OLA 3 (2000), Общeславянский лингвистический атлас, Серия лексико-словooбразoвательная, т. 3, Pacтитeльный мир, ред. Аляксандр Іосіфавіч Падлужны, Аляксандр Антонавіч Крывицки, Mинcк.
  25. OLA 4 (2012), Общeславянский лингвистический атлас, Серия лексико-словooбразoвательная, т. 4, Сельское хозайствo. Slovansky jazykovy atlas, Lexikálno-slovotvorná sérija, zv. 4, Polnohospodarstvo, red. Adriana Ferenčiková i in., Bratislava.
  26. OLA 8 (2003), Общeславянский лингвистический атлас, Серия лексико-словooбразoвательная, т. 8, Профессии и общественная жизнь. Ogólnosłowiański atlas językowy. Seria leksykalno-słowotwórcza, t. 8, Zawody i życie społeczne, red. Jan Basara, Janusz Siatkowski, Anna Basara, Instytut Języka Polskiego PAN, Warszawa.
  27. OLA 9 (2009), Общeславянский лингвистический атлас, Серия лексико-словooбразoвательная, т. 9, Челoвeк. Ogólnosłowiański atlas językowy, Seria leksykalno-słowotwórcza, t. 9, Człowiek, red. Janusz Siatkowski, Jadwiga Waniakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Kraków.
  28. Oнишкевич Михайло Й., (1984), Словник бойкивських говірок, Київ.
  29. Pelc Halina (2012), Słownik gwar Lubelszczyzny, t. 1, Rolnictwo, narzędzia rolnicze, prace polowe, zbiór i obróbka zbóż, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
  30. Pelc Halina (2014), Słownik gwar Lubelszczyzny, t. 2, Rolnictwo (Transport wiejski, rośliny okopowe i opasowe, gleby i rodzaje pól, uprawa lnu i konopi, zbiór siana), Wydawnictwo UMCS, Lublin.
  31. Pelc Halina (2015), Słownik gwar Lubelszczyzny, t. 3, Świat zwierząt, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
  32. Pelc Halina (2016), Słownik gwar Lubelszczyzny, t. 4, Sad i ogród warzywny, budownictwo i przestrzeń podwórza, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
  33. Pelc Halina (2017), Słownik gwar Lubelszczyzny, t. 5, Świat roślin, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
  34. Sajewicz Michał (1993), O ustalaniu przynależności językowej gwar peryferyjnych (na przykładzie gwar poleskich), w: Gwary mieszane i przejściowe na terenach słowiańskich, red. Stefan Warchoł, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 255–262.
  35. Strutyński Janusz, red. (1986), Bibliografia dialektologii polskiej (od roku 1976 do roku 1980 włącznie wraz z uzupełnieniami za lata poprzednie), oprac. Jan Godyń i in., UJ, Kraków.
  36. Суднiк Miхаiл Р., Крыўко Мiколай Н. (2005), Тлумачaльный слоўнiк беларускай лiтаратурнай мовы, 4. выд, Мiнск.
  37. Szulowska Wanda (2000), Polonizmy w „Słowniku gwar bojkowskich” M.J. Onyszkiewicza, w: Słowiańskie słowniki gwarowe, red. Hanna Popowska-Taborska, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa, s. 101–116.
  38. Шило Гаврило (2008), Наддністрянський pегіонлний словник, Львів.
  39. Закревська Ярослава В., ред. (1988), Атлас української мови, t. 2, Волинь, Наддністрянщина, Закарпаття і суміжні землі, Kиїв.