Leksem cud i jego derywaty w historii polszczyzny

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: sie 28, 2018
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2018.25.1.6
Słowa kluczowe:
history of Polish language, the changing in meanings, semantics, lexeme cud (miracle) and its derivatives, diachronic

Main Article Content

Zuzanna Krótki

Abstrakt

In the article the fifty lexical units were analysed and attributed to the word family of the noun – cud (miracle). The general scope of the analysis was created by the semasiological method. Stemming from the etymology, upon investigation by which methods the particular wordforms acquired new senses it was characterized by movements and objective, which these modifications served. As it turned out the researched lexical units concentrated around such semantic fields as: WONDER and STRANGENESS. The second category (field) developed not until the 18th century. Earlier the analyzed derivatives implied such words as: ‘beauty’, ‘perfectness’, ‘politeness’, ‘magic’, ‘wizardry’ and ‘fraud’. The life changing events and the developing knowledge caused the eradication of last written material and as it happened nobody correlates the jugglers with the miracle makers.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Krótki, Z. (2018). Leksem cud i jego derywaty w historii polszczyzny. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 25(1), 93-108. https://doi.org/10.14746/pspsj.2018.25.1.6
Numer
Tom 25 Nr 1 (2018)
Dział
Studia nad polszczyzną współczesną i historyczną

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Biogram autora

Zuzanna Krótki

dr Zuzanna Krótki – absolwentka studiów doktoranckich Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach; zainteresowania naukowe: zagadnienia historycznojęzykowe dotyczącegłównie leksykologii, semantyki i frazeologii historycznej; ponadto zagadnienia z zakresu dydaktyki języka polskiego.

Bibliografia

  1. Źródła
  2. ESJPBań – Bańkowski Andrzej (2000), Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1–2, PWN, Warszawa.
  3. SBor – Boryś Wiesław (2005), Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  4. SBr – Brückner Aleksander (1927), Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Warszawa.
  5. SD – Doroszewski Witold, red. (1958–1969), Słownik języka polskiego, t. 1–11, PWN, Warszawa.
  6. SKras – Krasiński Adam Stanisław (1888), Słownik synonimów polskich, Akademia Umiejętności w Krakowie, Kraków.
  7. SL – Linde Samuel Bogumił (1807–1814), Słownik języka polskiego, t. 1–6, Zakład Ossolińskich, Warszawa.
  8. SSław – Sławski Franciszek (1955–1983), Słownik etymologiczny języka polskiego, Nakładem Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, Kraków.
  9. SStp – Urbańczyk Stanisław, red. (1966–2000), Słownik staropolski, t. 1–11, Ossolineum, Warszawa.
  10. SWil – Zdanowicz Aleksander, Bohusz-Szyszko Michał, red. (1861), Słownik języka polskiego, t. 1–2, wydano nakładem i kosztem Maurycego Orgelbranda, Wilno.
  11. SXVI – Mayenowa Maria Renata, red. (1966), Słownik polszczyzny XVI wieku, Ossolineum, Wydawnictwo PAN, Wrocław.
  12. SXVII – Bańko Mirosław i in., red. (1999–2014), Elektroniczny słownik XVII i pierwszej połowy XVIII wieku, http://sxvii.pl/ [dostęp: 15 maja 2015].
  13. USJP – Dubisz Stanisław, red. (2003), Uniwersalny słownik języka polskiego, PWN, Warszawa.
  14. Literatura
  15. Apresjan Jurij D. (1980), Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, przeł. Andrzej Markowski, Zofia Kozłowska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
  16. Handke Kwiryna (1976), Budowa morfologiczna i funkcje compositów polskich (z uwzględnieniem innych języków zachodnioeuropejskich), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
  17. Janowska Aleksandra (2000), Związki frazeologiczne w funkcji podstaw słowotwórczych, w: Słowotwórstwo a inne sposoby nominacji, red. Krystyna Kleszczowa, Ludwig Selimski, Wydawnictwo Naukowe i Artystyczne Gnome, Katowice.
  18. Kamper-Warejko Joanna (2009), „Gęśli” Jana Rybińskiego – świadectwo normalizacji polszczyzny renesansowej Torunia, „Linguistica Copernicana”, nr 2, s. 223–241.
  19. Kiklewicz Aleksander (2016), Granice i pogranicza (bezgranicza?) językoznawstwa, „Prace Językoznawcze”, 18/2, s. 67–81.
  20. Klemensiewicz Zenon (1985), Historia języka polskiego, t. 2, PWN, Warszawa.
  21. Krótki Zuzanna (2016), Sztuka iluzji w dawnych polskich jednostkach leksykalnych, „Kwartalnik Językoznawczy”, s. 1–18.
  22. Krótki Zuzanna (2016), CZARY w leksyce dawnej polszczyzny, „Słowo. Studia językoznawcze”, t. 7, s. 36–50.
  23. Puzynina Janina (1961), „Thesaurus” Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.