Abstrakt
The article discusses the place of the spruce in Slavic and Baltic customs, folk medicine, chants, and superstitions. The research has demonstrated that the tree has many meanings in Slavic culture (it is treated there as a female tree, which is suggested by its name in East Slavic languages), and although it seems to be straight and simple (because it is the way it grows) it has turned out to be a liminal tree of borderlands, connecting life with death, and allowing for a reconciliation with inevitability of passing, facilitating the passage of a dead person’s soul to the other dimension of eternal life. The spruce combines the joy of wedding (because it is included in the wedding tree) with the threat of infertility (if it is planted too close to home). Additionally, it protects cattle from witches and evil spirits (for the first pasture outing, cattle was driven with a spruce twig, or a tree was laid before the building from which the animals were driven out). Its blades, twigs, and cones were widely used as designates in folk medicine chants, and for infusions, extracts, and ointments used externally and internally as medicines.
Bibliografia
Т. Чухно, Иллюстрированный энциклопедический словарь. Лекарственные растения. Москва 2007.
„Wigry” 2011, nr 1.
www.philipponia.republica.pl/sukertowa.htm [dostęp: 11.07.2013].
Лекарственные растения. Энциклопедия, Минск 2003.
B. Шуклин, Русский мифологический словарь, Екатеринбург 2001.
J. Mowszowicz, Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich, Warszawa 1985.
A. Wierzbicka-Olejniczak, Nazwy roślin w gwarach kujawskich, maszynopis rozprawy doktorskiej napisanej w Katedrze Dialektologii Polskiej pod kierunkiem prof. dra hab. S. Gogolewskiego, Łódź 2001.
З. Верас, Беларуска-польска-расейска-лацінскі слоўнік, выданье 2, Менск 1992.
A. Spólnik, Nazwy polskich roślin do XVIII wieku, Wrocław 1990.
Z. Mirek, H. Piękoś-Mirkowa, A. Zając, M. Zając, Vascular plants of Poland a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski, Kraków 1995.
F. Hageneder, Magia drzew, przeł. M. Czekański, Warszawa 2006.
О. Берегова, Символы Славян, Москва – Санкт Петербург 2007.
Белaруская міфологія. Энцыклыпедычны слоўнік, пaд pэд. С. Caнько, T. Baлодзіна, У. Васілевіч i iнш., Miнск 2004.
M. Ziółkowska, Gawędy o drzewach, Warszawa 1988.
B. Ogrodowska, Zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce, Warszawa 2000.
M.A. Wiśniewska, Wigilia Bożego Narodzenia w polskiej i chorwackiej tradycji (maszynopis pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem prof. K. Szcześniak), Gdańsk 2005.
S. Dworakowski i S. Poniatowski, Etnografia Polski. Wiedza o Polsce, t. 3, Warszawa 1932.
Н. Мазнев, Энцыклопедия лекарственных растений, Москва 2004.
E. Kuźniewski, J. Augustyn-Puziewicz, Przewodnik ziołolecznictwa ludowego, Warszawa 1986.
S. Niebrzegowska, Przestrach od przestrachu. Rośliny w ludowych przekazach ustnych, Lublin 2000.
В.Ф. Корсун, А.А. Корсун, Е.В. Никитина, Растения здоровья и долголетия, Минск 1999.
K. Szcześniak, Świat roślin światem ludzi na pograniczu wschodniej i zachodniej Słowiańszczyzny, red. A. Nagórska, wyd. 2 popr., Gdańsk 2013.
Замовы, yклад., сістэм тэкстаў, уступ. арт. і камент. Г. Бартaшэвіч, Мінск 2000.
Народная медыцына. Рытуальна – магичная практыка, Мiнск 2007 (укладанне, прадмова і паказальнікі Т. В. Валодзінай), nr 943.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).