Abstrakt
The authors of the article discuss linguistic material excerpted from a small-scale book written by Józef Bliziński and entitled Barbaryzmy i dziwolągi językowe [Barbarisms and linguistic oddities] published in Cracow towards the end of the nineteenth century. The source material for the analysis and the main focus of the authors are the borrowings from the German language.The book, written by an eminent comedy writer, deals with the correctness and the accepted standards of the Polish language in the then Austrian-partitioned Poland. As one might expect, since the target readers for this linguistic handbook were the inhabitants of Galicia in Eastern Europe, it would include mostly Germanisms. The analysis of the book, however, has proved that German loan words in Blizinski’s book are rather scarce. Nearly a half from the fifteen words considered as Germanisms by Blizinski could have French origins (although they might have been borrowed to the Polish language through the German medium). On the other hand, the book includes six words that may be Germanisms but that were not assigned by the author to the group of German borrowings.
Bibliografia
M. Arct, Słownik ilustrowany języka polskiego, Warszawa 1929.
A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1–2, Warszawa 2000.
H. Bartwicka, Porady językowe czy emocje? (Przyczynek do historii kultury języka polskiego), „Język Polski” 2007, nr 4–5.
A. Brückner, O wyrazach obcych, w: Encyklopedyczny słownik wyrazów obcych, red. S. Lam, Warszawa 1939.
M. Cieszkowski, J. Mędelska, Czy germanizmy? (Na materiale Słownika błędów językowych Juliana Szweda), „Linguistica Bidgostiana” 4, 2007.
M. Cieszkowski, J. Mędelska, Germanizmy leksykalne w wileńskim Słowniku błędów językowych Juliana Szweda, „Acta Baltico-Slavica” 33, 2009.
M. Cieszkowski, J. Mędelska, Nieznane i mało znane germanizmy leksykalne (na materiale Słownika błędów językowych Juliana Szweda), „Poradnik Językowy” 2007, z. 10.
A. Danysz, Odrębności słownikarskie kulturalnego języka polskiego w Wielkopolsce w stosunku do kulturalnego języka w Galicyi, „Język Polski” 1914, nr 7–8.
W. Doroszewski, O kulturę słowa. Poradnik językowy, t. 1, Warszawa 1962.
W. Doroszewski, O kulturę słowa. Poradnik językowy, t. 2, Warszawa 1968.
Das große Wörterbuch der deutschen Sprache in zehn Bänden, Mannheim 1999.
Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, M. Kucała, Wrocław 1999.
Encyklopedyczny słownik wyrazów obcych, red. S. Lam, Warszawa 1939.
I. Harasimowicz, O niektórych elementach niemieckich w dialekcie ostródzkim, „Język Polski” 1954, nr 4.
J. Karłowicz, Słownik gwar polskich, t. 1–6, Kraków 1900–1911.
J. Karłowicz, A.A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Słownik języka polskiego, t. 1–8, Warszawa 1900–1927.
A. Karszniewicz-Mazur, Zapożyczenia leksykalne ze źródła niemieckiego we współczesnej polszczyźnie, Wrocław 1988.
A. Krasnowolski, Najpospolitsze błędy językowe zdarzające się w mowie i piśmie polskim, Warszawa 1919.
A. Krawczyk-Tyrpa (Bydgoska mowa w krakowskich uszach, „Roczniki Humanistyczne” 49–50, z. 6.
A.A. Kryński, Jak nie należy mówić i pisać po polsku, Warszawa 1921.
A.A. Kryński, Jak nie należy mówić i pisać po polsku, cz. 2, Warszawa 1931.
Z. Kurzowa, Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 roku, Warszawa–Kraków 1985.
J. Lam, Kroniki lwowskie umieszczone w „Gazecie Narodowej” w roku 1868 i 1869..., Lwów 1874.
A. Łętowski, Błędy nasze. Rzecz o czystości języka polskiego na Litwie, Wilno 1915.
J. Mędelska, Wileński Słownik błędów językowych Juliana Szweda, „Poradnik Językowy” 2005, z. 10.
W. Niedźwiedzki, Wyrazy cudzoziemskie zbyteczne w polszczyźnie, Warszawa 1917.
B. Nowowiejski, Zapożyczenia leksykalne z języka niemieckiego w polszczyźnie XIX wieku (na materiale czasopism), Białystok 1996.
A. Piotrowicz, Wielkopolskie słownictwo regionalne w prozie współczesnych pisarzy poznańskich (rzeczowniki), Poznań 1991.
Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowa, t. 1–50, Warszawa 1994–2005.
Z. Sawaniewska-Mochowa, Bydgoska mowa w kresowych uszach, w: Polszczyzna bydgoszczan. Historia i współczesność, red. M. Święcicka, t. 2, Bydgoszcz 2005.
S. Słoński, Słownik polskich błędów językowych, Warszawa 1947.
S. Szober, Słownik ortoepiczny. Jak mówić i pisać po polsku, Warszawa 1937.
Słownik gwary miejskiej Poznania, red. M. Gruchmanowa, B. Walczak, Poznań 1997.
Słownik języka polskiego , red. W. Doroszewski, t. 1–11, Warszawa 1958–1969.
J. Szwed, Mów poprawnie. Słownik polskich błędów językowych, Wilno 1931.
B. Walczak, Między snobizmem i modą a potrzebami języka, czyli o wyrazach obcego pochodzenia w polszczyźnie, Poznań 1987.
Wielka encyklopedia powszechna ilustrowana, wyd. S. Sikorski, J. Gronowski, t. 2, Kraków 1892.
Wielka encyklopedia powszechna PWN, red. B. Suchodolski, t. 2, Warszawa 1962.
Wielka encyklopedia PWN, red. D. Kalisiewicz, t. 4, Warszawa 2002.
Wielki słownik wyrazów obcych PWN, red. M. Bańko, Warszawa 2005.
A. Walicki, Błędy nasze w mowie i piśmie ku szkodzie języka polskiego popełniane, oraz prowincjonalizmy , Warszawa 1876.
J.T. Wróblewski, 2000 błędów językowych, barbaryzmów, dziwolągów, nowotworów ze wszystkich dzielnic zebranych wraz ze słowniczkiem, Warszawa 1926.
A. Zdanowicz et al., Słownik języka polskiego, t. 1–2, Wilno 1861.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).