Abstrakt
The article presents obstacles (barriers) indicated by young people that make communication with seniors difficult. The author discusses selected cognitive phenomena (e.g. cognitive disharmony, features of the senile mentality) and some problems concerning language and communication (e.g. indistinct articulation) as well as seniors’ hearing difficulty, all contributing to the deterioration of message reception.
Bibliografia
Bolton Robert (2014), Bariery na drodze komunikacji, w: Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej, red. John Stewart, przeł. Jacek Suchecki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 174–186.
Byczewska-Konieczny Karolina (2017), Jak starzeje się umysł? O funkcjonowaniu poznawczym osób starszych i jego zróżnicowaniu indywidualnym, Wydawnictwo UJ, Kraków.
Furdal Antoni (1990), Językoznawstwo otwarte, Ossolineum, Wrocław.
Grabias Stanisław (2003), Język w zachowaniach społecznych, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Grabias Stanisław (2014), Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego, w: Logopedia. Teoria zaburzeń mowy. Podręcznik akademicki, red. Stanisław Grabias, Zdzisław Marek Kurkowski, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 15–71.
Gurba Ewa (2001), Wczesna dorosłość, w: Psychologia rozwoju człowieka, t. 2: Charakterystyka okresów życia człowieka, red. Barbara Harwas-Napierała, Janusz Trempała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 202–233.
Hysa Beata (2016), Zarządzanie różnorodnością pokoleniową, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej”, Seria: „Organizacja i Zarządzanie”, z. 97, s. 385–398.
Kennedy Gary J. (2010), W jaki sposób nauka wyjaśnia związane z wiekiem zmiany procesów poznawczych: przesłanki wczesnego rozpoznawania otępienia, „Psychiatria po Dyplomie”, t. 7, nr 5, s. 66–70.
Kielar-Turska Maria (2015), Rozwój sprawności językowych i komunikacyjnych, w: Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki, red. Ewa Czaplewska, Stanisław Milewski, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2015, s. 15–63.
Kielar-Turska Maria, Byczewska-Konieczny Karolina (2018), Specyficzne właściwości posługiwania się językiem przez osoby w wieku senioralnym, w: Biomedyczne podstawy logopedii, red. Stanisław Milewski, Jerzy Kuczkowski, Katarzyna Kaczorowska-Bray, Harmonia Universalis, Gdańsk, s. 429–443.
Kijak Remigiusz J., Szarota Zofia (2013), Starość. Między diagnozą a działaniem, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa.
Kołodziejczyk Iwona (2007), Neuropsychologia starzenia poznawczego, „Kosmos. Problemy nauk biologicznych”, t. 56, nr 1–2, s. 49–62.
Konieczna Ewelina (2016), Senior w kulturze – kultura dla seniora. O kulturowym wzbogacaniu człowieka starszego, „Dyskursy Młodych Andragogów”, nr 17, s. 199–212.
Kozyra Beata (2008), Komunikacja bez barier, czyli wilk syty i owca cała, MT Biznes, Warszawa.
Krajewska Małgorzata (2012), Ograniczenia i możliwości językowe osób z demencją a osób starzejących się fizjologicznie – analiza porównawcza, w: Nowa logopedia, t. 3: Diagnoza różnicowa zaburzeń komunikacji językowej, red. Mirosław Michalik, Anna Siudak, Zdzisława Orłowska-Popek, Collegium Columbinum, Kraków, s. 469–484.
Krzyżowski Janusz (2004), Psychogeriatria, Medyk, Warszawa.
Łotocki Łukasz (2012), Barwy jesieni życia. O społeczno-kulturowym obrazie starości, „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, nr 17, s. 131–146.
Maciejewska Alina (2015), Stabilizowanie normy interakcyjnej u osób w podeszłym wieku, w: Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego. Podręcznik akademicki, red. Stanisław Grabias, Jolanta Panasiuk, Tomasz Woźniak, Wydawnictwo UMCS, Lublin , s. 1109–1124.
Markowski Andrzej (1992), Polszczyzna końca XX wieku, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Milewski Stanisław, Kaczorowska-Bray Katarzyna (2014), Czy jest potrzebna gerontologopedia? Późna dorosłość z perspektywy logopedycznej, w: Nowa logopedia, t. 5: Diagnoza i terapia logopedyczna osób dorosłych i starszych, red. Mirosław Michalik, Collegium Columbinum, Kraków, s. 13–26.
Milewski Stanisław, Kaczorowska-Bray Katarzyna (2019), Późna dorosłość jako przedmiot zainteresowania współczesnej logopedii – perspektywy badawcze, w: Metodologia badań logopedycznych z perspektywy teorii i praktyki, red. Stanisław Milewski, Katarzyna Kaczorowska-Bray, Harmonia Universalis, Gdańsk, s. 153–170.
Milewski Stanisław, Kaczorowska-Bray Katarzyna, Kamińska Barbara (2016), Późna dorosłość z perspektywy logopedii, „Pogranicza. Studia Społeczne”, t. 28, s. 165–182.
Morreale Sherwyn P., Spitzberg Brian H., Barge J. Kevin (2007), Komunikacja między ludźmi. Motywacja, wiedza i umiejętności, przeł. Paweł Izdebski, Aleksandra Jaworska, Dorota Kobylińska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Niewiadomska Grażyna (2012), Starzenie się układu nerwowego, w: Mózg a zachowanie, red. Teresa Górska, Anna Grabowska, Jolanta Zagrodzka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 544–566.
Obuchowska Irena (2001), Adolescencja, w: Psychologia rozwoju człowieka, t. 2: Charakterystyka okresów życia człowieka, red. Barbara Harwas-Napierała, Janusz Trempała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 163–201.
Piotrowicz Anna, Witaszek-Samborska Małgorzata (2017), Senior – modny anglosemantyzm współczesnej polszczyzny, „Język Polski”, z. 2, s. 85–93.
Pitt Brice (1986), Psychogeriatria. Wprowadzenie do psychiatrii wieku podeszłego, przeł. Maria Szwed-Szelenberger, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa.
Pluta-Wojciechowska Danuta (2014), Gerontologopedia – oryginalna perspektywa refleksji naukowej i kształcenia logopedycznego, w: Nowa logopedia, t. 5: Diagnoza i terapia logopedyczna osób dorosłych i starszych, red. Mirosław Michalik, Collegium Columbinum, Kraków, s. 27–39.
Porayski-Pomsta Józef (2015), O rozwoju mowy dziecka. Dwa studia, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
Potent-Ambroziewicz Małgorzata (2013), Starość w języku młodzieży współczesnej, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Restak Richard M. (1999), Starsi znaczy mądrzejsi. Jak zachować przez całe życie doskonałą sprawność umysłu, przeł. Elżbieta Turlejska, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Rosa Grażyna (2016), Wpływ różnic pokoleniowych na sposoby komunikacji Polaków, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy zarządzania, finansów i marketingu”, nr 28, s. 43–51.
Skarżyńska Krystyna (2005), Bariery komunikacji: indywidualne, grupowe, społeczne, w: Bariery i pomosty w komunikacji językowej Polaków, red. Jerzy Bartmiński, Urszula Majer-Baranowska, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 45–67.
Straś-Romanowska Maria (2001), Późna dorosłość. Wiek starzenia się, w: Psychologia rozwoju człowieka, t. 2: Charakterystyka okresów życia człowieka, red. Barbara Harwas-Napierała, Janusz Trempała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 263–292.
Susułowska Maria (1989), Psychologia starzenia się i starości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Szostak Grażyna E. (1999), Demencje. Poradnik dla chorego i jego rodziny, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Śniatkowski Sławomir (2014), Przetwarzanie semantyczne a zaburzenia komunikacji językowej u osób starszych, w: Nowa logopedia, t. 5: Diagnoza i terapia logopedyczna osób dorosłych i starszych, red. Mirosław Michalik, Collegium Columbinum, Kraków, s. 67–75.
Tłokiński Waldemar, Olszewski Henryk (2018), Zaburzenia mowy związane z wiekiem, w: Biomedyczne podstawy logopedii, red. Stanisław Milewski, Jerzy Kuczkowski, Katarzyna Kaczorowska-Bray, Harmonia Universalis, Gdańsk, s. 410–428.
Tomik Jerzy (2014), Fizjologia narządu słuchu u osób w wieku podeszłym, w: Nowa logopedia, t. 5: Diagnoza i terapia logopedyczna osób dorosłych i starszych, red. Mirosław Michalik, Collegium Columbinum, Kraków, s. 97–106.
Wasilewski Tadeusz P. (2000), Społeczne uwarunkowania problemów komunikacji interpersonalnej pacjentów geriatrycznych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio D: Medicina”, t. 55, s. VII, nr 67, s. 341–344.
Wasylewicz Magdalena (2016), Transformacja sposobu komunikowania się pokolenia X, Y, Z – bilans zysków i strat, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika”, z. 13, s. 133–142.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).