Analiza kwantytatywno-porównawcza słownictwa Ksiąg o gospodarstwie Piotra Krescentyna (1549)

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: sty 1, 2012
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2012.19.1.5
Słowa kluczowe:
history of the Polish laguage, Polish language in the 16th century, language of printed texts, quantitative linguistics, lexis, stylistics, comparative analysis

Main Article Content

Marek Osiewicz
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Abstrakt

The article presents the results of a quantitative analysis of the vocabulary attested in the Polish translation of the work of Pietro de‘ Crescenzi (Piotr Krescentyn) Księgi o gospodarstwie (original title: Opus ruralium commodorum) against the statystical characteristics of the translations of the New Testament from the latter half of the sixteenth century and the beginning of the seventeenth century, and the text of Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego (The Life of the Honest Man) by Mikołaj Rej. The following statystical parameters were studied: the number of words, the number of entries, K quantity factor, arithmetic mean of the frequency of entries, dispersion of entries, vocabulary originality parameter I, distribution of the autosemantic parts of speech (lexical category) and the distribution of individual autosemantic parts of speech (lexical categories). The analysis shows that, with regard to the statistical approach, the vocabulary of Księgi... is rather closer to Wizerunek than to the translations of the New Testament – in comparison to the latter, Księgi... is characterized by a far more ample vocabulary, greater number of entries and autosemantic words, greater number of attested nouns, adverbs in particular (the latter group is characterized by a higher percentage of entries with high frequency). Księgi..., as compared to the translations of the New Testament, also abounds with participles whose repertory is not only more numerous with regard to words but also to entries. The analysis confims the observation made by Władysław Kuraszkiewicz with reference to the dependence between the quantity of vocabulary and the content of texts – the closer it is to real life and refers to its diverse aspects, the richer vocabulary is used for its rendering.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Numer
Tom 19 Nr 1 (2012)
Dział
Studia nad historią języka

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Biogram autora

Marek Osiewicz, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

dr Marek Osiewicz, Zakład Historii Języka Polskiego, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; zainteresowania badawcze: polszczyzna druków z pierwszej połowy XVI wieku, fonetyka, fonologia, morfologia historyczna, metodologia badań historycznojęzykowych.

Bibliografia

  1. S. Bąk, Wstęp, w: A. Trzecieski, Pisma polskie, BPP seria P nr 9, cz. 1, Wrocław–Warszawa–Kraków 1961.
  2. M. Borecki, Kształtowanie się normy językowej w drukach polskich XVI wieku (na przykładzie oboczności typu pirwszy // pierwszy), Wrocław 1974.
  3. Części mowy [hasło], w: Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, Wrocław 1991; Części mowy [hasło], w: Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 1993.
  4. Drukarze dawnej Polski. Od XV do XVIII wieku, red. A. Kawecka-Gryczowa, t. 1: Małopolska, cz. 1: Wiek XV–XVI, Wrocław 1983.
  5. R. Hammerl, J. Sambor, Statystyka dla językoznawców, Warszawa 1990.
  6. S. Hrabec, F. Pepłowski, Wiadomości o autorach i dziełach cytowanych w Słowniku Lindego, Warszawa 1963.
  7. M. Karplukówna, Regionalizmy w języku Andrzeja Cervusa z Tucholi, Wrocław 1971.
  8. W. Kuraszkiewicz, Częstotliwość wyrazów w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza i w Wizerunku Mikołaja Reja, w: idem, Polski język literacki. Studia nad historią i strukturą, Warszawa 1986.
  9. W. Kuraszkiewicz, Obfitość słownictwa w kilku dużych tekstach polskich, w: idem, Polski język literacki. Studia nad historią i strukturą, Warszawa 1986.
  10. W. Kuraszkiewicz, Uwagi o statystyce w Słowniku, w: Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa et al., t. 1: A–Bany, Wrocław 1966.
  11. T. Lisowski, Sola scriptura. Leksyka Nowego Testamentu Biblii gdańskiej (1632) na tle porównawczym. Ujęcie kwantytatywno-dystrybucyjne, Poznań 2010.
  12. W.R. Rzepka, W. Wydra, Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, Wrocław 1984.
  13. F. Sławski, Z lat czterdziestych XVI wieku, „Język Polski” 1972.
  14. J. Sambor, Badania statystyczne nad słownictwem (na materiale Pana Tadeusza), Wrocław 1969.
  15. J. Sambor, Słowa i liczby. Zagadnienia językoznawstwa statystycznego, Wrocław 1972.
  16. K. Wilczewska, Zasady redakcyjne Słownika, w: Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa et al., t. 1: A–Bany, Wrocław 1966.
  17. J. Ziomek, Literatura Odrodzenia, Warszawa 1987.