Semantyka i funkcje barwy czerwonej w Solaris Stanisława Lema

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: sty 1, 2011
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2011.18.1.2
Słowa kluczowe:
names of colours in literature, prototype, connotation, semantic field of the colour red

Main Article Content

Ewa Kaptur
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Abstrakt

The article introduces a contribution into the theoretical reflections presented in a series of publications on the names of colours in the poetical output and prose writing of different authors. The author examines the semantic field of the colour that most frequently appears in the novel, its exemplifications in the text and the functions it performs. The article identifies not only hypernyms of the colour red but also non-basic names and hyponyms that refer to the prototypical exemplars of fire and blood. In total, the author analysed 43 primary and secondary names for the colour red exemplified mainly by adjectives and verbs. The collected names of the colour have been assigned to two main thematic circles, i.e. nature (atmospheric phenomena, ocean and its inhabitants) and human being (body, clothes).

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Kaptur, E. (2011). Semantyka i funkcje barwy czerwonej w Solaris Stanisława Lema. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 18(1), 19-34. https://doi.org/10.14746/pspsj.2011.18.1.2
Numer
Tom 18 Nr 1 (2011)
Dział
Studia nad językiem współczesnym

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Biogram autora

Ewa Kaptur, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

dr Ewa Kaptur, Pracownia Leksykologii, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza; zajmuje się leksyką drobnych ogłoszeń prasowych i internetowych, językiem różnych autorów, a także zagadnieniami związanymi z głosem oraz mową.

Referencje

  1. M. Ampel-Rudolf, Kolory. Z badań leksykalnych i składniowo-semantycznych języka polskiego, Rzeszów 1994.
  2. E. Badyda, Świat barw – świat znaczeń w języku poezji Zbigniewa Herberta, Gdańsk 2008.
  3. A. Bal, Kolor złoty i srebrny w metaforach Bohdana Zaleskiego, „Język Polski” 2004, z. 4.
  4. A. Bal, Konotacja nazw barwy niebieskiej w utworach poetyckich Józefa Bohdana Zaleskiego, „Język Polski” 2008, z. 4–5.
  5. J. Bielska-Krawczyk, Kolorowe pisanie: („paleta” Herlinga-Grudzińskiego), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska” 2005, z. 61.
  6. D. Bieńkowska, O słownictwie z zakresu nazw kolorów w powieści Władysława Reymonta, „Prace Polonistyczne” 36, 1980.
  7. M. Borejszo, Porównania w funkcji określeń kolorystycznych, „Język Polski” 2007.
  8. M. Czachorowska, Wyobraźnia pisarska Bolesława Prusa i Stefana Żeromskiego na przykładzie słownictwa topograficznego i nazw barw, Bydgoszcz 2006.
  9. A. Dąbrowska, Symbolika barw i światła w „Hymnach” Jana Kasprowicza, Bydgoszcz 2002.
  10. K. Długosz-Kurczabowa, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2003.
  11. K. Gendera, Nazwy barw w „Chłopach” Władysława Reymonta, „Język Polski” 2005, z. 5.
  12. J. Grzenia, Założenia opisu pola semantycznego barw w języku polskim, „Poradnik Językowy” 1993, z. 4.
  13. G. Habrajska, Rola koloru przy kreowaniu dziecięcego świata w utworach księdza Jana Twardowskiego, w: Kreowanie świata w tekstach, red. A.M. Lewicki, R. Tokarski, Lublin 1995.
  14. K. Handke, Słownictwo pism Stefana Żeromskiego, t. 5, Świat barw, Kraków 2002.
  15. J. Jarzębski, Wszechświat Lema, Kraków 2002.
  16. S. Kopaliński, Słownik symboli, Warszawa 2007.
  17. M. Kurek, Kolor w poezji Stanisława Grochowiaka, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 4 (24), 1997.
  18. S. Lem, Solaris. Niezwyciężony, wyd. 3, Kraków–Wrocław 1986.
  19. M.M. Leś, Stanisław Lem wobec utopii, Białystok 1998.
  20. P. Okołowski, Materia i wartości. Neolukrecjanizm Stanisława Lema, Warszawa 2010.
  21. W. Orliński, Co to są sepulki? Wszystko o Lemie, Kraków 2007.
  22. P. Paziak, Uwagi o semantyce nazw kolorów bieli i czerwieni w „Balladynie”, „Poradnik Językowy” 1997, z. 2.
  23. M. Płaza, O poznaniu w twórczości Stanisława Lema, Wrocław 2006.
  24. K. Siekierska, Nazwy barw w „Trylogii” Henryka Sienkiewicza, „Poradnik Językowy” 1988, z. 2.
  25. F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. 1, Kraków 1952.
  26. Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. 1, Wrocław 1953.
  27. Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 1, Warszawa 1995.
  28. Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 2, Warszawa 1995.
  29. Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 3, Warszawa 1995.
  30. B. Sobczak-Gieraga, Herbert jako kolorysta, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” 43, 1998.
  31. Stanisław Lem – pisarz, myśliciel, człowiek, red. J. Jarzębski, A. Sulikowski, Kraków 2003.
  32. M. Szpakowska, Dyskusje ze Stanisławem Lemem, Warszawa 1996.
  33. E. Teleżyńska, Nazwy barw w twórczości Cypriana Norwida, Warszawa 1994.
  34. R. Tokarski, Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, wyd. 2 rozszerz., Lublin 2004.
  35. I. Vañková, Mienić się różnymi kolorami. Zabarwienie skóry jako symbolizacja cech i stanów psychofizycznych człowieka, w: Studia z semantyki porównawczej: nazwy barw, nazwy wymiarów, predykaty mentalne, cz. 1, red. R. Grzegorczykowa, K. Waszakowa, Warszawa 2000.
  36. K. Waszakowa, Podstawowe nazwy barw i ich prototypowe odniesienia. Metodologia opisu porównawczego, w: Studia z semantyki porównawczej: nazwy barw, nazwy wymiarów, predykaty mentalne, cz. 1, red. R. Grzegorczykowa, K. Waszakowa, Warszawa 2000.
  37. A. Wierzbicka, Znaczenie nazw kolorów i uniwersalia widzenia, w: Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne, przeł. A. Głaz, K. Korżyk, R. Tokarski, Lublin 2006.
  38. A. Zaręba, Nazwy barw w dialektach i historii języka polskiego, Wrocław 1954.
  39. A. Zura, Konceptualizacja nazw barw w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza i „Proti všem” Alojzego Jiráska, Ostrawa 2006.