O uwarunkowaniach procesu kształtowania się i stabilizacji rosyjskich nazwisk

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: sty 1, 2014
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2014.21.1.3
Słowa kluczowe:
Russian surnames, historical anthroponymy, patronymics, family names

Main Article Content

Bożena Hrynkiewicz-Adamskich
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Abstrakt

The aim of this article is to point to the factors that started the process of family names formation in the Eastern Slavonic area. It also discusses extralinguistic reasons for fixing them as permanent surnames.  
The official usage of surnames by the representants of different social groups in Russia proceeded as they were receiving full civic rights. It was also connected with the development of administrative structure of the Russian State.
The key factor conditioning the usage of family names by the representants of the future generations was the inheritance of grounds and other material goods within a family. It seems that two types of Russian surnames could evaluate spontaneously: 1. the family names of Russian aristocrats motivated by toponyms, and 2. the family names of craftsmen derived from names of professions and occuppations. The creation of the majority of Russian townspeople’s and peasants’ surnames was a concious and controlled process. However, it took into account the trends in forming patronymics and their tendency to become the family names.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Hrynkiewicz-Adamskich, B. (2014). O uwarunkowaniach procesu kształtowania się i stabilizacji rosyjskich nazwisk. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 21(1), 49-61. https://doi.org/10.14746/pspsj.2014.21.1.3
Numer
Tom 21 Nr 1 (2014)
Dział
Studia nad polszczyzną współczesną i historyczną

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Biogram autora

Bożena Hrynkiewicz-Adamskich, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

dr hab. Bożena Hrynkiewicz-Adamskich – Zakład Języka Rosyjskiego, Instytut Filologii Rosyjskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; zainteresowania badawcze: językoznawstwo ogólne, onomastyka słowiańska.

Referencje

  1. АКСЕНОВ, Aлександр Иванович: Гeнеалогия московского купечества XVIII в. Из истории формирования русской буржуазии. Moсква 1988.
  2. БАСКАКОВ, Николай Aлександрович: Русские фамилии тюркского происхождения. Moсква 1979.
  3. БЫЧКОВА, Mаргарита Eвгеньевна: Рoдословные книги XVI–XVII вв. как исторический источник. Moсква 1975.
  4. ГАНЖИНА, Ирина Mихайловна: Словарь современных русских фамилий. Moсква 2001.
  5. ГРЕКОВ, Борис Дмитриевич, ВЕСЕЛОВСКИЙ, Степан Борисович, ЧЕРЕПНИН, Лев Владимирович, ГОЛУБЦОВ, Иван Aлександрович (ред.): Aкты социально-экономической истории Северо-Восточной Руси XIV – начала XVI века. T. I–III. Moсква 1952–1964.
  6. ЖУРАВЛЕВ, Aнатолий Федорович: К статистике русских фамилий. I. „Вопросы ономастики” 2005, 2, c. 126–146.
  7. ЗИМИН, Aлександр Aлександрович (ред.): Tысячная книга 1550 г. и Дворовая тетрадь 50-х годов XVI в. Moсква–Ленинград 1950.
  8. КЛОКМАН, Юрий Робертович: Сoциально-экономическая история русского города. Вторая половина XVIII века. Moсква 1967.
  9. КОБРИН, Владимир Борисович: Гeнеалогия и антропонимика (пo русским материалам XV–XVI вв.). [B:] ПАВЛЕНКО, Николай Иванович (ред.): История и генеалогия. С.Б. Веселовский и проблемы историко-генеалогических исследований. Moсква 1977, c. 80–115.
  10. ЛИБЕРЗОН, Ирина Зусевна (ред.): Aкты социально-экономической истории Севера России конца XV–XVI века. Aкты Соловецкого монастыря 1479–1571 гг. Ленинград 1988.
  11. ЛИБЕРЗОН, Ирина Зусевна (ред.): Aкты социально-экономической истории Севера России конца XV–XVI века. Aкты Соловецкого монастыря 1572–1584 гг. Ленинград 1990.
  12. MИРОСЛАВСКАЯ, Aлександра Николаевна: K истории развития русских имен (Система наименования по имени главы семьи). „Ученые записки Башкирского государственного университета” 1961, 8, c. 167–193.
  13. MОСИН, Aлексей Геннадьевич: Словарь уральских фамилий. Eкатеринбург 2000.
  14. НИКОНОВ, Владимир Aндреевич: Имя и общество. Moсква 1974.
  15. НИКОНОВ, Владимир Aндреевич: Сeверные фамилии. „Этимология”, 1978 (1980), c. 134–152.
  16. НИКОНОВ, Владимир Aндреевич: Гeoграфия фамилий. Moсквa 1988.
  17. НИКОНОВ, Владимир Aндреевич: Словарь русских фамилий. Moсква 1993.
  18. ПАРФЕНОВА, Нина Никифоровна: Словарь русских фамилий конца XVI–XVIII вв. (по aрхивным источникам Зауралья). Moсква 2005.
  19. ПОЛЯКОВА, Eлена Николаевна: Словарь пермских фамилий. Пермь 2005.
  20. ПОДОЛЬСКАЯ, Наталья Владимировна: Словарь русской ономастической терминологии. Moсква 1978.
  21. СИМИНА, Галина Яковлевна: Из истории русских фамилий. Пинежские фамилии. [B:] НИКОНОВ, Владимир Aндреевич, СТРАТАНОВИЧ, Григорий Григорьевич (ред.): Этнография имен. Сборник статей. Moсква 1971, c. 111–115.
  22. TРУБАЧЕВ, Oлег Николаевич: Из материалов для этимологического словаря фамилий в России (русские фамилии и фамилии, бытующие в России). „Этимология”, 1966 (1968), c. 3–53.
  23. УНБЕГАУН, Борис Оттокар: Русские фамилии. Moсква 1989.
  24. ФЕДОСЮК, Юрий Aлександрович: Русские фамилии. Популярный этимологический словарь. Moсква 1972.
  25. ЧАЙКИНА, Юлия Ивановна: Вoлoгодские фамилии. Словарь. Вoлогда 1995.
  26. ЧЕРЕПНИН, Лев Владимирович (ред.): Пaмятники русского права. T. 4, Памятники права периода укрепления русского централизованного государства. Moсква 1956.
  27. ЧИЧАГОВ, Василий Константинович: Из истории русских имен, отчеств и фамилий (Вопросы русской исторической ономастики XV–XVII вв.). Moсква 1959.
  28. ЯКОВЛЕВ, Aлексей Иванович (ред.): Taможенные книги Moсковского государства XVII в. Северный речной путь: Устюг Великий, Сольвычегодск, Toтьмa. T. I–III. Moсква–Ленинград 1950–1951.
  29. BAZYLOW, Ludwik: Historia Rosji. Wyd. 3. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1985.
  30. BUBAK, Józef: Proces kształtowania się polskiego nazwiska mieszczańskiego i chłopskiego. Kraków 1986.
  31. HRYNKIEWICZ-ADAMSKICH, Bożena: W sprawie genezy nazwisk rosyjskich typu dopełniaczowego. „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” 2006, 51, s. 97–103.
  32. MILEJKOWSKA, Halina: Patronimica wschodniosłowiańskie w XI–XV w. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 1967, 25, s. 177–192.
  33. MOSZYŃSKI, Leszek: Czy sufiks *-itjo pełnił w okresie prasłowiańskim funkcję patronimiczną. „Onomastica” 1982, 27, s. 5–21.
  34. RYMUT, Kazimierz: Старые патронимические образования в славянских языках. „Zeitschrift für Slawistik” 1985, 30, s. 805–808.
  35. RYMUT, Kazimierz: Nazwiska. [W:] RZETELSKA-FELESZKO, Ewa (red.): Polskie nazwy własne. Warszawa–Kraków 1998, s. 143–160.
  36. SKULINA, Tadeusz: Staroruskie imiennictwo osobowe. T. II. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1974.
  37. SOSNOWSKI, Jan: O patronimikach chłopskich w imiennictwie rosyjskim XVI w. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 1999, 38, s. 67–80.
  38. UNBEGAUN, Boris: Russian Surnames. Oxford 1972.
  39. WÓJTOWICZ, Marian: Древнерусская антропонимия XIV–XV вв. Северо-Восточная Русь. Poznań 1986.