Słowa kluczowe
vocabulary
guild protocols
expenses and revenue register
Cracow brewers’ guild
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 16
Liczba pobrań: 10
Abstrakt
The article has been devoted to the vocabulary found in the expenses and revenue register of the brewers’ guild in Cracow from the 1760s and 1770s. The analysis serves to expand the knowledge about the language of official documents, the specific language of guild documents and thematically-specialized vocabulary, mainly administrative, legal and economic one. The reference point for the observations is the analysis of the lexis used in the community’s guild protocols. Both types of documents contain vocabulary related to the subject of professional work, conducting financial business and to administrative and judicial matters. The content of the lexis is somewhat similar, but each thematic category in both types of sources contains a slightly different lexical composition, the saturation of genres differs as well. The study of one type of guild documents, even those considered to be the most representative and typical, does not allow for characterising the entire specificity of communication and the lexical richness of the communicative medium – i.e. the official language of a particular community.
Bibliografia
Akta cechu kaczmarzy, piowowarów i słodowników krakowskich (1589–1821), mikrofilm J-9166. Kraków, Archiwum Miasta Krakowa (syg. 3113).
Księga cechu piwowarów krakowskich z lat 1729–1780, Ossolineum, sygn. 12994/II.
Regestr pogłównego jako też i składki różnej (1757–1779), Akta Miasta Krakowa (sygn. 3114).
Batko-Tokarz Barbara (2019), Tematyczny podział słownictwa współczesnego języka polskiego. Teoria, praktyka, leksykografia, Kraków.
Borawski Stanisław (2000), Wprowadzenie do historii języka polskiego, Warszawa.
Borawski Stanisław (2005), Podstawy idei poznawczej studiów nad dziejami używania języka. Esej o diachronii, w: Rozprawy o historii języka polskiego, red. tenże, Zielona Góra., s. 13–62.
Borawski Stanisław (2007), Słownictwo potoczne listów Zygmunta Miłkowskiego do Juliana Łukaszewskiego (1867–1895), Zielona Góra.
Chlebda Wojciech (2003), Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy, Łask.
Cygal-Krupa Zofia (2017), Słownictwo tematyczne w teorii i praktyce językoznawstwa polskiego, [w:] Terminologia specjalistyczna w teorii i praktyce językoznawców słowiańskich, red. Renata Przybylska, Władysław Śliwiński, Kraków, s. 97–118.
Dryja Sławomir (2017), Podatki i opłaty pobierane od piwowarów krakowskich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku: Reforma czopowego z czasów panowania Stefana Batorego i jej wpływ na piwowarstwo krakowskie, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, nr 78, s. 67–94. DOI: https://doi.org/10.12775/RDSG.2017.03
Dryja Sławomir, Sławiński Stanisław (2018), Mała encyklopedia piwowarska Krakowa i Kazimierza w wieku XVI i pierwszej połowie wieku XVII. Studia z dziejów piwowarstwa Krakowa i Kazimierza z uwzględnieniem problematyki Kleparza i przedmieść, Kraków.
Grucza Sambor (2019), Terminologia (antropocentryczna) – jej przedmiot badań i zadania poznawcze, „Applied Linguistics Papers” 26/3, s. 1–13, https://tiny.pl/j41mztr8 [dostęp: 29 sierpnia 2023]. DOI: https://doi.org/10.32612/uw.25449354.2019.3.pp.1-13
Hammerl Rolf, Sambor Jadwiga (1993), Statystyka dla językoznawców, Warszawa.
Ligara Bronisława (2011), Relacje między językiem ogólnym a językiem specjalistycznym w perspektywie językoznawstwa polonistycznego, stosowanego i glottodydaktyki, „LingVaria” VI, 2 (12), s. 163–181.
Młynarczyk Ewa (2010), Polskie słownictwo handlowe XVI i XVII wieku (na materiale krakowskich ksiąg praw miejskich i lustracji królewszczyzn), Kraków.
Młynarczyk Ewa (2013), Nie święci garnki lepią. Obraz rzemiosła utrwalony w polskiej frazeologii, Kraków.
Pałucka-Czerniak Iwona (2017), Stabilność i wariantywność języka protokołów w Księdze cechu piwowarów krakowskich (1729–1780) w ujęciu genologicznym i pragmalingwistycznym, Zielona Góra.
Siatkowski Janusz (1990), Rola języka czeskiego w rozwoju polszczyzny literackiej, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Linguistica”, nr 23, s. 137–144.
Sondel Janusz (1997), Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, Kraków.
Szczepankowska Irena (2015), Odmiana urzędowa polszczyzny w dobie staro i średniopolskiej na tle innych języków i stylów funkcjonalnych, „Poradnik Językowy”, z. 3, s. 7–25.
Woźniak Ewa (2015), Ciągłość i zmiana – język urzędowy w dobie nowopolskiej, „Poradnik Językowy”, z. 3, s. 26–41.
Woźniak Ewa (2016), Prawdy i mity o języku urzędowym w dobie nowopolskiej, w: W kręgu dawnej polszczyzny, t. 1, red. Maciej Mączyński, Ewa Horyń, Ewa Zmuda, Kraków, s. 71–88.
Woźniak Ewa, Zarębski Rafał (2016), Kodeks Napoleona w dziejach języka urzędowego w Polsce – rekonesans badawczy, „Język Polski”, z. 1, s. 45–58. DOI: https://doi.org/10.31286/JP.96.1.5
Zajda Aleksander (2020), O kształtowaniu się słownictwa administracyjnego i prawniczego po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w: Niepodległa wobec języka polskiego, red. Renata Przybylska, Barbara Batko-Tokarz, Sylwia Przęczek-Kisielak, Kraków, s. 65–79.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Iwona Pałucka-Czerniak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do utworu publikowanego w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym umową autorską, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób, ani innych praw osób trzecich, w tym dóbr osobistych.
Autor(zy) zachowują pełne prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem, udzielając Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji CC BY-ND 4.0 Międzynarodowe na korzystanie z utworu bez ograniczeń terytorialnych przez czas nieokreślony na określonych umową autorską polach eksploatacji.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).