Słowa kluczowe
Balkan novels
W zaraniu
Zarnica
Latinisms
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 25
Liczba pobrań: 13
Abstrakt
The considerations presented in the article were inspired by Professor Walczak’s remarks about T.T. Jeż’s overuse of Latinisms. The conducted research confirms this thesis also in relation to the Balkan novels – an analysis of their lexis showed that one of the most numerous groups of foreign vocabulary items contained in them are words of Latin origin. Their significant number was dictated by, among others, their subject matter, the genre of the texts or the artistic considerations. In addition, it should not be forgotten that the Polish language was and still is significantly saturated with Latinisms. The vocabulary originating from the Roman cultural circle which was recorded in the examined material included words and acquired phrases as well as quotations and even word-formation particles. Jeż not only used a specific set of Latinisms, but also modified them by introducing new words.
Bibliografia
Pam. – Jeż Teodor Tomasz (1936), Pamiętnik. Od kolebki przez życie. Wspomnienia, do druku przygotował Adam Lewak, wstępem poprzedził Aleksander Brückner, t. 1–3, Kraków.
WZ – Jeż Teodor Tomasz (1902), W zaraniu, Warszawa.
Zar. – Jeż Teodor Tomasz (1908), Zarnica, t. 1–3, Warszawa.
L – Linde Samuel Bogumił (1807–1814), Słownik języka polskiego, t. 1–6, Warszawa.
SJPDor – Doroszewski Witold, red. (1958–1969), Słownik języka polskiego, Warszawa.
SW – Karłowicz Jan, Kryński Adam Antoni, Niedźwiedzki Władysław, red. (1900–1927), Słownik języka polskiego, Warszawa.
SWil – Zdanowicz Aleksander i in. red. (1861), Słownik języka polskiego, Wilno.
WSJP PAN – Żmigrodzki Piotr, red. (2007–), Wielki słownik języka polskiego PAN, Kraków, http://www.wsjp.pl [dostęp: 1 marca 2024].
Bajerowa Irena (1986), Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. 1: Ortografia, fonologia z fonetyką, morfonologia, Katowice.
Bujnicki Tadeusz (1987), T.T. Jeż (hasło), Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, red. Julian Krzyżanowski, t. 1, Warszawa.
Doroszewski Witold (1949), Język Teodora Tomasza Jeża (Zygmunta Miłkowskiego). Studium z dziejów języka polskiego XIX wieku, Warszawa.
Dubisz Stanisław (2007), Wpływ łaciny na język polski, „Poradnik Językowy”, nr 5, s. 3–13.
Kida Jan (2009), Funkcje semantyczne i stylistyczne słownictwa obcego w powieści historycznej Na polu chwały Henryka Sienkiewicza, w: Język i styl twórcy w kręgu badań współczesnej humanistyki, red. Krzysztof Maćkowiak, Cezary Piątkowski, Zielona Góra, s. 151–167.
Klemensiewicz Zenon (1985), Historia języka polskiego, t. 3, Warszawa.
Niedziela Zdzisław (1983), Bułgarskie odrodzenie narodowe w powieściach T.T. Jeża, w: Trzynaście wieków Bułgarii. Materiały polsko-bułgarskiej sesji naukowej, Warszawa 28–30 X 1981, red. Janusz Siatkowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, s. 147–153.
Ratajczak Wiesław (2006), Teodor Tomasz Jeż (Zygmunt Miłkowski) i wiek XIX, Poznań.
Skorupska-Raczyńska Elżbieta (2000), Progresywne zapożyczenia pochodzenia łacińskiego w polszczyźnie XIX wieku, Gorzów Wielkopolski.
Skorupska-Raczyńska Elżbieta (2004), Dykcjonarz Michała Amszejewicza na tle nowopolskich słowników wyrazów obcych, Gorzów Wielkopolski.
Walczak Bogdan (1989), Powieść XIX i XX wieku – obraz języka doby nowopolskiej, „Polonistyka”, nr 9, s. 664–673.
Witaszek-Samborska Małgorzata (1993), Zapożyczenia z różnych języków we współczesnej polszczyźnie (na podstawie słowników frekwencyjnych), Poznań.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Iwona Żuraszek-Ryś
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do utworu publikowanego w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym umową autorską, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób, ani innych praw osób trzecich, w tym dóbr osobistych.
Autor(zy) zachowują pełne prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem, udzielając Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji CC BY-ND 4.0 Międzynarodowe na korzystanie z utworu bez ograniczeń terytorialnych przez czas nieokreślony na określonych umową autorską polach eksploatacji.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).