Keywords
Polish language of the 16th century
orthography
history of printing
typesetting
How to Cite
Number of views: 322
Number of downloads: 241
Abstract
The article attempts the technical determination of the graphic and phonetic variance acknowledged in the Polish edition of the Żywoty filozofów by Mikuláš Konáč. The method used was to analyze the distribution of oppositional graphic forms. It has been determined that the technical nature of the print is 9 variants: 4 graphic variants („j” = /j/ in position before consonant, „j” = /j/ in the voice-over position, „u” = /v/ i /v/ in the midpoint position, „th” = /t/) and 5 phonetic variants (miesce, miejsce, miejstce; wszystko; wieliki); among them are both regressive and progressive forms. The analysis also shows that, using the disclosed technical variants, zecer manipulated the graphical content of the lines in both possible ways: narrowing or widening.References
Bargieł Maria (1969), Cechy dialektyczne polskich zabytków rękopiśmiennych z pierwszej połowy XVI wieku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Kuraszkiewicz Władysław (1986), Ślady akcentu inicjalnego w staropolszczyźnie, w: tegoż, Polski język literacki. Studia nad historią i strukturą, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 410–416.
Lisowski Tomasz (2001), Grafia druków polskich z lat 1521–1522. Problemy wariantywności i normalizacji, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Osiewicz Marek (2012), Wpływ zecera na ukształtowanie graficzno-językowe tekstu drukowanego. Uwagi wstępne do analizy „Ksiąg o gospodarstwie” z 1549 roku, „LingVaria”, t. 2 (13), s. 65–76.
Osiewicz Marek (2013a), Oboczność mię cię się || mie cie sie w „Księgach o gospodarstwie” Piotra Krescentyna z 1549 roku, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. 20 (40), z. 1, s. 127–148.
Osiewicz Marek (2013b), Wariantywność graficzna „Ksiąg o gospodarstwie” Piotra Krescentyna z 1549 roku. Studium przypadku, Wydawnictwo Rys, Poznań.
Osiewicz Marek (2014a), Wtórna nosowość antycypacyjna w „Księgach o gospodarstwie” Piotra Krescentyna z 1549 roku, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. 21 (41), z. 2, s. 71–92.
Osiewicz Marek (2014b), Zróżnicowanie ekstensji tekstowej fonetycznych form obocznych w „Księgach o gospodarstwie” Piotra Krescentyna z 1549 roku, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. 21 (41), z. 1, s. 75–94.
Osiewicz Marek (2014c), Zróżnicowanie ekstensji tekstowej fonetycznych form obocznych w „Księgach o gospodarstwie” z 1549 roku (oboczność biał- || białł- oraz wariantywność w zakresie kontynuantów grup *sŕ, *zŕ, *žŕ, *(s)tьc i *(z)dьc), „Slavia Occidentalis”, t. 71/1, s. 55–77.
Osiewicz Marek (2015a), Oboczność ir || er (≤ *ir, yr) w „Księgach o gospodarstwie” (Kraków 1549, Helena Unglerowa), „Slavia Occidentalis”, t. 72/1, s. 159–176.
Osiewicz Marek (2015b), O możliwości technicznego uwarunkowania oboczności albo || abo w drukach polskich z XVI wieku, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. 22 (42), nr 1, s. 185–202.
Osiewicz Marek (2016a), Wariantywność graficzna i językowa motywowana czynnikami technicznymi w polskich drukach XVI-wiecznych – stan badań, nowe ustalenia, kontekst edytorski (w druku).
Osiewicz Marek (2016b), Graficzne warianty techniczne w „Księgach o gospodarstwie” (Kraków 1549, H. Unglerowa), „Prace Filologiczne”, t. 69, s. 317–334.
Rospond Stanisław (1971), Gramatyka historyczna języka polskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Stieber Zdzisław (1962), Rozwój fonologiczny języka polskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Żywoty filozofow, to jest mędrcow nauk przyrodzonych i też inszych mężow cnotami ozdobionych, ku obyczajnemu nauczaniu człowieka każdego krotko wybrane. Kraków, Florian Ungler, 1535 (2015), do druku podał Wiesław Wydra, Wydawnictwo Poznańskich Studiów Polonistycznych i Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Poznań (faksymile egzemplarza Biblioteki Ossolińskich we Wrocławiu, sygn. XVI. O. 1093). Ten sam egzemplarz zob. też Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa, sygn. XVI. O. 1093, identyfikator zasobu: oai:www.dbc.wroc.pl:3347, strona: http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=3347 [dostęp: 14 listopada 2016]. Egzemplarz Biblioteki Kórnickiej (zdefektowany) – zob. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, sygn. Cim. O. 25, identyfikator zasobu: oai:www.wbc.poznan.pl:28283, strona: http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=28283 [dostęp: 14 listopada 2016].
License
Authors
The Author declares that they are entitled to personal and property (material) copyrights to their work published in “Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, and that these rights are not limited by the terms of Author’s agreement. The Author warrants the originality, authorship, and sole ownership of all rights to the Work, and affirms that they have the right to grant all kinds of licenses hereinabove without infringing on the intellectual property rights of any third party, including personal rights.
The Author(s) retains copyright to their article and the right to freely dispose of the work, granting Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free licence under the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons licence to use the Work without territorial restrictions for an indefinite period in the fields of use designated in the Author’s agreement.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Other
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to the journal as a whole (including its layout, graphic design, title, cover design, logo and more).