Abstract
The paper focuses on two types of the 17th century public discourse – of exclusion and tolerance. The research is based on the analysis of the works of Szymon Starowolski (Braterskie napomnienie, Prawdziwe objaśnienie Braterskiego napomnienia) and Samuel Przypkowski (Braterska deklaracyja) which constitute a polemical chain or a series of works combined on the basis of discussion replies. The purpose of the sketch is to characterize the subjects of the discourse, describe the communication strategies used and reconstruct presented attitudes and values. The subject of the discourse of exclusion assumes the approach of a hegemon attempting to discredit the object of the discourse and lead to its isolation. It invokes to insinuation and emotional arguments. The subject of the discourse of tolerance represents an irenic attitude and presents a society based on amicable coexistence, the will of cooperation, respect for law and freedom of conscience.
References
Teksty źródłowe
P – Samuel Przypkowski, Braterska declaratia na niebraterskie napomnienie od autora pod imieniem Szlachcica Polskiego ad dissidentes in religione uczynione, [b.m.] 1646, http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=369263 [dostęp: 11 listopada 2017].
S – Szymon Starowolski, Braterskie napomnienie ad dissidentes in religione, [b.m.], http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=48913 [dostęp: 11 listopada 2017].
Sd – Szymon Starowolski, Prawdziwe objaśnienie Braterskiego napomnienia ad dissidentes in religione przed dwiema laty wydanego, [b.m.] 1646, w: Filozofia i myśl społeczna XVII wieku, cz. 1, oprac. Zbigniew Ogonowski, PWN, Warszawa 1979, s. 550–566.
Literatura
Chmaj Ludwik (1927), Samuel Przypkowski na tle prądów religijnych XVII wieku, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
Hawrysz Magdalena (2012), Polemiczna twórczość Marcina Czechowica w perspektywie genologii lingwistycznej, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
Korolko Mirosław (1974), Klejnot swobodnego sumienia. Polemika wokół konfederacji warszawskiej w latach 1573–1658, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Ogonowski Zbigniew (1958), Z zagadnień tolerancji w Polsce XVII wieku, PWN, Warszawa.
Ogonowski Zbigniew (1979), Wstęp, w: Filozofia i myśl społeczna XVII wieku, cz. 1, oprac. Zbigniew Ogonowski, PWN, Warszawa, s. 9–89.
Ogonowski Zbigniew (2015), Socynianizm. Dzieje – poglądy – oddziaływanie, Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
Witosz Bożena (2016), Kategoria dyskursu w polonistycznej edukacji akademickiej, w: Jak analizować dyskurs? Perspektywy dydaktyczne, red. Waldemar Czachur, Agnieszka Kulczyńska, Łukasz Kumięga, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków, s. 19–39.
Witosz Bożena (2010), O dyskursie wykluczenia i dyskursach wykluczonych z perspektywy lingwistycznej, „Tekst i Dyskurs – Text und Dyskurs”, nr 3, s. 9–25.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).