Abstract
The article describes thirteen folk (unscientific) etymologies of eleven place names included in Romuald Fryderowicz’s 2013 book Podania i legendy pomorskie zebrane w latach 1914–1922 [Pomeranian legends collected in the years 1914–1922]. A folk etymology is defined as ‘scientifically incorrect explanation of the origins of a word based on the similarity of its form to other words or other casual associations’.The analysed pseudo‑etymologies concern the following place names: Borkowo, Górzno, Osie, Przechowo, Rudki, Tleń, Tuchola, Warzno, Wysin, Zawory and Zblewo; the book devotes two pseudo-etymologies to Tuchola and Wysin each. Some of these pseudo etymologies come from a field exploration, but as much as seven of them occur to be pseudo-scientific. The author uses this term for unprofessional (contrary to onomastic methodology) explanations of the structure and meaning of a word using the research results of various scientific disciplines, especially history.References
Breza Edward (1974), Toponimia powiatu kościerskiego, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk.
Brzozowska Małgorzata (2009), Etymologia a konotacja słowa. Studia semantyczne, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Cienkowski Witold (1972), Teoria etymologii ludowej, PWN, Warszawa.
Diecezja chełmińska. Zarys historyczno-statystyczny (1928), wstęp Stanisław Okoniewski, Drukiem Drukarni i Księgarni „Pielgrzyma”, Pelplin.
Frenkiel Patrycja (2013), Wstęp, O Autorze, w: Romuald Frydrychowicz, Podania i legendy pomorskie zebrane w latach 1914–1922, red., oprac. Patrycja Frenkiel, Ognisko Pracy Pozaszkolnej, Starogard Gdański, s. 11–19, 21–24.
Breza Edward (1974), Toponimia powiatu kościerskiego, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk.
Brzozowska Małgorzata (2009), Etymologia a konotacja słowa. Studia semantyczne, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Cienkowski Witold (1972), Teoria etymologii ludowej, PWN, Warszawa.
Diecezja chełmińska. Zarys historyczno-statystyczny (1928), wstęp Stanisław Okoniewski, Drukiem Drukarni i Księgarni „Pielgrzyma”, Pelplin.
Frenkiel Patrycja (2013), Wstęp, O Autorze, w: Romuald Frydrychowicz, Podania i legendy pomorskie zebrane w latach 1914–1922, red., oprac. Patrycja Frenkiel, Ognisko Pracy Pozaszkolnej, Starogard Gdański, s. 11–19, 21–24.
Frydrychowicz Romuald (2013), Podania i legendy pomorskie zebrane w latach 1914–1922, red., oprac. Patrycja Frenkiel, Ognisko Pracy Pozaszkolnej, Starogard Gdański.
Górnowicz Hubert (1985), Toponimia powiatu starogardzkiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław (Pomorskie Monografie Toponomastyczne, nr 7).
Jakus-Borkowa Ewa (1987), Toponimia powiatu świeckiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław (Pomorskie Monografie Toponomastyczne, nr 8).
Kania Stanisław, Tokarski Jan (1984), Zarys leksykologii i leksykografii polskiej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Kęsikowa Urszula (1999), Tuchola, w: Nazwy miast Pomorza Gdańskiego, red. Hubert Górnowicz, Zygmunt Brocki, wyd. 2 popr. i poszerz., Wydawnictwo UG, Gdańsk 1999, s. 217–219.
Kopaliński Władysław (1988), Słownik mitów i tradycji kultury, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Kostkiewiczowa Teresa (1988), Etymologia ludowa, w: Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński, wyd. 2 poszerz. i popr., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 132.
Kreja Bogusław (1988), Nazwy miejscowe Kociewia i okolicy, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Gdańsk.
Makowska Krystyna (b.r.), Toponimia byłego powiatu kartuskiego, praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Huberta Górnowicza, b.m.
Michow Elżbieta (2008), Legenda Kielc zamknięta w nazwie. Studium etymologiczne i kulturowe, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce.
Milewska Małgorzata (2000), Toponimia powiatu tucholskiego, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk (Pomorskie Monografie Toponomastyczne, nr 15).
NMP – Nazwy miejscowe Polski. Historia – pochodzenie – zmiany, red. Kazimierz
Rymut, od t. 8 red. Kazimierz Rymut, Barbara Czopek-Kopciuch, od t. 10 red. Kazimierz Rymut, Barbara Czopek-Kopciuch, Urszula Bijak, t. 1 – 1996, t. 8 – 2009, t. 9 – 2013, t. 12 – 2015, PAN, Kraków.
Regliński Roman Apolinary (2001), Legendy Borów Tucholskich, Wydawnictwo Region, Gdynia.
Rogowska-Cybulska Ewa (2012), Reinterpretacje etymologiczne nazwy Łomża jako przejaw świadomości językowej i regionalnej, w: Polszczyzna Mazowsza i Podlasia, t. 16: Językowa przeszłość i współczesność Mazowsza i Podlasia, red. Henryka Sędziak, Dorota Czyż, Towarzystwo Kultury Języka. Oddział, Łomża, s. 13–29.
Rogowska-Cybulska Ewa (2018a w druku), O elementach wiedzy naukowej w etymologiach ludowych (nienaukowych) nazw polskich miejscowości, „Slavia Occidentalis”.
Rogowska-Cybulska Ewa (2018b), Powtarzali za-łom-za-łom-za-łom i tak powstała Łomza… O etymologiach nienaukowych nazw miejscowości powiatu łomżyńskiego, Wydawnictwo UG, Gdańsk.
Rospond Stanisław (1984), Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Rudnicki Mikołaj (1929), Nazwy geograficzne, w: Polskie Pomorze, t. 1: Ziemia i ludzie, red. Józef Borowik, Instytut Bałtycki, Toruń, s. 271–308.
Rymut Kazimierz (1987), Nazwy miast Polski, wyd. 2 uzup., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
SGKP – Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, t. 9, Warszawa 1888, s. 127 [http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_IX/127, dostęp: 20 czerwca 2018]; s. 920 [http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/ Tom_IX/920, dostęp: 25 czerwca 2018].
SJPD – Słownik języka polskiego, red. Witold Doroszewski, t. 1–11, Warszawa 1958–1969.
Treder Jerzy (1997), Toponimia powiatu wejherowskiego, Wydawnictwo Gdańskie, Gdańsk (Pomorskie Monografie Toponomastyczne, nr 14).
Walczak Bogdan (1999), Zarys dziejów języka polskiego, wyd. 2 popr., Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Wilkoń Aleksander (1978), O nazwie miejscowej Tuchola, „Prace Naukowe UŚ”, nr 201, „Prace Językoznawcze” 4, „Onomastyka”, s. 54–62.
WSJP – Wielki słownik języka polskiego, red. Piotr Żmigrodzki, http://www.wsjp.pl [dostęp: 25 czerwca 2018].
Żebrowski Jerzy (1938/1939), O tzw. etymologii ludowej, „Poradnik Językowy”, z. 7, s. 125–127.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).