Abstract
The present article is a contribution to the study of the history of Polish-Russian linguistic contacts and focuses on the phenomenon of Russianisms (Russian expressions) in the Polish language, in particular on the phenomenon of lingering Russianisms in the Polish language during the inter-war period (1918–1939). The issue has not been sufficiently and thoroughly scholarly addressed so far.The article discusses the lexical borrowings from Russian that were used in the Polish language used in “Tygodnik Ilustrowany”. This weekly publication was published in Warsaw throughout the whole of the inter-war period in Poland.
The analysis covers relevant vocabulary excerpted from five annual volumes of the periodical, i.e. from the years 1926–1930. The author attempts to prove and illustrate to what degree the influence of the Russian language was manifested in the lexis used by editors and journalists of the weekly, what elements of this influence remained between 1918–1939 after the long period of partition and the immense influence of Russian upon the Polish language. Additionally, the author examines whether the Russian influences gained support in the Polish language of former inhabitants of the Eastern Polish borderlands who later settled in free Warsaw or in the language of those of its inhabitants who spent part of their lives in Russia.
References
I. Bielecka, Rosyjskie zapożyczenia semantyczne w pismach Orzeszkowej, „Slavia Orientalis” 1979, nr 3.
J. Bielecka-Latkowska, Rosyjskie zapożyczenia leksykalne we współczesnym języku polskim w świetle materiałów słownikowych i prasy powojennej, Kielce 1987.
D. Buttler, Elementy pochodzenia rosyjskiego we współczesnej polszczyźnie i kryteria ich oceny, „Poradnik Językowy” 1989, z. 7, z. 8.
D. Buttler, Nowsze zapożyczenia rosyjskie w języku polskim, „Zeszyty Naukowo-Dydaktyczne Filii UW w Białymstoku, VI. Humanistyka” 2, 1973.
R. Habielski, Dwudziestolecie międzywojenne, w: Prasa, radio i telewizja w Polsce. Zarys dziejów, red. D. Grzelewska, Warszawa 2001.
H. Karaś, Kalki semantyczne z języka rosyjskiego w polszczyźnie II połowy XIX i początków XX wieku w świetle ówczesnych źródeł poprawnościowych, w: Studia nad słownictwem XIX wieku, red. W. Kupiszewski, t. 1, Warszawa 1992.
J. Karłowicz, Podręcznik czystej polszczyzny dla Litwinów i Petersburszczan, w: Studia nad polszczyzną kresową, oprac. E. Smułkowa, red. J. Rieger, W. Werenicz, t. 3, Wrocław 1984.
Z. Kmiecik, Zarys historii prasy polskiej w Królestwie Polskim w latach 1864–1904, Warszawa 1971.
H. Kurkowska, O języku Warszawy, w: Język i językoznawstwo polskie w sześćdziesięcioleciu niepodległości (1918–1978), red. J. Rieger, M. Szymczak, Wrocław 1982.
T. Kuroczycki, W.R. Rzepka, Wpływy języka rosyjskiego na system gramatyczny polszczyzny XIX i początków XX wieku w świetle ówczesnych źródeł poprawnościowych, „Studia Rossica Poznaniensia” 9, 1977 (wyd. 1979).
S. Lam, Życie wśród wielu, Warszawa 1966.
A. Łętowski, Błędy nasze. Rzecz o czystości języka polskiego na Litwie, Wilno 1915.
J. Mędelska, M. Marszałek, Twórzmy słownik „polskiego języka radzieckiego”, „Poradnik Językowy” 2000, z. 8.
A. Paczkowski, Prasa codzienna Warszawy w latach 1918–1939, Warszawa 1983.
A. Paczkowski, Prasa polska w latach 1918–1939, w: Historia prasy polskiej, t. 3, red. J. Łojek, Warszawa 1980.
A. Pihan-Kijasowa, Pamiętniki polskich zesłańców jako przedmiot badań lingwistycznych, w: Viribus Unitis. Księga poświęcona Profesor Monice Gruchmanowej w 75-lecie urodzin, red. M. Borejszo, S. Mikołajczak, Poznań 1998.
A. Pihan-Kijasowa, Syberia w świetle XIX-wiecznych pamiętników zesłańczych, w: Język polski. Współczesność. Historia, red. W. Książek-Bryłowa, H. Duda, Lublin 2005.
A. Pihan-Kijasowa, Udział leksyki religijnej w słownictwie pamiętników zesłańczych z XIX w., „Prace Komisji Językoznawczej BTN” 18, 2008.
A. Pihan-Kijasowa, Z dziejów najstarszych wpływów języka rosyjskiego na polszczyznę, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 9 (29), 2002.
Z. Sawaniewska-Mochowa, Poradnik Jana Karłowicza jako źródło poznania potocznej polszczyzny północnokresowej. Słownictwo, Warszawa 1990.
T. Smółkowa, System językowy polszczyzny w okresie sześćdziesięciolecia, w: Język i językoznawstwo polskie w sześćdziesięcioleciu niepodległości (1918–1978), red. J. Rieger, M. Szymczak, Wrocław 1982.
B. Wieczorkiewicz, Słownik gwary warszawskiej XIX wieku, Warszawa 1966; H. Karaś, Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie okresu zaborów, Warszawa 1996.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).