Keywords
report
personal source of information
How to Cite
Number of views: 271
Number of downloads: 210
Abstract
The purpose of the article is to present a communication and language analysis of agent texts on the Polish literary environment prepared by personal sources of information in the years 1956–1990. Their selection was made by employees of the Institute of National Remembrance from the Warsaw branch of the Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation in a monograph entitled „Twórczość obca nam klasowo”. Aparat represji wobec środowiska literackiego 1956–1990 [“Creativity foreign to our class.” Apparatus of repression against the literary environment from 1956 to 1990]. The analysis applies only to materials that are a direct record or development of a specific denunciation filed by a person registered as a source of information, but does not apply to reports, analysis of situations, statements and other texts authored by the officers of the Security Service. These are sixty-three formally diverse texts consisting of reports, information, notes and remarks from secret collaborators (TW – Tajny Współpracownik), operational contacts (KO – Kontakt Operacyjny), confidential contacts (KP – Kontakt Poufny) and consultants (K – Konsultant). Primarily, the analysis takes into account all description elements of the act of communication and makes an introduction into discourse analysis of secret agent materials originating from the three stages of the Polish People’s Republic. Denunciation resulting in those texts fulfils a social function as a tool for political fight against the opposition and a political function as well, allowing for spreading the belief in the omnipotence of the state and destroying the existing systems of values. The texts are mainly informative, although they are not devoid of emotion expressed linguistically in a variety of ways. The authors are aware of the value of the knowledge conveyed in the texts and of the consequences of denunciation for the people they concerned.
References
Bereś Stanisław (2010), Służba Bezpieczeństwa jako krytyk literacki, w: Artyści władzy, władza artystom, red. Andrzej Chojnowski, Sebastian Ligarski, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa, s. 23–49.
Dojka Iwona (2008), Donos i doniesienie jako gatunki tekstu, „Annales Academie Paedagodicae Cracoviensis. Studia Linquistica”, t. 3, s. 44–53.
Dojka Iwona (2011), Zakłamany słownik, czyli żargon funkcjonariuszy bezpieczeństwa PRL, Dom Wydawniczy Rafael, IPN, Kraków.
Chojnowski Andrzej, Ligarski Sebastian, red. (2009), „Twórczość obca nam klasowo”. Aparat represji wobec środowiska literackiego 1956–1990, Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Warszawa.
Czachur Waldemar (2014), Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji, „Tekst i Dyskurs”, t. 4, s. 79–99.
Foucault Michael (1977), Archeologia wiedzy, przeł. Andrzej Siemek, PIW, Warszawa.
Foucault Michael (1998a), Podmiot i władza, przeł. Jacek Zychowicz, „Lewą Nogą”, nr 9, s. 174–192.
Foucault Michael (1998b), Trzeba bronić społeczeństwa, przeł. Małgorzata Kowalska, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Friedrich Paul (1972), Social Context and Semantic Feature: The Russian Pronominal Usage, w: Directions in Sociolinguistics: The Ethnography of Communication, red. J ohn Gumperz, Dell Hymes, Wiley-Blackwell, New York, s. 270–300.
Gumperz John (1982), Discourse strategies, Cambridge University Press, Cambridge.
Hymes Dell (1964), Introduction: Toward Ethnographies of Communication, „American Anthropologist”, t. 66 (6), cz. 2, s. 1–34.
Hymes Dell (1967), Models of the interaction of language and social life, „Journal of Social Issues”, t. 23 (2).
Hymes Dell H. (1972), On Communicative Competence, w: Sociolinguistics. Selected Readings, red. J ohn B. Pride, Janet Holmes, Penguin, Harmondsworth, s. 269–293.
Kamińska-Szmaj Irena, Piekot Tomasz, Poprawa Marcin, red. (2013), Język władzy, Wydawnictwo UWr, Wrocław (Oblicza Komunikacji 6).
Klementowski Robert (2017), Donos agenturalny jako gatunek, w: Antropologia donosu, red. J arosław Syrnyk, Robert Klementowski, Oddział Instytutu Pamięci
Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu we Wrocławiu, Wrocław, s. 189–212.
Laclau Ernesto (2009), Demokracja i kwestia władzy, w: Język, dyskurs, społeczeństwo. Zwrot lingwistyczny w filozofii społecznej, red. Lotar Rasiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Laclau Ernesto, Mouffe Chantal (2007), Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej, przeł. Sławomir Królak,
Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, Wrocław.
Musiał Filip (2019), Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989), wyd. 3, Instytut Pamięci Narodowej, Kraków.
„Studia Socjologiczne” (2012), nr 1: Kontekst społeczny i władza w socjologicznej analizie dyskursu, red. Dorota Rancew-Sikora, Piotr Pawliszak.
Rokicki Konrad (2011), Literaci. Relacje między literatami a władzami PRL w latach 1956–1970, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa.
Syrnyk Jarosław, Klementowski Robert, red. (2017), Antropologia donosu, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi
Polskiemu we Wrocławiu, Wrocław.
Zakrzewski Maciej (2017), Totalitarna władza i nowa jednostka. Instrumentarium Ernsta Jurgena, w: Antropologia donosu, red. J arosław Syrnyk, Robert Klementowski, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu we Wrocławiu, Wrocław, s. 13–22.
Zarycki Tomasz (2012), Poszerzając kontekst: ku krytycznej socjologii językoznawstwa, „Studia Socjologiczne”, nr 1, s. 57–73.
Żmigrodzki Piotr, red., Wielki słownik języka polskiego, https://www.wsjp.pl [dostęp: 13 października 2019].
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).