Keywords
linguistic interests of writers
etymological analysis
How to Cite
Number of views: 227
Number of downloads: 224
Abstract
Adam Naruszewicz, the eminent Enlightenment-era writer and father of modern Polish historiography was, like many authors before and after him, interested in linguistic issues. In his letters and in a preface to a translation of Tacitus’ works, he discussed the style of literary texts as well as the culture and the proper use of Polish among eighteenth-century educated classes. In his historical works, he advanced etymological ideas, both his own and those borrowed from other authors, and also mentioned the relationships between Indo-European and non-Indo-European languages.
References
Źródła (wraz ze skrótami stosowanymi w tekście)
Historia – Naruszewicz Adam (1836–1837), Historya narodu polskiego, t. 1–10, U Breitkopf&Haerte, Lipsk.
Koresp – Korespondencja Adama Naruszewicza 1762–1796, z papierów po Ludwiku Bernackim uzupełnił, oprac. i wyd. Julian Platt, red. Tadeusz Mikulski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, Wrocław 1959.
Mały słownik pisarzy polskich (1969), Wiedza Powszechna, Warszawa.
Obrońcy – Obrońcy języka polskiego. Wiek XV–XVIII, oprac. Witold Taszycki, Zakład im. Ossolińskich, Wrocław 1953.
Literatura
Birkenmajer Józef (1926), Żeromski jako lingwista, „Język Polski”, z. 11, s. 129–136, 168–176.
Bryła Władysława (2016), Wincenty Pol jako historyk języka, w: Dawne z nowym łącząc… In memoriam Mariani Kucała, red. Jolanta Klimek-Grądzka, Małgorzata Nowak-Barcińska, Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin, s. 397–406.
Jungmann Josef (1834–1839), Slovník česko-německý, t. 1–5, J. Fetterlowa, Praha.
Kopczyński Onufry (1778–1781), Gramatyka dla szkół narodowych, t. 1–3, [b.w.], Warszawa.
Lewaszkiewicz Tadeusz (1981), Polemika etymologiczna J. Lelewela z P. J. Szafarzykiem, „Slavia Occidentalis”, t. 38, s. 69–81.
Lewaszkiewicz Tadeusz (2017a), Pisarze, publicyści i tłumacze jako językoznawcy, kodyfikatorzy oraz reformatorzy języków słowiańskich, w: Literature and Social Change: A Voyage Through the History of Slavic Studies, red. L’ubor Matejko, Universitas Comeniana Bratislavensis, Bratislava, s. 83–108.
Lewaszkiewicz Tadeusz (2017b), Zainteresowania sorabistyczne Joachima Lelewela, „Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużycoznawcze”, nr 15–16, s. 101–118.
Lewaszkiewicz Tadeusz (2017c), Teoria i praktyka etymologiczna Samuela Bogumiła Lindego na tle jego komparatystyki językoznawczej, „Slavia Occidentalis. Linguistica”, t. 74/1, s. 41–75.
Lewaszkiewicz Tadeusz, Walczak Bogdan, Zgółkowa Halina (1984), Cyprian Kamil Norwid jako lingwista i filolog, „Studia Polonistyczne”, t. 11/12, s. 165–204.
Nitsch Kazimierz (1916), Żeromski o języku polskiego ludu pracującego, „Język Polski”, z. 3, s. 18–20.
Papierkowski Stanisław Kajetan (1972), Stefan Żeromski jako znawca i miłośnik języka polskiego, w: tenże, Z badań nad językiem i literaturą, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin, s. 158–217.
Pihan Alicja (1979), Rękopis a pierwodruk „Jermoły” J. I. Kraszewskiego. Różnice językowe, „Studia Polonistyczne”, t. 6, s. 111–118.
Pihan Alicja (1990), Poglądy J. I. Kraszewskiego na język i jego praktyka pisarska, w: Język. Teoria. Dydaktyka, red. Marcin Preyzner, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce, s. 103–113.
Pihan-Kijasowa Alicja (1991), Studia o języku J. I. Kraszewskiego, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Rzepka Wojciech Ryszard, Walczak Bogdan (1992), Łukasza Górnickiego teoria kultury języka, „Studia Polonistyczne”, t. 18/19, s. 147–168.
Sławkowa Ewa (2009), O różnych sposobach językoznawczej refleksji nad językiem artystycznym, w: Język pisarzy jako problem lingwistyki, t. 2, red. Tomasz Korpysz, Anna Kozłowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa, s. 25–44.
Sokólska Urszula (2001), Wańkowiczowskie „chciejstwo” wobec zmian leksykalnych w polszczyźnie XX wieku, w: Przyszłość języka, red. Sław Krzemień-Ojak, Bogusław Nowowiejski, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 227–238.
Sokólska Urszula (2005), Leksykalno-stylistyczne cechy prozy Melchiora Wańkowicza (na materiale reportaży z lat 1961–1974), Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Sokólska Urszula (2015a), Etymologiczne zabawy Juliana Tuwima, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. 22 (42), nr 1, s. 235–252.
Sokólska Urszula (2015b), Język jako przedmiot refleksji w pismach Melchiora Wańkowicza, w: Język pisarzy: problemy metajęzyka i metatekstu, t. 6, red. Tomasz Korpysz, Anna Kozłowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa, s. 183–197.
Sokólska Urszula (2015c), Od gier językowych po bunt przeciw tradycji w polskiej poezji XX wieku, „Roczniki Humanistyczne”, t. 63, z. 6, s. 301–313.
Sokólska Urszula (2017), „O, mowo polska, ty ziele rodzime…” Wokół refleksji nad kształtem polszczyzny, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Wydawnictwo Prymat, Białystok.
Sokólska Urszula (2018), Refleksje lingwistyczne księcia Adama Czartoryskiego, w: „Tyle się we mnie słów zebrało…”. Szkice o języku i tekstach, red. Barbara Pędzich, Magdalena Wanot-Miśtura, Dorota Zdunkiewicz-Jedynak, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa, s. 515–530.
Sokólska Urszula (2020), Język jako przedmiot refleksji w ujęciu artystów pióra dwudziestolecia międzywojennego, „Poradnik Językowy”, z. 4, s. 49–63.
Świerzewski Stefan (1954), Kraszewski w obronie języka polskiego. Poglądy Kraszewskiego na historię języka w „Rysie dziejów języka polskiego”, „Poradnik Językowy”, z. 2, s. 24–31.
Świerzewski Stefan (1956a), Kraszewski o języku Kochanowskiego, Sępa-Szarzyńskiego i Naruszewicza, „Poradnik Językowy”, z. 3, s. 101–106.
Świerzewski Stefan (1956b), Kraszewski o języku współczesnych sobie tłumaczeń, „Poradnik Językowy”, z. 6, s. 242–246.
Walczak Bogdan (1998), Adama Mickiewicza Pomysły etymologiczne, w: Studia nad językiem Adama Mickiewicza, red. Mirosława Białoskórska, Leonarda Mariak, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 113–126.
Walczak Bogdan (1999), Adam Mickiewicz o językach słowiańskich, w: Poznańskie Spotkania Językoznawcze, t. 5, cz. 2, red. Zdzisława Krążyńska, Zygmunt Zagórski, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań, s. 105–115.
Walczak Bogdan (2010), Cyprian Kamil Norwid o języku polskim, „Poradnik Językowy”, z. 1, s. 18–23.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).