Słowa kluczowe
16th-century prints
orthography
phonetics
Jak cytować
Abstrakt
The article presents the results of an analysis of marking of palatal l in prints from the source database of Słownik polszczyzny XVI wieku (16th-century Polish language dictionary). The analysis takes into account the various conditions of this phenomenon: functional, frequency, contextual, textual, regional and publishing ones. The analysis shows that the rare records of the consonant l’ certified in the papers originated from the spelling of manuscripts. Most often, they appear in printed texts from the first half of the sixteenth century, mainly in the earliest texts and dictionaries, as well as in texts originating from southern Poland and southern Borderlands. Marking of palatal l in printed materials is characterised by a high degree of lexicalisation and dependence on the phonetic context and less dependent on the place of publication.
Bibliografia
Źródła (wraz ze skrótami stosowanymi w tekście)
Listy I – Rymut Kazimierz, red. (1998), Listy polskie XVI wieku, t. 1: Listy z lat 1525–1548 ze zbiorów Władysława Pociechy, Witolda Taszyckiego i Adama Turasiewicza, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
Listy II – Rymut Kazimierz, red. (2001), Listy polskie XVI wieku, t. 2: Listy z lat 1548–1550 ze zbiorów Władysława Pociechy, Witolda Taszyckiego i Adama Turasiewicza, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
SXVI – Mayenowa Maria Renata i in., red. (1966–2020), Słownik polszczyzny XVI wieku, t. 1–38, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, Wrocław–Warszawa.
Korpus źródłowy Słownika polszczyzny XVI wieku – http://spxvi.edu.pl/korpus/teksty/ [dostęp: 28 sierpnia 2019].
Literatura
Cygal-Krupowa Zofia (1979), Szesnastowieczne edycje „Dictionarii Ioannis Murmellii variarum rerum…”. Część I. Uwagi ogólne. Ortografia, fonetyka, cechy dialektyczne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Dejna Karol (1993), Dialekty polskie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Kamińska Krystyna (1953), Pisownia druków polskich XVI wieku, „Prace Polonistyczne”, t. 11, s. 5–28.
Klemensiewicz Zenon, Lehr-Spławiński Tadeusz, Urbańczyk Stanisław (1981), Gramatyka historyczna języka polskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Koneczna Halina (1965), Charakterystyka fonetyczna języka polskiego na tle innych języków słowiańskich, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Kuraszkiewicz Władysław (1986a), Uwagi o języku Mikołaja Reja, w: tenże, Polski język literacki. Studia nad historią i strukturą, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Poznań, s. 609–622.
Kuraszkiewicz Władysław (1986b), Zmiany redakcyjne w tekstach staropolskich, „Studia Warmińskie”, t. 28, s. 37–49.
Lisowski Tomasz (2001), Grafia druków polskich z 1521 i 1522 roku. Problemy wariantywności i normalizacji, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Oestrreicher Henryk (1927), Nieco o dziale polskim w jedenastojęzycznym słowniku Kalepina z r. 1590, „Prace Filologiczne”, t. 12, s. 465–473.
Osiewicz Marek (2002), Rozwój XVI-wiecznego l miękkiego w języku polskim, „Slavia Occidentalis”, nr 59, s. 63–70.
Osiewicz Marek (2007), Wariantywność leksemów w zakresie nieseryjnych zmian fonetycznych w listach polskich z pierwszej połowy XVI wieku, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań.
Osiewicz Marek (2013), Wariantywność graficzna „Ksiąg o gospodarstwie” Piotra Krescentyna z 1549 roku. Studium przypadku, Wydawnictwo Rys, Poznań.
Osiewicz Marek (2016), Graficzne warianty techniczne w „Księgach o gospodarstwie” (Kraków 1549, H. Unglerowa), „Prace Filologiczne”, t. 69, s. 317–334.
Osiewicz Marek (2017), Graficzne i fonetyczne warianty techniczne w polskiej edycji „Żywotów filozofów” Mikuláša Konáča (F. Ungler, Kraków 1535), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. 24 (44), nr 1, s. 117–127.
Osiewicz Marek, Piotrowska Agnieszka K. (2007), „Słownik polszczyzny XVI wieku” jako podstawa materiałowa badań nad regionalnym zróżnicowaniem słownictwa, w: Leksykalno-stylistyczne zjawiska w polszczyźnie ogólnej, red. Elżbieta Skorupska-Raczyńska, Joanna Rychter, Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski, s. 63–73.
Stęplewski Artur, Osiewicz Marek (2004), Właściwości językowe listów Stanisława Koszuckiego z pierwszej połowy XVI wieku, „Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny”, t. 3, s. 363–373.
Stieber Zdzisław (1962), Rozwój fonologiczny języka polskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Stieber Zdzisław (1974), Rozwój prasłowiańskich L i L’ w języku polskim, w: V pamet na prof. Stojko Stojkov (1912–1969): ezikovedski izsledvaniâ, red. Lûbomir Andrejčin, B``lgarska akademiâ na naukite, Sofia, s. 73–76.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).