Słowa kluczowe
semantics in the context of law
forensic linguistics
Jak cytować
Abstrakt
In the article, I discuss the legal aspects of language: using linguistic analyses for the benefit of the courts. I discuss linguists’ court communication situation and the expectations towards them. The starting point is one exemplary court case in which an expert linguist was appointed to issue an opinion on the evidence. The conclusions fall into two categories: linguistics and forensic science. Linguistic conclusions, developed in accordance with traditional methods of lexicographic analysis and lexicological and semantic analysis, are not necessarily (because they would not have to be) innovative for linguists. It was more important to show the situation of a linguist in court, the structure of judicial opinion and the procedures for building the linguistic response to a process inquiry as seen from the forensic perspective.
Bibliografia
Słowniki i korpusy (wraz ze stosowanymi skrótami)
DSS – Nagórko Alicja, Łaziński Marek, Burkhardt Hanna (2004), Dystynktywny słow¬nik synonimów, Kraków.
ISJP – Bańko Mirosław, red. (2000), Inny słownik języka polskiego, t. 1–2, Warszawa.
MSS – Żmigrodzki Piotr (2006), Mały słownik synonimów, Warszawa.
NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego, www.nkjp.pl [dostęp: 24 stycznia 2020].
NSWB – Latusek Arkadiusz, Pilarski Przemysław (2009), Nowy słownik wyrazów bliskoznacznych, Kraków.
PSWB – Cienkowski Witold (1993), Praktyczny słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa.
PSWiZB – Latoń Dariusz, Latusek Arkadiusz, Tokarczyk Renata (2001), Praktyczny słownik wyrazów i zwrotów bliskoznacznych, Kraków.
PSWP – Zgółkowa Halina (1994–2005), Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, t. 1–50, Poznań.
SA – Bańko Mirosław, Zygmunt Agnieszka (2010), Czułe słówka. Słownik afektoni¬mów, Warszawa.
SEP – Dąbrowska Anna (1998), Słownik eufemizmów polskich, czyli w rzeczy mocno, w sposobie łagodnie, Warszawa.
SJP – Bańko Mirosław, red. (2007), Słownik języka polskiego, Warszawa.
SJP.pl – Słownik języka polskiego, słownik internetowy, sjp.pwn.pl [dostęp: 24 stycznia 2020].
SJPDor. – Doroszewski Witold, red. (1958–1969), Słownik języka polskiego, t. 1–11, Warszawa.
SJPSzym. – Szymczak Mieczysław, red. (1978–1981), Słownik języka polskiego, t. 1–3, Warszawa.
SP – Bańko Mirosław (2002), Słownik peryfraz, czyli wyrażeń omownych, Warszawa.
SPPot. – Anusiewicz Janusz, Skawiński Jacek (2008), Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa–Wrocław.
SPPot.Czesz. – Czeszewski Maciej (2006), Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa.
SS – Dąbrówka Andrzej, Geller Ewa, Turczyn Ryszard (1993), Słownik synonimów, Warszawa.
SSiA – Pawlus Marta, Gajewska Beata (1997), Słownik synonimów i antonimów, Bielsko-Biała.
SSP – Kurzowa Zofia i in. (1998), Słownik synonimów polskich, Warszawa.
SWB – Skorupka Stanisław, red. (1982), Słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa.
SWB PWN – Wiśniakowska Lidia, oprac. (2008), Słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa.
SWJP – Dunaj Bogusław, red. (1996), Słownik współczesnego języka polskiego, War¬szawa.
Synonimy.pl, www.synonimy.pl/ [dostęp: 24 stycznia 2020].
USJP – Dubisz Stanisław, red. (2003), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 1–6, Warszawa.
WSJP – Żmigrodzki Piotr, red. (2007), Wielki słownik języka polskiego, Kraków, http:// www.wsjp.pl [dostęp: 24 stycznia 2020].
WSJPDun. – Dunaj Bogusław, red. (2007), Współczesny słownik języka polskiego, t. 1–2, Warszawa.
WSPP – Markowski Andrzej, red. (2004), Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, Warszawa.
WSWB – Bańko Mirosław, red. (2005), Wielki słownik wyrazów bliskoznacznych PWN, Warszawa.
Literatura
Bartmiński Jerzy (2006), Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.
Choduń Agnieszka (2007), Słownictwo tekstów aktów prawnych w zasobie leksykalnym współczesnej polszczyzny, Warszawa.
Feluś Antoni (1979), O potrzebie badania języka na użytek kryminalistyki, „Problemy Kryminalistyki”, nr 142, s. 757–760.
Feluś Antoni (2011), Z zagadnień językoznawstwa kryminalistycznego, Poznań.
Gębka-Wolak Małgorzata (2017), Językoznawstwo sądowe w Polsce. Obszary zainte¬resowania i zastosowanie, „Kwartalnik Sądowy Apelacji Gdańskiej”, nr 3, s. 9–29.
Graliński Filip (2019), Against the Arrow of Time. Theory and Practice of Mining Massive Corpora of Polish Historical Texts for Linguistic and Historical Research, Poznań.
Grice Paul H. (1977), Logika i konwersacja, przeł. Jadwiga Wajszczuk, „Przegląd Humanistyczny”, t. 6, s. 85–99.
Grzegorczykowa Renata (2001), Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, War¬szawa.
Hołyst Brunon (2000), Możliwości i granice kryminalistycznej ekspertyzy lingwistycz¬nej, w: tenże, Kryminalistyka, Warszawa, s. 724–736.
Hołyst Brunon (2011), Lingwistyka kryminalistyczna, w: tenże, Psychologia krymina¬listyczna, Warszawa, s. 1405–1411.
Klemensiewicz Zenon (1956), O różnych odmianach współczesnej polszczyzny, w: Pochodzenie polskiego języka literackiego, red. Maria Renata Mayenowa, Wrocław, s. 178–241.
Kredens Krzysztof (2005), Korpusy językowe w językoznawstwie sądowym, w: Pod¬stawy językoznawstwa korpusowego, red. Barbara Lewandowska-Tomaszczyk, Łódź, s. 270–279.
Kredens Krzysztof (2016), Identyfikacja autorstwa anonimu: metodologia i aspekty praktyki sądowej w krajach anglosaskich, „Kwartalnik SSP IUSTITIA”, nr 1, s. 1–9.
Liberek Jarosław (2012), O pojęciu opinii. Rozważania semantyczno-leksykogra¬ficzne i ich przydatność w postępowaniu sądowym, w: Wartości i wartościowanie w badaniach nad językiem, red. Małgorzata Karwatowska, Adam Siwiec, Chełm, s. 97‒104.
Malinowski Andrzej (2006), Polski język prawny. Wybrane zagadnienia, Warszawa.
Miodunka Władysław (1989), Podstawy leksykologii i leksykografii, Warszawa.
Pęzik Piotr (2020), Budowa i zastosowania korpusu monitorującego MoncoPL, „Forum Lingwistyczne”, nr 7, s. 133–150.
Piwowar Jolanta (2017), Naruszenie dóbr osobistych w aspekcie lingwistycznym, „Probacja”, t. 4, s. 5–23, https://tinyurl.com/mv2ndrkf [dostęp: 14 kwietnia 2021].
Polański Kazimierz, red. (1995), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław.
Przepiórkowski Adam i in., red. (2012), Narodowy korpus języka polskiego, Warszawa.
Stawecki Tomasz, Winczorek Piotr (2003), Wstęp do prawoznawstwa, wyd. 4 popr. i uzup., Warszawa.
Stawnicka Jadwiga (2015), Językoznawstwo w służbie wymiaru sprawiedliwości, „Kwartalnik Policyjny”, nr 2, s. 40–42.
Szczyszek Michał (2019), Prawnie istotne aspekty interpretacji językoznawczej na przykładzie czasownika kontynuować i jego pochodnych – semantyka, użycie, normalizacja, w: Lingwistyka kryminalistyczna. Teoria i praktyka, red. Monika Zaśko-Zielińska, Krzysztof Kredens, Wrocław, s. 384–421.
Urbańczyk Stanisław, red. (1984), Gramatyka współczesnego języka polskiego, War¬szawa.
Wierzbicka Anna (1971), Kategoria semantyczna „ramy” modalnej, w: Sesja Naukowa Międzynarodowej Komisji Budowy Gramatycznej Języków Słowiańskich, red. Sta¬nisław Urbańczyk, Wrocław, s. 179–183.
Wierzbicka Anna (2007), Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, Warszawa.
Wronkowska Sławomira, Zieliński Maciej (2004), Komentarz do zasad techniki pra¬wodawczej z dnia 20 czerwca 2002 r., Warszawa.
Zaśko-Zielińska Monika, Kredens Krzysztof, red. (2019), Lingwistyka kryminali¬styczna. Teoria i praktyka, Wrocław.
Zieliński Maciej (1972), Interpretacja jako proces dekodowania tekstu prawnego, Poznań.
Zieliński Maciej (2008), Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, wyd. 4 uzup., Warszawa.
Żmigrodzki Piotr i in., red. (2018), Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, Kraków.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).