Keywords
axiolinguistics
corpus research
How to Cite
Number of views: 314
Number of downloads: 108
Abstract
The aim of the article is to make an attempt at answering the question: what kinds of attitudes and actions make someone described as gorszyciel [offender], deprawator [depraver] or demoralizator [demoraliser]. The research material was obtained from four electronic corpuses of contemporary Polish. Qualitative and quantitative analysis of the contexts of the use of these nouns, preceded by a review of data from dictionaries, showed that despite their similarity, each of them is associated with specific issues more often than the others. However, all of them refer to breaking not only moral, but also legal and religious standards. Sentences with feminine forms of those nouns illustrate the asymmetry in the way women and men are described and are limited to violating moral rules.
References
ChP – ChronoPress, http://chronopress.clarin-pl.eu/#/ [dostęp: 1 sierpnia 2022].
KDP – Korpus Dyskursu Parlamentarnego, https://kdp.nlp.ipipan.waw.pl/ [dostęp: 1 sierpnia 2022].
M – Wyszukiwarka korpusowa Monco PL, http://monco.frazeo.pl [dostęp: 12 maja 2023].
NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego, http://nkjp.pl/ [dostęp: 12 maja 2023].
Bartnik Czesław S. (2016), Wzmożenie ateizacji Polski, https://tinyurl.com/2p8nw2s9 [dostęp: 12 maja 2023].
Biblia-Online.pl, http://biblia-online.pl/ [dostęp: 23 sierpnia 2022].
Cymański Tadeusz (2001), [wypowiedź ujęta w Sprawozdaniu stenograficznym z 114 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniach 24, 25 i 26 lipca 2001 r.], https:// tinyurl.com/5cphspm9 [dostęp: 12 maja 2023].
Dziewiecki Marek (2012), Trudniej o ślub? Tym lepiej! [rozmowę przeprowadziła: Marta Brzezińska], https://tinyurl.com/3tnw5ccv [dostęp: 12 maja 2023].
Groński Ryszard Marek (2001), Pierwszy raz, https://tinyurl.com/4nfwtwhx [dostęp: 12 maja 2023].
Gwiazdy „Sztuki kochania” błyszczały w Gdańsku (2017), https://tinyurl.com/2w28ctwf [dostęp: 12 maja 2023].
Harny Marek (2007), Zdrajca, Kraków–Warszawa.
Jabłoński Witold (2004), Metamorfozy, Warszawa.
Jak Unia Europejska zareaguje na ustawę represyjną? (2019), https://tinyurl.com/ mryf9379 [dostęp: 12 maja 2023].
Kałach Maciej (2021), Matura ustna w 2021 roku. Jak będą wyglądać matury w 2021 roku? Czy będzie matura ustna w 2021 roku? Lista lektur maturalnych! 5.05.2021 [komentarz użytkownika], https://tinyurl.com/bdhxznkc [dostęp: 12 maja 2023].
Kłeczek Dariusz (1998), [wypowiedź ujęta w sprawozdaniu stenograficznym z posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej], https://tinyurl.com/mvh3twsw [dostęp: 12 maja 2023].
Kozłowski Krzysztof (2021), Zawierzenie archidiecezji warmińskiej św. Józefowi, https:// tinyurl.com/ypsckjt9 [dostęp: 12 maja 2023].
Kucharczak Franciszek (2018), Słabość detonatora, https://tinyurl.com/nhfuk3v [dostęp: 12 maja 2023].
Laboratorium dźwięku w miejscu sztuki 44 (2013), https://tinyurl.com/msv72sst [dostęp: 13 maja 2023].
Łygas Helena (2018), Anja Rubik. Czołowa „deprawatorka” polskiej młodzieży nie zamierza siedzieć cicho, https://tinyurl.com/bdeev738 [dostęp: 12 maja 2023].
Macierewicz Antoni (2004), [wypowiedź ujęta w Sprawozdaniu stenograficznym z 75 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniach 11, 12, 13 i 14 maja 2004 r.], https://tinyurl.com/mveyxf5c [dostęp: 12 maja 2023].
Natrętny lans tęczowych trwa, ale samorządy podejmują kontrdziałania. Zakazali propagandy ideologii LGTB w Beskidach (2019), https://tinyurl.com/2zn8cu6r [dostęp: 12 maja 2023].
Patron Żechowski (2006), https://tinyurl.com/4maphukv [dostęp: 12 maja 2023].
Pawlina Piotr (2018), Chrześcijanin i środki przekazu (cz. I), „Wychowawca”, nr 192.
Podemski Stanisław (2004), Groźni niepoprawni, https://tinyurl.com/mvbrx2rb [dostęp: 12 maja 2023].
Prof. Marek Jan Chodakiewicz: Nasi rodzimi skandaliści wprowadzają bezkarnie to samo co robili na Zachodzie dwie, trzy dekady temu (2012), https://tinyurl.com/ nhk472dd [dostęp: 13 maja 2023].
Szczepański Jakub (2020), Fala krytyki po wywiadzie kard. Dziwisza. Głos zabrał ojciec Rydzyk, https://tinyurl.com/2p82wm4p [dostęp: 12 maja 2023].
Szreter Dariusz (1998), Rock nie do zdarcia, „Dziennik Bałtycki” 1998, nr 191.
Wasylewski Stanisław (2008), Życie polskie w XIX wieku, Warszawa.
Zaleski-Isakowicz Tadeusz (2019), Dla dobra Kościoła trzeba sprawdzić, kto odcinał Jana Pawła II od informacji ws. pedofilii [rozmowę przeprowadził: brak danych], tinyurl.com/2u9zfkc3 [dostęp: 12 maja 2023].
ISJP – Bańko Mirosław, red. (2000), Inny słownik języka polskiego, t. 1–2, Warszawa.
L – Linde Samuel Bogumił (1854–1860), Słownik języka polskiego, t. 1–6, wyd. 2, Lwów.
SA – Dąbrówka Andrzej, Geller Ewa (1995), Słownik antonimów. 64 000 znaczeń przeciwstawnych i uzupełniających języka polskiego, Warszawa.
SEJP – Boryś Wiesław (2005), Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków.
SIJP – Arct Michał (1916), Słownik ilustrowany języka polskiego, Warszawa.
SJPDor – Doroszewski Witold, red., Słownik języka polskiego, t. 1–11, edycja internetowa, https://doroszewski.pwn.pl [dostęp: 9 czerwca 2023].
SJPDun – Dunaj Bogusław, red. (1996), Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa.
SŁP – Korpanty Józef, red. (2001–2003), Słownik łacińsko-polski, t. 1–2, Warszawa.
SW – Karłowicz Jan, Kryński Adam A., Niedźwiedzki Władysław, red. (1900–1927), Słownik języka polskiego, t. 1–8, Warszawa.
SWB – Skorupka Stanisław, red. (1991), Słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa.
SWil – Zdanowicz Aleksander i in., (1861), Słownik języka polskiego, Wilno, t. 1–2, edycja internetowa, www.eswil.ijp.pan.pl/index.php [dostęp: 8 sierpnia 2022].
USJP – Dubisz Stanisław, red. (2004), Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa [CD].
WSJP PAN – Żmigrodzki Piotr, red., Wielki słownik języka polskiego PAN, Kraków, http:// www.wsjp.pl [dostęp: 8 sierpnia 2022].
Batko-Tokarz Barbara (2013), Gdzie ci mężczyźni? Rzeczowniki męskoosobowe nazywające tylko mężczyzn, „Polonica”, t. 33, s. 245–262.
Cegieła Anna (2011), Moralność w perspektywie słownika i wypowiedzi. Studium z zakresu leksykologii i pragmatyki językowej, Warszawa.
Kleszczowa Krystyna (2018), Procesy regulujące zasoby kategorii słowotwórczych, „Jazykovedný Časopis”, nr 3, s. 502–511. DOI: https://doi.org/10.2478/jazcas-2019-0027
Nagórko Alicja (2000), Nomen, nominacja, nominalizacja, w: Słowotwórstwo i inne sposoby nominacji. Materiały z 4. konferencji Komisji Słowotwórstwa przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów. Katowice, 27–29 września 2000 r., red. Krystyna Kleszczowa, Ludwig Selimski, Katowice, s. 32–39.
Ogrodniczuk Maciej (2018), Polish Parliamentary Corpus, w: Proceedings of the LREC 2018 Workshop ParlaCLARIN. Creating and Using Parliamentary Corpora, red. Darja Fišer, Maria Eskevich, Franciska de Jong, Paris, s. 15–19.
Ossowska Maria (1957), Zagadnienie powszechnie uznanych norm moralnych, „Studia Filozoficzne”, nr 3, s. 80–96.
Ossowska Maria (1963), Socjologia moralności. Zarys zagadnień, Warszawa.
Ossowska Maria (1970), Normy moralne. Próba systematyzacji, Warszawa.
Pęzik Piotr (2020), Budowa i zastosowania korpusu monitorującego MoncoPL, „Forum Lingwistyczne”, nr 7, s. 133–150. DOI: https://doi.org/10.31261/FL.2020.07.11
Rejter Artur (2006), Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowo-- komunikacyjne konteksty potoczności, Katowice.
Szczepański Jan (1972), Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa.
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).