Abstract
The purpose of this article is to present a source that has so far remained unused in the historical research of the Polish chemical terminology of the second half of the 19th century – Słownik terminologii lekarskiej polskiej [English: Polish Medical Terminology Dictionary] of 1881. This dictionary is a result of the efforts which the Polish medical doctors undertook to organise the Polish medical terminology in the 19th century. It also contains chemical terms. What is important, the dictionary demonstrates a phase of competition between two terminology schools: the Cracow school and the Warsaw school, juxtaposing various terms (mainly in synonymic strings) proposed by these schools.References
Bąk Mieczysław (1984), Powstanie i rozwój polskiej terminologii nauk ścisłych, Ossolineum,Wrocław.
Biniewicz Jerzy (1983), Analiza słowotwórczo-semantyczna terminologii chemicznej Jędrzeja Śniadeckiego, w: Z badań stylu naukowego i terminologii naukowo-technicznej, red. Irena Bogaczowa, PW, Wrocław, s. 81–92.
Biniewicz Jerzy (1992), Rozwój polskiej terminologii chemii nieorganicznej, WSP, Opole.
Biniewicz Jerzy (1995), Kryteria oceny językowej terminów (nauki ścisłe), „Poradnik Językowy”, z. 9–10, s. 35–44.
Biniewicz Jerzy (1998), Narodziny polskiej terminologii nauk ścisłych, w: Słowo i czas, red. Stanisław Gajda, Anna Pietryga, TiT, Opole, s. 217–226.
Biniewicz Jerzy (2002), Kształtowanie się polskiego języka nauk matematyczno-przyrodniczych, Uniwersytet Opolski, Opole.
Browicz Tadeusz, Ciechanowski Stanisław, Domański Stanisław, Kryński Leon (1905), Słownik lekarski polski, Towarzystwo Lekarskie Krakowskie. Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, http://zbc.ksiaznica.szczecin.pl/dlibra/docmetadata?id=2284&from=&dirids=1&ver_id=&lp=1&QI=, [dostęp: 4 kwietnia 2016].
Buttler Danuta (1972), Zmiany słownikowe w polszczyźnie przełomu w. XIX i XX, „Poradnik Językowy”, z. 4, s. 196–204.
Dubisz Stanisław (2012), Polski język naukowy, „Poradnik Językowy”, z. 6, s. 123–125.
Gajda Stanisław (1974), Uwagi o stylu naukowym, „Studia Śląskie. Seria Nowa”, t. 26, s. 95–103.
Gajda Stanisław (1988), Terminologia i terminoznawstwo a znaczenie terminu, w: II Spotkania Językoznawcze. W kręgu semazjologii, leksykologii i terminologii, Opole–Szczedrzyk 12–13 IX 1986, red. Stanisław Kochman, WSP, Opole, s. 105–109.
Gajda Stanisław (1994), O kulturze porozumiewania się w nauce, w: Polszczyzna a/i Polacy u schyłku XX wieku. Zbiór studiów, red. Kwiryna Handke, Hanna Dalewska-Greń, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa, s. 227–237.
Gajda Stanisław (1997), Polskie języki specjalistyczne dawniej i dziś, w: Języki specjalistyczne. Język biznesu. Materiały konferencyjne, red. Janusz Arabski, Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach, Katowice, s. 7–24.
Grabowski Antoni (1900), Polskie słownictwo chemiczne, Warszawskie Towarzystwo Akcyjne Artystyczno-Wydawnicze, Warszawa.
Hubicki Włodzimierz (1977), Chemia, w: Historia nauki polskiej, red. Bogdan Suchodolski, t. 3: 1795–1862, Ossolineum, Wrocław, s. 468–482.
Hubicki Włodzimierz (1983), Chemia, w: Zarys dziejów nauk przyrodniczych w Polsce, red. Kazimierz Maślankiewicz, Wiedza Powszechna, Warszawa, s. 259–329.
Janikowski Stanisław, Oettinger Józef, Kremer Aleksander (1881), Słownik terminologii lekarskiej polskiej, Towarzystwo Lekarskie Krakowskie, Kraków, http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=35019&from=&dirids=1&ver_id=&lp=1&QI=, [dostęp: 4 kwietnia 2016].
Jankowiak Lucyna Agnieszka (2015a), Koncepcja idealnego terminu w świetle „Słownika terminologii lekarskiej polskiej” z 1881 roku, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, vol. 22 (42), nr 1, s. 81–89.
Jankowiak Lucyna Agnieszka (2015b), Synonimia w polskiej terminologii medycznej drugiej połowy XIX wieku (na podstawie „Słownika terminologii lekarskiej polskiej” z 1881 roku), SOW, Warszawa.
Klemensiewicz Zenon (1985), Historia języka polskiego, t. 3, PWN, Warszawa.
Lehr-Spławiński Tadeusz (1978), Język polski. Pochodzenie, powstanie, rozwój, PWN, Warszawa.
Matusiak Jerzy (1982), Historia polskiego słownictwa chemicznego – zarys problematyki, w: Język. Teoria – Dydaktyka. Materiały V Konferencji Młodych Językoznawców Dydaktyków, Nowa Wieś Szlachecka, 16–17 maja 1980, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce, s. 195–200.
Mierzecki Roman (1988), Rozwój polskiej terminologii chemicznej, Ossolineum, Wrocław.
Orłoś Teresa Zofia (1992), Zapożyczenia słowiańskie w czeskiej terminologii medycznej, w: tejże, Studia bohemistyczne, cz. 1, Universitas, Kraków, s. 148–157.
Podobiński Stanisław (1998), Stan badań terminoznawczych w językoznawstwie polskim, w: Dziedzictwo kulturowe utrwalone w języku. Księga pamiątkowa ofiarowana jubileuszowo Prof. Feliksowi Plucie, red. Maria Lesz-Duk, Stanisław Podobiński, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, Częstochowa, s. 135–139.
Popiołek Barbara (2003), Terminologia anatomiczna chorwacka i serbska. Kształtowanie się jej i funkcjonowanie we współczesnych językach, „Scriptum”, Kraków.
Skubalanka Teresa (1969), Język współczesnej polskiej literatury naukowej, w: Język polski. Poprawność, piękno, ochrona, red. Stanisław Urbańczyk, Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Bydgoszcz, s. 35–43.
Skubalanka Teresa (1997), Język literacki XIX wieku, w: tejże, Mickiewicz, Słowacki, Norwid. Studia nad językiem i stylem, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 224–242.
Stoberski Zygmunt (1972), Prace UNESCO i ISO nad terminologią naukową i techniczną, „Poradnik Językowy”, z. 10, s. 527–532.
Uździcka Marzanna (2010), Studium kształtowania się kompetencji językowej agronoma. Analiza genologiczna, pragmatyczna i leksykalna „Wykładów” Władysława Majewskiego z lat 1848–1850, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
Uździcka Marzanna (2012), Świadomość językowa kształtowana instytucjonalnie w połowie XIX wieku, w: Świadomość językowa w komunikowaniu, red. Magdalena Steciąg, Marian Bugajski, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra, s. 151–161.
Walczak Bogdan (1995), Zarys dziejów języka polskiego, Kantor Wydawniczy SAWW, Poznań.
Waniakowa Jadwiga (2001), Jana Śniadeckiego próba stworzenia polskiej terminologii astronomicznej, w: Studia językoznawcze. Dar przyjaciół i uczniów dla Zofii Kurzowej, red. Zofia Cygal-Krupowa, Universitas, Kraków, s. 385–399.
Zamecki Stefan (1987), Chemia, w: Historia nauki polskiej, red. Bogdan Suchodolski, t. 4: 1863–1918, cz. 3, Ossolineum, Wrocław, s. 103–135.
Zawidzki Jan (1899), W sprawie słownictwa chemicznego, „Wszechświat”, t. 18, nr 34, s. 542–543.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).