Pudełko Srebrne do Hoſtyi bez przykrywadła. O sposobach określania przedmiotów w inwentarzach kościelnych
PDF

Słowa kluczowe

the Polish language in the 18th century
ecclesiastical inventory
identification and specification of objects

Jak cytować

Żuraszek-Ryś, I. (2016). Pudełko Srebrne do Hoſtyi bez przykrywadła. O sposobach określania przedmiotów w inwentarzach kościelnych. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 23(1), 131–143. https://doi.org/10.14746/pspsj.2016.23.1.9

Abstrakt

This article focuses on methods of specifying mobile objects in the ecclesiastical inventories. The research material comes from the manuscript entitled: The revision of the treasury of the Poznań cathedral (Revisio Thesauri Ecelesiae Cathedralis Poznaniensis), which is located in the Archives of the Archdiocese of Poznań under the inventory number DK pap IV/003. This document was drawn up on 6th July 1719 and certifies revision of the treasury of the cathedral in Poznań. The person who was preparing this document had to face the difficulty of describing objects located in the treasury by means of appropriate language. The choice of objects was not a coincidence. Descriptions were used for identification of relevant specimen and had to be as precise and comprehensive so that it was possible to identify a relevant object.
The specifications of mobile items stored in the treasury have the analytic form of different length that mainly depends on a number of objects with the same functions. The more such objects were stored, the more elaborated description had to be attached that would include more differentiating factors. The Polish name of the object was an obligatory part of these syntactic and semantic language structures. The description also specifies: a kind of material the item was made of, its appearance, size, purpose for which it was used, a number of subsequent items of the same kind as well as the data concerning founders and owners of those objects.
https://doi.org/10.14746/pspsj.2016.23.1.9
PDF

Bibliografia

Bajerowa Irena (1964), Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Ossolineum, Wrocław.

Banderowicz Kinga (2012), Koneweczek osiem sztuczek i mycka aksamitna białogłowska. O dobrach doczesnych w inwentarzach rzeczy pozostałych po poznańskich mieszczanach, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. 19 (39), z. 2, s. 47–64.

Cybulski Marek (2003), Obyczaje językowe dawnych Polaków. Formuły werbalne w dobie średniopolskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Gigilewicz Edward, red. (1985–2014), Encyklopedia katolicka, t. 1–20, KUL, Lublin. (Skrót: EK)

Gruchmanowa Monika, Walczak Bogdan, red. (1999), Słownik gwary miejskiej Poznania, PWN, Warszawa.

Grzegorczykowa Renata (1996), Badania semantyczno-porównawcze w aspekcie diachronicznym, w: Semantyka a konfrontacja językowa, t. 1, red. Violetta Koseska-Toszewa, Danuta Rytel-Kuc, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa, s. 217–226.

Karłowicz Jan, Kryński Adam, Niedźwiedzki Władysław, red. (1900–1927), Słownik języka polskiego, t. I–VIII, nakładem prenumeratorów i Kasy im. Mianowskiego, Warszawa. (Skrót: SW)

Kolber Teresa (2006), Dwujęzyczność dokumentów urzędowych kościelnych, na przykładzie nominacji w księgach parafialnych dekanatu wadowickiego, w: Język w urzędach i w sądach, red. Maria Teresa Lizisowa, Collegium Columbinum, Kraków, s. 137–149.

Kość Józef (2013), Standaryzacja tekstowa inwentarzy wiejskich z XVII wieku, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. 20 (40), z. 2, s. 99–113.

Linde Samuel Bogumił (1807–1814), Słownik języka polskiego, t. I–VI, Ossolineum, Lwów. (Skrót: SL)

Linde-Usiekniewicz Jadwiga (2000), Określenia wymiarów w języku polskim, nakładem Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Mayenowa Maria Renata, red. (1966–2014), Słownik polszczyzny XVI wieku, t. 1–36, Ossolineum, Wrocław. (Skrót: SP)

Nowacki Józef (1959), Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. 1: Kościół katedralny w Poznaniu, Ksie̜garnia św. Wojciecha, Poznań.

Tomiczek Eugeniusz (1983), System adresatywny współczesnego języka polskiego i niemieckiego. Socjolingwistyczne studium konfrontatywne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Toporow Władimir Nikołajewicz (2003), Przestrzeń i rzecz, Universitas, Kraków.