Słowa kluczowe
knowledge
the educated woman
woman author
Jak cytować
Abstrakt
Since ancient times, curiosity (curiositas) was perceived as a misdeed, negative passion resulting from an irrepressible drive in the pursuit of knowledge and associated with conceit. However, its positive aspect did not go unnoticed. This was associated with moderate inquisitiveness, which did not exceed the limits of cognition, and was determined by the existing worldview (curiositas versus studiositas). There existed a conviction that women, being closer to nature and unable to control their emotions, were more likely to succumb to undesirable curiosity; the mythical Pandora and biblical Eve being cited as examples to further underscore the point. Hence, they were taught the ability to refrain from wanting to satisfy their curiosity. In spite of this, 17th century Europe witnessed the emergence of women, many of whom were authors of scholarly essays and dissertations, works of encyclopedic nature, of textbooks and manuals on natural philosophy, “books of secrets”, of women’s writing, and of poems describing the universe. In the Republic of Poland, though, this type of creative activity was, for quite some time, met with utter incomprehension or no acceptance, if not outright criticism.
Bibliografia
Augustyn (2009), Wyznania, przeł. Zygmunt Kubiak, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Ball Philip (2012), Curiosity: How Science Became Interested in Everything, Vintage Books, London [Wielka Brytania].
Barycz Henryk (1948), A. M. Fredro wobec zagadnień wychowawczych, PAU, Kraków.
Castillo David R. (2013), Baroque Horrors: Roots of the Fantastic in the Age of Curiosities, University of Michigan Press, Ann Harbor [Stany Zjednoczone].
Cavendish Margaret (2003), Political Writings, ed. Susan James, Cambridge University Press, Cambridge [Wielka Brytania].
Cavendish, Margaret [1653], The Atomic Poems of Margaret (Lucas) Cavendish, Duchess of Newcastle, from her “Poems”, and “Fancies”, [online] Emory Women Writers ResourceProject, [dostęp: 18 kwietnia 2017] http://womenwriters.digitalscholarship.emory.edu/content.php?level=div&id=atomic_011&document=atomic.
Dürr-Durski Jan (1948), Arianie polscy w świetle własnej poezji. Zarys ideologii i wybór wierszy, Państwowe Zakłady Wydawnictw
Szkolnych, Warszawa.
Ferguson John (1954), Bibliotheca Chemica, Academic and Bibliographical Publication, vol. I, London [Wielka Brytania].
Garzoni Tomasso (1585), La piazza universale di tutte le professioni del mondo, Giovanni Battista Somasco, Venezia.
Gilbert Sandra M., Gubar Susan (1998), La loca del desván: la escritora y la imaginación literaria del siglo XIX, Cátedra, Valencia [Hiszpania].
Grey Elizabeth (1653a), A True Gentlewoman’s Delight Wherein is contained all manner of cookery: together with preserving, conserving, drying and candying. Very necessary for all ladies and gentlewomen, W. I. Gent., London.
Grey Elizabeth (1653b), A Choice manual, or rare and select secrets in physick and chirurgery [online], W. I. Gent., London [dostęp: 18 kwietnia 2017] http://name.umdl.umich.edu/A47264.0001.001.
Hobbes Thomas (1750), The Moral and Political Works of Thomas Hobbes of Malmesbury, London.
Kenny Neil (2004), The Uses of Curiosity in Early Modern France and Germany, Oxford University Press, Oxford [Wielka Brytania].
Kenny Neil (2006), The metaphorical collecting of curiosities in early modern France and Germany, w: Curiosity and Wonder from Renaissance to the Enlightenment, ed. Robert John Weston Evans, Alexander Marr, Ashgate Publishing, Oxford [Wielka Brytania].
Kivistö Sari (2014), Curiosity and Novelties, w: tejże, The Vices of Learning: Morality and Knowledge at Early Modern Universities, Brill, Leiden [Holandia].
Komeński Jan Amos (1956), Wielka dydaktyka, wstęp i kom. Bogdan Suchodolski, Ossolineum, Wrocław.
Lesage Claire (1993), La littérature des ‘secrets’ et I secreti di Isabella Cortese, „Chroniques italiennes” 36, s. 145-178.
Lorencowic Aleksander (1671), Kazania na niedziele całego roku, cz. III, W Drukarni Kolegium Kaliskiego Soc. Jesu, Kalisz.
Magnanini Suzanne (2003), Una selva luminosa: The Second Day the Moderata Fonte’s „Il merito delle donne”, „Modern Philology “, vol. 101, No. 2, s. 278-296.
Marr Alexander (2006), Introduction, w : Curiosity and Wonder from Renaissance to the Enlightenment, ed. Robert John Weston Evans, Alexander Marr, Ashgate Publishing, Oxford [Wielka Brytania].
Merchant Carolyn (1980), The Death of Nature: Women, Ecology, and the Scientific Revolution, Harper Collins, New York [Stany Zjednoczone].
Partyka Joanna (2015), Mad Madge „dos veces loca”: una científica revolucionaria del siglo XVII, w: Locas: escritoras y personajes femeninos cuestionando las normas, ed. Milagro Martin Clavijo, Arcibel Editores, Sevilla [Hiszpania], s. 1173-1180 (e-book).
Petrarca Francesco (2004), O niewiedzy własnej i innych, przeł. Włodzimierz Olszaniec, w: tegoż: O niewiedzy własnej i innych. Listy wybrane, wyd. Włodzimierz Olszaniec i Albert Gorzkowski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Petrycy z Pilzna Sebastian (1965), Jako rządzić mają rodzice córki swe, za: Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. 1, wyb. i oprac. Stefan Wołoszyn, PWN, Warszawa.
Plutarch (1977), Moralia (Wybór), przeł. Zofia Abramowiczówna, PWN, Warszawa.
Pomian Krzysztof (1996), Zbieracze i osobliwości. Paryż-Wenecja XVI-XVIII wiek, przeł. Aleksander Pieńkos, PIW, Warszawa.
Ray Meredith K. (2015), Daughters of Alchemy. Women and Scientific Culture in Early Modern Italy, Harvard University Press, Cambridge [Stany Zjednoczone].
Reeves Margaret (2011), Writing to Posterity: Margaret Cavendish’s „A True Relation of my Birth, Breeding and Life” (1656) as an „autobiographical relazione”, „ Renaissance and Reformation / Renaissance et Réforme”, Vol. 34, No. 1/2, s. 183-206.
Ripa Cesare (1998), Ikonologia, przeł. Ireneusz Kania, TAiWPN UNIVERSITAS, Kraków.
Rodríguez Patricia (2015), Margaret Cavendish: la científica revolucionaria [online, dostęp 10 grudnia 2015], http://principia.io/2015/03/13/la-cientifica-revolucionaria.
Suárez de Figueroa Cristóbal (2006), Plaza Universal de todas ciencias y artes [1615], ed. Mauricio Jalón, T.I, Junta de Castilla y León, Valladolid [Hiszpania].
Targosz Karolina (1997), Sawantki w Polsce XVII w. Aspiracje intelektualne kobiet ze środowisk dworskich, Komitet Historii Nauki i Techniki PAN, Warszawa.
Trimble Virginia i in. (2007), Biographical Encyclopedia of Astronomers, Springer, New York [Stany Zjednoczone].
Travitsky Betty, Lake Prescott Anne (2008), Seventeenth-century English Recipe Books: Cooking, Physic and Chirurgery in the Works of Elizabeth Talbot Grey and Aletheia Talbot Howard, Ashgate, London [Wielka Brytania].
Wielogłowski Walery (1855), Niewiasta, W Księgarni i Wydawnictwie Dzieł Katolickich, Kraków.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).