Abstrakt
This paper is devoted to Requiem, a Stanisław Wyspiański’s work from 1901 (published by Dariusz Kosiński in 2010) which, treated marginally until now – as a footnote to the work of the Young Poland artist, is recognized as a full-fledged and relevant work that, in a sense, is central to Wyspiański’s artistic activity and at the same time crowns it. The author places the work between the staging of Dziady according to Wyspiański and his Wyzwolenie, pointing out the key character of the discussed work in the context of considerations referring to the artist’s entire oeuvre. Requiem, read as a dramatic text, also turns out to be an attempt at a total work of art and a realization of the formula of “immense theatre” understood as a combination of greatness and intimacy. Moreover, the manuscript, published posthumously, is a specific artistic testament of Wyspiański.
Bibliografia
Adamiecka-Sitek Agata, Kosiński Dariusz, red. (2018), Poza kanonem. Wyspiański, Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego, Warszawa.
Bałus Wojciech (2007), Wielka inicjacja. O znaczeniu podróży do Francji w roku 1890 dla poglądów i postawy artystycznej Stanisława Wyspiańskiego, „Przestrzenie Teorii”, nr 8.
Bałus Wojciech (2009), Wyspiański – narodowy czy europejski?, w: Przemyśleć wszystko… Stanisława Wyspiańskiego modernizacja wyobraźni zbiorowej, red. Małgorzata Okulicz-Kozaryn, Mateusz Bourkane, Michał Haake, Wydawnictwo PTPN, Poznań.
Bergel Rajmund (1931), Do źródeł dramaturgii Wyspiańskiego, „Pamiętnik Literacki”, z. 28.
Brzozowski Stanisław (1983), Legenda Młodej Polski. Studia o strukturze duszy kulturalnej, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Culture.pl (2007), „Requiem” wg „Legendy i „Requiem” Stanisława Wyspiańskiego, https://tinyurl.com/48sdhxzr [dostęp: 8.01.2023].
Fazan Katarzyna (2009), Projekty intymnego teatru śmierci: Wyspiański, Leśmian, Kantor, Wydawnictwo UJ, Kraków.
Fazan Katarzyna (2018), Wyspiański/Kantor: asocjacyjny dyptyk w kręgu „Requiem”, w: Poza kanonem. Wyspiański, red. Agata Adamiecka-Sitek, Dariusz Kosiński, Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego, Warszawa.
Feldman Wilhelm (1910), Stanisław Wyspiański. Pisma pośmiertne, t. 2: Wiersze, fragmenty dramatyczne, uwagi, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Legeżyńska Anna (1999), Gest pożegnania. Szkice o poetyce świadomości elegijno-ironicznej, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań.
Makowiecki Tadeusz (1955), Muzyka w twórczości Wyspiańskiego, przedm. Konrad Górski, PWN, Toruń.
Mączewski Przemysław (1929), Wyspiański a Wagner, „Myśl Narodowa”, t. 2, nry 43–48.
Miodońska-Brookes Ewa (1972), Studia o kompozycji dramatów Stanisława Wyspiańskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Okulicz-Kozaryn Radosław (2013), Rok 1894 oraz inne szkice o Młodej Polsce, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Popiel Magdalena (2007), Wyspiański. Mitologia nowoczesnego artysty, Universitas, Kraków.
Prusak Maria (1976), Wstęp, w: Stanisław Wyspiański, Hamlet, oprac. Maria Prusak, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków.
Słowacki Juliusz (2013), Testament mój, w: tegoż, Wiersze, oprac. Jacek Brzozowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Szturc Włodzimierz (2020), Diapazony i fonosfery, Wydawnictwo UJ, Kraków.
Wałek Janusz (1996), Stanisława Wyspiańskiego instynkt śmierci, w: Stanisław Wyspiański – studium artysty. Materiały z sesji naukowej na Uniwersytecie Jagiellońskim, 7–9 czerwca 1995, red. Ewa Miodońska-Brookes, Universitas, Kraków.
Wojkiewicz Rozalia (2022), W spektrum Wyspiańskiego. Witraż w poezji Młodej Polski, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa.
Wolanin Katarzyna (2010), Wpływ działalności Ryszarda Wagnera na wczesną twórczość dramatyczną Stanisława Wyspiańskiego, w: Młodopolska synteza sztuk, red. Hanna Ratuszna, Radosław Sioma, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
Wyspiański Stanisław (1901), Requiem, rkps, Muzeum Narodowe w Krakowie, nr inw. MNK VIII-rkps-650/26.
Wyspiański Stanisław (1932), Pisma prozą, oprac. Leon Płoszowski, Instytut Wydawniczy Biblioteka Polska, Warszawa.
Wyspiański Stanisław (2018), Requiem, w: Poza Kanonem. Wyspiański, red. Agata Adamiecka-Sitek, Dariusz Kosiński, Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego, Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Anastazja Żak-Świerczek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).