Słowa kluczowe
the concept of the fourth dimension
Holocaust literature
literature of doom
post-memory
Jak cytować
Abstrakt
Starting with Jerzy Jarzębski’s opinion that the fantastic convention in contemporary literature fulfills the role of “artificial sense”, the Author analyzes selected works related to the subject of the Holocaust in order to check the functionality and artistic value of fantastic elements used there. She notes that fantasy helps writers express the experience of emptiness following a loss, strengthens the trauma related to the past, and emphasizes the literariness of the text, fulfilling the role of metafiction.
Bibliografia
Brzóstowicz-Klajn Monika (2004), Tolkienowska wyobraźnia przeciw XX-wiecznym doświadczeniom wojny, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska”, t. 60, z. 366, s. 75-84.
Buryła Sławomir (2011), (Nie)banalnie o Zagładzie, w: Mody w kulturze i literaturze popularnej, red. Sławomir Buryła, Lidia Gąsowska, Danuta Ossowska, Universitas, Kraków, s. 139-172.
Cuber Marta (2013), Metonimie Zagłady. O polskiej prozie lat 1987-2012, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Czapliński Przemysław (2003), Świat podrobiony. Krytyka i literatura wobec rzeczywistości, Universitas, Kraków.
Dukaj Jacek (1997), Zanim noc, w: tegoż, Xavras Wyżryn, SuperNOWA, Warszawa, s. 5-171.
Flis-Czerniak Elżbieta (2007), Matematyka i duchy, czyli o idei czwartego wymiaru w literaturze drugiej połowy XIX i początku XX wieku, w: Fantastyka XIX i XX wieku. Granice i pogranicza, red. Janina Szczęśniak, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s.11-30.
Fulińska Agnieszka (2003), Dlaczego literatura popularna jest popularna?, „Teksty Drugie”, nr 4, s. 55-66.
Gajewska Agnieszka (2016), Zagłada i gwiazdy. Przeszłość w twórczości Stanislawa Lema, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Głowiński Michał, red. (2005), Stosowność i forma. Jak opowiadać o Zagładzie?, Universitas, Kraków.
Janion Maria (2009), „Jeśli mówię o czymś na pozór całkiem innym, to i tak mówię o Auschwitz”, w: tejże, Bohater, spisek, śmierć. Wykłady żydowskie, W. A. B., Warszawa.
Jarzębski Jerzy (2008), Realizm podszyty fantastyką, „Teksty Drugie”, nr 6, s. 44-53.
Kostecka Weronika, Skowera Maciej, red. (2014), Harry Potter: fenomen społeczny, zjawisko literackie, ikona popkultury, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa.
Kurz Iwona (2006), Codzienne i niecodzienne w obiektywie fotoamatorów niemieckie fotografie i polska pamięć o okupacji, w: Wojna. Doświadczenie. Zapis, red. Sławomir Buryła i Paweł Rodak, Universitas, Kraków s. 55-69.
Levi Primo (1983), Najlepsza jest woda, przeł. Halszka Wiśniowska, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Levi Primo (1992), Le métier. Notes une redéfinition de la culture, Traduit de l’italien par Martine Schrouoffeneger, Paris.
Levi Primo (2011), Układ okresowy, przeł. Zofia Koprowska, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Młynarska Henryka (1983), Posłowie, w: Primo Levi, Najważniejsza jest woda, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Nawrocki Rafał (2008), Fantazmatyczne piętna wyobcowania. O pokrewieństwie Żyda i upiora, w: Widziane, czytane, oglądane – oblicza Obcego. Inny i Obcy w kulturze, cz. 1., red. Paweł Cieliszko i Paweł Kuciński, Wydawnictwo IBL, Warszawa, s. 91-102.
Ostachowicz Igor (2012), Noc żywych Żydów, W. A. B., Warszawa.
Przymuszała Beata (2008), „Skaza” – Holokaust jako problem polskiej pamięci. Szukanie opowieści, w: Narracje o Polsce, red. Bartosz Korzeniewski, Wydawnictwo PTPN, Poznań.
Przymuszała Beata (2009), Między autentycznością a wiarygodnością – problem prawdy w literackich zapisach Zagłady, w: Prawda w literaturze, red. Andrzej Tyszczyk, Jarosław Borowski i Ireneusz Piekarski, Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin, s. 437-452.
Przymuszała Beata (2016), Sztuka krytyczna i literatura. Artystyczne realizacje i literackie nawiązania (na przykładzie „Nocy żywych Żydów” Igora Ostachowicza, w: Literatura w kręgu sztuki. Tematy – konteksty – medialne transformacje, red. Seweryna Wysłouch i Beata Przymuszała, Wydawnictwo PTPN, Poznań, s. 99-128.
Sendyka Roma (2006), W stronę kulturowej teorii gatunku, w: Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. Michał Paweł Markowski i Ryszard Nycz, Universitas, Kraków, s. 249-283.
Tulli Magadalena (2006), Skaza, W. A. B., Warszawa.
Ubertowska Agnieszka (2010), Krzepiąca moc kiczu. Literatura Holokaustu na (estetycznych) manowcach, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”, nr 6, s. 23-40.
Uspieński Piotr Demianycz (2001), Czwarty wymiar. Przegląd ważniejszych teorii i prób zbadania dziedziny niezmierzalnego, przeł. Hanna Prosnak, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk.
Zaremba Marcin (2012), Wielka trwoga. Polska 1944-1947, Znak, Kraków.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).