Abstrakt
Jednym z wielkich złudzeń końca konfrontacji międzyblokowej było przekonanie, że w Europie zwycięży na trwale pokój, bezpieczeństwo i stabilność. W rzeczywistości pojawiły się nowe obszary napięcia. NATO praktycznie rozciągnęło swoje wplywy na granicę rosyjską, chociaż w 1990 r. obiecywano ZSRR, że tak się nie stanie. Światowe wydatki wojskowe są o jedną czwartą wyższe niż pod koniec zimnej wojny. Niemcy po raz kolejny stały się główną siłą Europy na zachód od Rosji, a powrót „kwestii niemieckiej” stał się ponownie problemem. Zamach stanu w Kijowie i integracja Krymu z Rosją w 2014 r. oraz późniejsze wzajemne sankcje między UE a Rosją dodatkowo pogorszyły stan napięcia. Ważne jest jednak, aby oddalić wszystkie scenariusze działań wojennych, ściśle przestrzegać koncepcji zapobiegania wojnie i zapewnić rozwiązania polityczne, które można osiągnąć jedynie w oparciu o pokojowe współistnienie i nową politykę odprężenia.
Bibliografia
Ash T. G. (2005), Müder Titan, „Süddeutsche Zeitung“, München, 30.08.
Brzeziński Z. (1997), Die einzige Weltmacht: Amerikas Strategie der Vorherrschaft, Frankfurt a.M., S. Fischer Verlag.
Crome E. (1998), DDR-Perzeptionen. Kontext und Zugangsmuster, „Berliner Debatte Initial“, Heft 2–3.
Crome E. (2013), Deutschland in Europa. Eine neue Hegemonie, in: Hegemonie und Multipolarität. Weltordnungen im 21. Jahrhundert, Hrsg. E. Crome, R. Krämer, Verlag WeltTrends, Potsdam.
Crome E., Kleinwächter L. (Hrsg.), (2012), Gemeinsame Europäische Sicherheit. Konzepte für das 21. Jahrhundert, Verlag WeltTrends, Potsdam.
Crome E., Kleinwächter L. (Hrsg.), (2014), Neues Denken in der DDR. Konzepte zur Sicherheit in Europa in den 1980er Jahren, Verlag WeltTrends, Potsdam.
Die Nachdenkseiten haben eine Übersetzung ins Deutsche ins Netz gestellt: 1989ff.: Den Polen hat der Westen geholfen, Russland sollte zerstört werden (2014), https://www.nachdenkseiten.de/?p=45125&pdf=45125.
Ein Schock von außen. Interview mit dem britischen Historiker Brendan Simms (2013), „Der Spiegel“, Heft 15.
SIPRI Yearbook 2018. Armaments, Disarmament and International Security. Summary, https://www.sipri.org/sites/default/files/2018-06/yb_18_summary_en_0.pdf.
Viewpoint: Why the shadow of WW1 and 1989 hangs over world events (2014), https://www.bbc.com/news/magazine-30483873 (Manuskriptabschluss: 10. Februar 2019).