Zachód odzyskany albo tragedia Europy Środkowej? Państwa Grupy Wyszehradzkiej w Unii Europejskiej – perspektywa kulturowo-cywilizacyjna

Abstrakt

W artykule przeprowadzono analizę specyfiki kulturowo-cywilizacyjnej państw tworzących Grupę Wyszehradzką w perspektywie 15 lat członkostwa w Unii Europejskiej i dokonujących się w tym czasie przemian. Składa się on z dwóch zasadniczych części. W części pierwszej ukazano znaczenie Europy Środkowej dla projektu i procesu reintegracji Europy po doświadczeniach podziału wynikającego z funkcjonowania przez kilka dekad „żelaznej kurtyny”. Odwołano się przy tym do nauczania Jana Pawła II na temat Europy i europejskości, postaci, którą uznano za wybitnego orędownika jedności europejskiej pochodzącego z Europy Środkowej. W części drugiej – odwołującej się do wyników badań empirycznych prowadzonych w Europie Środkowej przez ostatnie trzy dekady – wskazano zarówno na kulturowe i cywilizacyjne podobieństwa występujące między narodami Europy Środkowej (Grupy Wyszehradzkiej), jak i na głębokie różnice w odniesieniu do poszczególnych wartości, postaw czy identyfikacji. W efekcie uzyskano złożony obraz kulturowo-cywilizacyjnej tożsamości Europy Środkowej, której narody znajdują się od przeszło dwóch dekad w dynamicznym procesie integracji z narodami tzw. starej Unii.