Abstrakt
Artykuł koncentruje się w ujęciu syntetycznym oraz problemowym na ukazaniu implikacji wzrostu międzynarodowej roli Niemiec dla współpracy z Rosją i Polską w dobie globalizacji oraz kryzysów UE. W pierwszej części przedstawia teoretyczne i praktyczne aspekty kształtowania koncepcji nowej roli międzynarodowej Niemiec, tzw. koncepcji współkształtowania (Gestaltungskonzept) polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Druga część podejmuje ogólną ocenę roli Niemiec w próbach rozwiązywania wybranych kryzysów UE – zadłużenia strefy euro od 2010 r., konfliktu rosyjsko-ukraińskioego od 2014 r. oraz masowego napływu nielegalnych migrantów do UE od przełomu sierpnia/września 2015 r. Trzecia część koncentruje się na analizie implikacji nowej roli międzynarodowej Niemiec dla współpracy z Rosją i Polską. Konkluzja artykułu brzmi – wzrost roli międzynarodowej Niemiec od początku od drugiej dekady XXI w. miał pozytywne i negatywne następstwa dla współpracy Niemiec z Rosją i Polską.Bibliografia
Angeblich vergewatigte 13-jaehrige. Russland nutz „Fall Lisa” fuer Retorkutsche am Westen (2016), 30.01.2016, http://www.tagesspiegel.de/politik/angeblich-vergewaltigte-13-jaehrige-russland-nutzt-fall-lisa-fuer-retourkutsche-am-westen/12900562.html.
Barcz J., Tomala M. (1992), Polska-Niemcy: Dobre sąsiedztwo i przyjazna współpracą, Warszawa.
Bohr E., Krauze A. (2011), 20 Jahre deutsche Einheit. Bilans und Perspektiven.
Chronik Deutschland, 1949–2014 (2014), w: Der neue Fischer Weltalamanach, Frankfurt Am Main.
Cziomer E. (2010), Polityka zagraniczna Niemiec w dobie nowych wyzwań globalizacji, bezpieczeństwa międzynarodowego oraz integracji europejskiej po 2005 roku, Warszawa.
Cziomer E. (2013), Rola Niemiec w kryzysie strefy euro, Kraków.
Cziomer E. (2014), Teoria i praktyka decydowania w polityce zagranicznej Niemiec na przykładzie roli kanclerz Angeli Merkel w kryzysie strefy euro w latach 2010–2013, w: Teoria i praktyka
stosunków międzynarodowych. Dziedzictwo intelektualne profesora Ziemowita Jacka Pietrasia, red. M. Pietraś, H. Dumała, B. Surmacz, A. W. Ziętek, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Cziomer E. (2015), Niemcy wobec geopolitycznego wymiaru kryzysu ukraińskiego 2013–2015, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 2 (XII), Kraków, s. 39–56.
Cziomer E. (2016a), Przesłanki i wyzwania poszukiwania nowej roli międzynarodowej Niemiec w dobie narastających kryzysów Unii Europejskiej – wybrane problemy badań i praktyki politycznej w XXI wieku, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 1, Kraków.
Cziomer E. (2016b), Wyzwania wewnętrzne i międzynarodowe nielegalnej migracji do UE na przykładzie Niemiec w latach 2015–2016, w: Wyzwania bezpieczeństwa i współpracy międzynarodowej ze szczególnym uwzględnieniem nielegalnej migracji. Państwo, gospodarka, społeczeństwo, red. B. Molo, Kraków (złożone do druku).
Cziomer E. (2016c), Miejsce Polski w poszukiwaniach nowej roli i odpowiedzialności międzynarodowej Niemiec w drugiej dekadzie XXI wieku, w: Stosunki Polski z mocarstwami w drugiej dekadzie XXI wieku, red. J. Czornik, M. Lakomy, M. Stolarczyk, Katowice (złożone do druku).
Deutschlands Zukunft gestalten (2013), Koalitionsvertrag zwischen CDU, CSU und SPD vom 27.11.2013, 18 Legislaturperiode, Berlin.
Fluechtingszenarien Fuenf Fluechtklingsszenarien (2016), „Die Welt”, 17.03.2016, http://www.welt.de/wirtschaft/article153372386/Fluechtlinge-koennten-bald-ueber-die-Kaukasus-Routekommen.html.
Frantzscher M. (2014), Die Deutschland – Illusion. Warum wir unsere Witschaft ueberchaetzen und Europa brauchen, München.
Gauck J. (2014), Deutschlands Rolle in der Welt: Anmerkungen zu Verantwortung, Normen und Bündnissen, München, Rede 31.01.2014, s. 1–9, www.bundespraesident.de.
Germany’s benefis from the greek crisis (2015), „IWH-Studie”, 20.04.2015, http://www.iwh-halle.de/d/publik/iwhonline/io_2015-07.pdf, 21.03.2016.
Gestaltungskonzept der Bundesregierung, Globalisierung gestalten – Partnerschaft ausbauen – Verantwortung teilen. Konzept der Bundesregierung (2012), 8.02.2012, http://www.auswaertiges-amt.de/cae/servlet/contentblob/608384/publicationFile/169965/Gestaltungsmaechtekonze.pdf, 20.04.2015.
Gipfel zur Fluechtkingsfrage. Wie Europa Staaten zum Tuerkei – Deal stehen (2016), „Handelsblatt”, 17.03.2016, http://www.handelsblatt.com/politik/international/eu-gipfel-zur-fluechtlingskrise-wie-europas-staaten-zum-tuerkei-deal.
Griechenland erhaelt neuen Miliardenkredit (2015), „Spiegel – Online”, 2.12.2015, http://www.spiegel.de/wirtschaft/soziales/griechenland-esm-ueberweist-naechsten-milliardenkredit-a-10692, 21.03.2016.
Hellmann G. (2016), Zwischen Gestaltungsmacht und Hegemoniefalle. Zur neuesten „neuen deutschen Aussenpolitik”, „Aus Politik und Zeitgeschichte”, nr 28–29, Berlin.
Hellmann G., Jacobi D., Urrestararazu U. (red.) (2015), „Frueher, entschiedener und substantieler?” Die neue Debatte über Deutschlands Aussenpolitik, Wiesbaden.
Illing F.(2013), Deutschland in der Finanzkrise. Chronologie der deutschen Wirtschaftspolitik 2007–2012, Wiesbaden.
Kaim M., Perthes V. (2012), Herausforderungen der deutschen Außen- und Sicherheitspolitik bis 2030: Gestaltung in der turbulenten Welt, http://www.swp berlin.org/fileadmin/contents/products/fachpublikationen/121016_ZfAS_Deutschland2030_prt_kim.pdf, 12.02.1016.
Katsiopulis C. (2015), Der schmale Grat zwischen Führung und Fuehrer. Die deutsche Führungsrolle in der Eurokrise aus griechischer Sicht, w: Deutsche Aussenpolitik und internationale Führung. Ressourcen, Praktikum in einer veränderten Euorpaeischen Union, red. S. Harnisch, J. Schild, Baden-Baden.
Leyen U. von der (2014), Rede anlaesslich der Muechner Sicherheitzkonferenz Am 01.02.2014, http://www.nato.diplo.de/contentblob/4123416/Daten/3885836/redevdleyensiko2014.pdf, 16.03.2016.
Malinowski K. (2009), Przemiany niemieckiej polityki bezpieczeństwa, Poznań.
Malinowski K. (2014), Polska i Niemcy w Europie (2004–2014). Różnice interesów i konsekwencje, Poznań.
Meinung zu den Sanktionen gegen Russland (2016), „Internationale Politik”, nr 3, Mai/Juni 2016, https://zeitschrift-ip.dgap.org/de/ip-die-zeitschrift/archiv/jahrgang-2016/mai-juni/meinungen-zu-den-sanktionen-gegen-russland.
Meister S. (2014), Russland Agression – ein Zeichen innerer Schwaeche, w: Aussenpolitik mit Autokratien, red. J. Branl, W. Merkel, E. Sandscheider, Berlin–Boston–Muenchen.
Neue Macht. Neue Verantwortung. Elemente einer deutschen Aussen- und Sicherheitspolitik für eine Welt im Umbruch. Ein Papier der Stiftung Wissenschaft und Politik (SWP) und des German Marshall Fund on the United States (GFM) (2013), Oktober, Berlin, http://www.swp.de, 22.03.2016.
Program współpracy przyjęty przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i Republikę Federalną Niemiec z okazji 20. rocznicy podpisania Traktatu między RP i RFN (2011), Warszawa, 21.06.2011, https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/aktualnosci/deklaracja-i-
program-wspolpracypolski-i-niemiec-przyjete, 30.06.2016.
Putin laesst Denkfabrik in Berlin gruenden (2016), 30.06.2016, http://www.welt.de/politik/deutschland/article156676468/Putin-laesst-in-Berlin-riesige-Denkfabrik-gruenden.html.
Review 2014 – Die Schlussfolgerungen (2015), http://www.auswaertiges-amt.de/DE/AAmt/Review2014/Ueberblick/Text_node.html, 11.02.2016.
Rinke A. (2014), Die Genese der „neuen deutschen Aussenpolitik, „Internationele Politik”, Juli/August, Berlin.
Schulden und Flüchtlinge. Grirchnelands Doppelkrise (2016), „Spiegel – Online”, 27.02.2016, http://www.spiegel.de/wirtschaft/soziales/griechenland-schon-im-maerz-2016-pleite-a-1079485.html, 18.04.2016.
Steinmeier F. W. (2014), Rede anlaesslich der Muechener Sicherheitskonferenz am 01.02.2014, http://www.auswaertiges-amt.de/DE/Infoservice/Presse/Reden/2014/140201-BM_M%C3%BCSiKo.html, 22.03.2016.
Weissbuch 2016. Zur Sicherheitspolitik und zur Zukunft der Bundeswehr (2016), Berlin.
Wspólne oświadczenie ministrów spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Federalnej Niemiec z okazji 25. rocznicy Traktatu między Rzcząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy (2016), 22.06.2016, https://www.msz.gov.pl/resource/141c17f8-522f-46e7-83dd-61694af3d769:JCR, 3.07.2016.
Zięba R. (red.) (2004), Wstęp do teorii polityki zagranicznej państwa, Wydawnictwo A. Marszałek, Toruń.