Abstrakt
Celem artykułu jest wskazanie znaczenia projektowania środowiska uczenia się w klasie jako strategii rozwoju edukacji włączającej, ze szczególnym uwzględnieniem włączania uczniów z niepełnosprawnościami do klas ogólnodostępnych. Wychodząc z rozumienia inkluzji jako troski o wysoką jakość procesów uczenia się i nauczania odnoszących się do każdego ucznia, w tym dzieci z niepełnosprawnościami, zaprezentowano zasady Uniwersalnego Projektowania Uczenia się (Universal Design for Learning – UDL). Odniesiono się przy tym do postulatów zapewnienia uczniom komfortu fizycznego, możliwości przyswajania wiedzy poprzez różnorodność mediów informacyjnych podczas zajęć dydaktycznych, zróżnicowanych form motywowania uczniów do pracy, a także stworzenia im możliwości prezentowania własnych osiągnięć edukacyjnych. Podkreślono również znaczenie zapewnienia dobrostanu psychofizycznego dzieci, integracji społecznej oraz personalizacji procesu kształcenia. Artykuł, wskazując na zmiany zachodzące w systemie edukacji w Izraelu, ukazuje także znaczenie projektowania inkluzyjnego, które umożliwia tworzenie środowiska uczenia się opartego m.in. na zasadach uwzględniających zróżnicowanie uczniów, usuwaniu barier w dostępie do edukacji (umożliwiającym wysokiej jakości kształcenie dla wszystkich), planowaniu i organizowaniu zadań poznawczych oraz sposobach oceniania ich efektów przez nauczycieli w taki sposób, aby zapobiegać stygmatyzacji uczniów.
Bibliografia
Aderet-German, T. (2023). Rewidening the lens to ethnic and socioeconomic diversity? ‘Othering’ through inclusion and assessment in Israeli educational policy and practice. International Journal of Inclusive Education, 29(4), 585–602. DOI: https://doi.org/10.1080/13603116.2023.2266445
Bateman, A., & Soifer, D. (2015). Supporting special-needs students with personalized blended learning. http://lexingtoninstitute.org/supporting-special-needs-students-with-personalized-blended-learning/
Benade, L. (2017). Is the classroom obsolete in the twenty-first century? Educational Philosophy and Theory, 49(8), 786–796. DOI: https://doi.org/10.1080/00131857.2016.1269631
Dewey, J. (1907). The school and society. University of Chicago Press.
Fisher, A. V., Godwin, K. E., & Seltman, H. (2014). Visual environment, attention allocation, and learning in young children: When too much of a good thing may be bad. Psychological Science, 25(7), 1362–1370. DOI: https://doi.org/10.1177/0956797614533801
Gal, C., Ryder, C. H., Amsalem, S. R., & On, O. (2025). Shaping inclusive classrooms: Key factors influencing teachers’ attitudes toward inclusion of students with special needs. Education Sciences, 15(5), 541. DOI: https://doi.org/10.3390/educsci15050541
Głodkowska, J., Marcinkowska, B., & Wojdyła, E. (2022). Students with disabilities in inclusive educational settings in Poland. In Inclusive pedagogical practices amidst a global pandemic: Issues and perspectives around the globe (pp. 7–31). Springer International Publishing. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-031-10642-2_2
Harvey, E. J., & Kenyon, M. C. (2013). Classroom seating considerations for 21st century students and faculty. Journal of Learning Spaces, 2(1). https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1152707.pdf
Lim, C.-T. D., & Fraser, B. J. (2018). Learning environments research in English classrooms. Learning Environments Research, 21, 433–449. DOI: https://doi.org/10.1007/s10984-018-9260-6
Meyer, A., Rose, D. H., & Gordon, D. (2014). Universal design for learning: Theory and practice. CAST Professional Publishing.
Ministry of Aliyah and Integration. (2019). Education in Israel: Policies and practices. Government Press.
Natour, Y. (2024). Principles for leading reforms and policy changes in education systems (the Israeli case). The Annual of the University of Oradea. Economic Sciences, 33(1), 559–567. DOI: https://doi.org/10.47535/1991AUOES33(1)062
Nilholm, C. (2020). Research about inclusive education in 2020 – How can we improve our theories in order to change practice? European Journal of Special Needs Education, 36(3), 358–370. DOI: https://doi.org/10.1080/08856257.2020.1754547
Roski, M., Walkowiak, M., & Nehring, A. (2021). Universal Design for Learning: The more, the better? Education Sciences, 11(4), 164. DOI: https://doi.org/10.3390/educsci11040164
Scott, L. A. (2018). Universal Design for Learning: A framework for supporting students with learning disabilities. Learning Disabilities: A Contemporary Journal, 16(1), 41–56.
Special Education Law, 5748–1988, SH No. 1260, p. 180 (1988). State of Israel. https://www.gov.il/he/departments/legalinfo/klali1
Special Education Law (Amendment No. 11), 5778–2018, SH No. 2711, p. 682 (2018). State of Israel. https://meyda.education.gov.il/files/ChinuchMukar/change_law_11.pdf
Starčič, A. I. (2010). Educational technology for the inclusive classroom. Turkish Online Journal of Educational Technology, 9(3), 26–37. https://eric.ed.gov/?id=EJ898012
Szumski, G., Smogorzewska, J., & Grygiel, P. (2020). Attitudes of students toward people with disabilities, moral identity and inclusive education – A two-level analysis. Research in Developmental Disabilities, 102, 103685. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ridd.2020.103685
Tarantino, G., Makopoulou, K., & Neville, R. D. (2022). Inclusion of children with special educational needs and disabilities in physical education: A systematic review and meta-analysis of teachers’ attitudes. Educational Research Review, 36, 100456. DOI: https://doi.org/10.1016/j.edurev.2022.100456
Tony, M. P. (2019). The effectiveness of assistive technology to support children with specific learning disabilities: Teacher perspectives. Unpublished master’s thesis, Jönköping University. https://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:1321161/FULLTEXT01.pdf
UNESCO. (1994). The Salamanca statement and framework for action on special needs education. UNESCO. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000098427
United Nations. (2006). Convention on the Rights of Persons with Disabilities. https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities.html
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Ola Haj

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
