Keywords
person with profound intellectual and multiple disabilities (PIMD)
relationship
responsiveness
dependence
interdependency
independence
How to Cite
Abstract
The ethics of care, with its focus on the relational nature of human beings and the bodily dimension of human functioning, offers a new research perspective that can be applied to the analysis of experiences of being with a person with profound intellectual and multiple disabilities (PIMD). The article discusses the concept of the ethics of care as developed by two of its key representatives,
Carol Gilligan and Eva Feder Kittay. In the context of being with a person with PIMD, the notions of independence, dependence, and interdependency are examined. Special attention is given to the understanding of the relationship and the way it is described within the framework of the ethics of care, and caregiving as an expression of concern.
References
Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall, S. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Lawrence Erlbaum. DOI: https://doi.org/10.1037/t28248-000
Allen, J. G., Fonagy, P., & Bateman, A. W. (2014). Mentalizowanie w praktyce klinicznej (tłum. M. Cierpisz). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bowlby, J. (2007). Przywiązanie (tłum. M. Polaszewska-Nicke). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Feder Kittay, E. (2009). The personal is philosophical is political: A philosopher and mother of a cognitively disabled person sends notes from the battlefield. Metaphilosophy, 40(3–4), 606–627. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9973.2009.01600.x
Feder Kittay, E. (2011). The ethics of care, dependence and disability. Ratio Iuris, 24(1), 49–58. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9337.2010.00473.x
Feder Kittay, E. (2019). Learning from my daughter: The value and care of disabled minds. Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780190844608.001.0001
Gesser, M., & Fietz, H. (2021). Ethics of care and the experience of disability: An interview with Eva Feder Kittay. Revista Estudos Feministas, 29(2), 1–11. DOI: https://doi.org/10.1590/1806-9584-2021v29n264987
Gilligan, C. (2013). Chodźcie z nami! Psychologia i opór (tłum. S. Kowalski). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Gilligan, C. (2015). Innym głosem. Teoria psychologiczna a rozwój kobiet (tłum. B. Szelewa). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Kanclerz, A. (2018). Etyka troski Carol Gilligan i Nel Noddings a moralny partykularyzm. Etyka, 57, 29–44. DOI: https://doi.org/10.14394/25
Kopeć, D. (2005). Wybrane problemy pedagogiki specjalnej – rzecz o terminach. W: T. Żółkowska (red.), Pedagogika specjalna – aktualne osiągnięcia i wyzwania (s. 124–129). Oficyna In Plus.
Kopeć, D. (2013). Rzeczywistość (nie)edukacyjna osoby z głęboką niepełnosprawnością intelektualną. Zbiorowe instrumentalne studium przypadku. Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kopeć, D. (2019). Rozważania wstępne o paradygmacie relacyjnym w edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną. Studia Edukacyjne, 54, 55–70. DOI: https://doi.org/10.14746/se.2019.54.4
Nishida, A. (2023, 28 kwietnia). Just care: Messy entanglements of disability, dependency, and desire [referat wygłoszony online]. Seminarium w ramach platformy badawczej Disability Studies in Eastern Europe – Reconfiguration, Kraków, Polska.
Noddings, N. (1984). Caring: A feminine approach to ethics and moral education. University of California Press.
Nussbaum, M. C. (2002). Long-term care and social justice: A challenge to conventional ideas of the social contract. W: World Health Organization, Ethical choices in long-term care: What does justice require? (s. 31–65). WHO. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/42614/9291562285.pdf
Pohl, L. (2016). Kto tu kogo wychowuje? W: A. D. Fröhlich (red.), Edukacja bazalna. Nauczanie i terapia dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną (s. 137–147; tłum. R. Namińska). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, Dz.U. 2013 poz. 529.
Sepczyńska, D. (2012). Etyka troski jako filozofia polityki. Etyka, 45, 37–61. DOI: https://doi.org/10.14394/etyka.464
Siegel, D. J. (2009). Rozwój umysłu. Jak stajemy się tym, kim jesteśmy (tłum. R. Andruszko). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Szymala, K. (2017). Etyka troski. Wkład teorii feministycznej w myślenie o państwie. Civitas. Studia z filozofii polityki, 21, 207–226. DOI: https://doi.org/10.35757/CIV.2017.21.10
Szymala, K. (2018). Etyka troski jako camera obscura współczesnej filozofii polityki. O znaczeniu tego, co zakryte. Analiza i Egzystencja, 41, 59–78. DOI: https://doi.org/10.18276/aie.2018.41-04
Theunissen, G. (2003). Schulische Bildung von Schülerinnen und Schülern mit schwerer geistiger und mehrfacher Behinderung aus der Empowerment-Perspektive. W: Th. Klauß, W. Lamers (red.), Alle Kinder alles lehren… Grundlagen der Pädagogik für Menschen mit schwerer und mehrfacher Behinderung (s. 129–141). Universitätsverlag Winter.
Trevarthen, C. (2007). Postawy intersubiektywności. Rozwój rozumienia innych ludzi i rozumienia kooperacyjnego u małych dzieci (tłum. J. Suchecki). W: B. Bokus, G. W. Shugar (red.), Psychologia języka dziecka (s. 101–123). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Uliński, M. (2012). Etyka troski i jej pogranicza. Wydawnictwo Aureus.
Vehmas, S., & Mietola, R. (2021). Narrowed lives. Meaning, moral value and profound intellectual disability. Stockholm University Press. DOI: https://doi.org/10.16993/bbl
Wallin, D. J. (2011). Przywiązanie w psychoterapii (tłum. M. Cierpisz). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zentel, P. (2015, 2 grudnia). Schülerinnen und Schüler mit schwerer und mehrfacher Behinderung in der Inklusion [referat]. Seminarium naukowe „Osoba z głęboką niepełnosprawnością intelektualną w systemie edukacji”, Poznań, Polska.
License
Copyright (c) 2024 Danuta Kopeć
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.