Zakres władzy prezydenta

Abstrakt

W artykule podejmuje się problem zakresu władzy prezydenta na dwu płaszczyznach. Z jednej – wstępnie – na płaszczyźnie tradycyjnych koncepcji prezydentury w polskich demokratycznych konstytucjach (Konstytucji z 1921, tzw. Malej Konstytucji z 1992 oraz Konstytucji RP z 1997). Analiza pokazuje, jak na gruncie generalnie przyjętego parlamentarnego systemu rządów kształtowano pozycję głowy państwa, uwzględniając decyzję z 1990 r. o powszechnych bezpośrednich wyborach prezydenta. Z drugiej strony – i na tym problemie analiza się głównie koncentruje – poddano oglądowi wszystkie konstytucyjne kanały, którymi prezydent może wpływać na decyzje ustawodawcze i wykonawcze państwa. Wbrew pewnemu przekonaniu, że te możliwości prezydenta są niewielkie, ich podsumowanie nie prowadzi do takiego wniosku. Przeciwnie, aktywność prezydenta może się przejawiać w zakresie równoważenia władz, arbitrażu, konsultacji, współdziałaniu, przestrzeganiu prawa (to nawet obowiązkowo), inicjatywy itd. Ale Konstytucja jest elastyczna i nie wymaga wszystkiego: prezydent może też godzić się na bardziej bierną postawę, tylko obserwującą, jeśli uzna, że jego interwencja nie jest niezbędna. To będzie też swoisty rodzaj czuwania nad sprawami państwa.