Słowa kluczowe
przełamanie granicy językowej
hierarchiczność systemu prawa
nadrzędność konstytucji
bezpośrednie stosowanie konstytucji
lex superior derogat legi inferiori
wykładnia
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 866
Liczba pobrań: 964
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest analiza dopuszczalności przełamania rezultatów wykładni językowej – na podstawie wykładni prokonstytucyjnej – przez odejście od alternatyw interpretacyjnych wynikających z możliwego sposobu rozumienia wyrażeń użytych przez ustawodawcę w treści przepisu. Autor argumentuje w nim, że zasada hierarchiczności aktów prawnych oraz nadrzędności konstytucji w połączeniu z faktem, że ustawa zasadnicza implementuje do porządku prawnego aksjologię będącą podstawą funkcjonowania ładu demokratycznego państwa prawnego, sprawia, iż w sytuacji, gdy zastosowanie litery przepisu prowadzi do rezultatów sprzecznych z zasadami lub wartościami konstytucyjnymi, zastosowanie znaleźć powinna zasada lex superior derogat legi inferiori, co pozwala na przełamanie granicy językowej interpretacji przepisu.
Bibliografia
Alexy, R. (2010). Teoria praw podstawowych. Warszawa.
Banaszak, B. (2012). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa.
Banaszak, B. (1997). Proceduralne i materialnoprawne normy Konstytucji, [w:] J. Trzciński (red.), Charakter i struktura norm Konstytucji. Warszawa: 114–124.
Banaszak, B. (2012). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa.
Bator, A. (2018). Ewolucja analitycznej teorii prawa a bezpośrednie stosowania konstytucji. Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna 1(7): 97–134.
Działocha, K. (2016). Komentarz do art. 8 Konstytucji [w:] Konstytucja Rzeczyspospolitej Polskiej. Komentarz, L. Garlicki (red.), M. Zubik (red.), Warszawa: 258-323.
Filipczyk, H. (2017). Tax Avoidance and Rationality of Law. Warszawa.
Gutowski, M., Kardas, P. (2017). Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji. Warszawa.
Garlicki, L. (1999). Bezpośrednie stosowanie Konstytucji, [w:] Konferencja naukowa: Konstytucja RP w praktyce. Warszawa: 12–32.
Hofmański, P. (1999). Bezpośrednie stosowanie Konstytucji, [w:] Konferencja naukowa: Konstytucja RP w praktyce. Warszawa: 44–45.
Jaskiernia, J. (2018). Spór o reguły bezpośredniego stosowania Konstytucji RP, [w:] R. Balicki, M. Jabłoński (red.), Dookoła Wojtek… Księga pamiątkowa poświęcona Doktorowi Arturowi Wojciechowi Preisnerowi. Wrocław: 87–102.
Janiszewska, B. (2016). Z tej strony stołu – uwagi praktyka o roli orzecznictwa w systemie prawa, [w:] T. Giaro (red.), Rola orzecznictwa w systemie prawa. Warszawa: 155–172.
Kabat, A. (2005). Bezpośrednie stosowanie Konstytucji w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, [w:] K. Działocha (red.), Bezpośrednie stosowanie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: 85–109.
Kordela, M. (2016). Pewność prawa jako wartość konstytucyjna, [w:] M. Smolak (red.), Wykładnia konstytucji. Aktualne problemy i tendencje. Warszawa: 149–160.
Kryszeń, G., Prokop, K. (2017). Aksjologia polskiej konstytucji. Warszawa.
Mączyński, A., Łyszkowska, A. (2005). Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP przez Trybunał Konstytucyjny, [w:] K. Działocha (red.), Bezpośrednie stosowanie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: 25–51.
Morawski, L. (2010). Zasady wykładni prawa. Toruń.
Pietrzykowski, K. (2018).Komentarz do art. 5 k.c., [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Tom 1: Komentarz. Art. 1–44910. Warszawa: 45–69.
Piotrowski, R. (2018). Sędziowie i granice władzy demokratycznej w świetle Konstytucji RP. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 80(1): 215–229.
Preisner, A. (2003). Dookoła Wojtek. Jeszcze o bezpośrednim stosowaniu konstytucji RP, [w:] L. Garlicki, A. Szmyt (red.), Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje. Warszawa: 230–244.
Płeszka, K. (1997). Językowe znaczenie tekstu prawnego jako granica wykładni, [w:] M. Zirk-Sadowski (red.), Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje. Łódź: 69–77.
Radbruch, G. (2009). Filozofia prawa. Tłum. E. Nowak. Warszawa.
Mastalski, R. (1999). Bezpośrednie stosowanie konstytucji, [w:] Konferencja naukowa: Konstytucja RP w praktyce. Warszawa: 45–46.
Morawski, L. (2010). Zasady wykładni prawa. Toruń.
Safjan, M. (1999). Bezpośrednie stosowanie konstytucji, [w:] Konferencja naukowa: Konstytucja RP w praktyce. Warszawa: 36–40.
Safjan, M., Bosek, L. (2016). Konstytucja RP. Tom 2: Komentarz. Art. 87–243. Warszawa.
Sanetra, W. (2005). Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP w orzecznictwie Sądu Najwyższego, [w:] K. Działocha (red.), Bezpośrednie stosowanie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: 52–84.
Skalimowski, P. (2013). Granice między wykładnią prokonstytucyjną a bezpośrednim stosowaniem przepisów konstytucji – uwagi na tle uchwały Izby Gospodarczej NSA z 22 czerwca 2011 r. Palestra 3/4: 299–308.
Smolak, M. (2016). Wykładnia otoczenia normatywnego konstytucji, [w:] M. Smolak (red.), Wykładnia konstytucji. Aktualne problemy i tendencje: 15–37.
Spyra, T. (2006). Granice wykładni prawa. Znaczenie językowe tekstu prawnego jako granica wykładni. Warszawa.
Tuleja, P. (1999). Bezpośrednie stosowanie Konstytucji, [w:] Konferencja naukowa: Konstytucja RP w Praktyce. Warszawa: 40–44.
Tuleja, P. (2003). Stosowanie Konstytucji RP w świetle zasady jej nadrzędności (wybrane problemy). Kraków.
Wronkowska, S. (2016). O niektórych osobliwościach konstytucji i jej interpretacji, [w:] M. Smolak (red.), Wykładnia konstytucji. Aktualne problemy i tendencje. Warszawa: 15–37.
Wróblewski, J. (1990). Rozumienie prawa i jego wykładnia. Wrocław.
Zieliński, M. (2017). Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki. Warszawa.
Ziembiński, Z. (1969). Kompetencja i norma kompetencyjna. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 31(4): 23–41.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.