Słowa kluczowe
dziedziczenie
ogrody działkowe
dziedziczenie ogrodu działkowego
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 354
Liczba pobrań: 1205
Abstrakt
W ostatnim czasie sądy w Polsce konfrontowane są coraz częściej z niezwykle ciekawym, a przy tym bardzo złożonym jurydycznie problemem "dziedziczenia" rodzinnych ogródków działkowych. Okazuje się, że na tle tego składnika majątku powstaje istotny problem spadkowy, zarówno teoretycznej natury, jak i w szczególności dużej praktycznej doniosłości. Chodzi mianowicie o odpowiedź na dwa fundamentalne, a w dalszej konieczności przynajmniej kilka bardziej szczegółowych, pytań. Po pierwsze, czy działka (wraz z nasadzeniami, urządzeniami i obiektami) wchodzi do masy spadku? A więc czy jest dziedziczona na zasadach ogólnych, tak jak każdy inny skłądnik majątku? Po drugie zaś, czy rodzinny ogródek działkowy powiększa podstawę naliczenia zachowku (czyli tzw. substrat zachowku) dla osób pominiętych w testamencie i dlatego niedochodzących do dziedziczenia? Okazuje się, że odpowiedź na te pytania sprawia w praktyce sądowej istotne problemy. O ile jeszcze pierwsze z pytań na ogół jednak nie stwarza nieprzezywciężalnych kłopotów interpretacyjnych (zagadnienie zostało stosunkowo jasno, nawet jeśli nie wprost, przesądzone w ustawie o rodzinnych ogrodach działkowych z 2005, a następnie z 2013 r.), o tyle drugie pytanie stanowi już prawdziwe wyzwanie nawet dla prawnika zajmującego się prawem sukcesyjnym. W artykule zostały szczegółowo rozważone oba pytania, a także wiele innych bęących ich konsekwencją. A zatem przybliżone zostały nie tylko odrębne zasady "dziedziczenia" ogródków działkowych, które jest wprawdzie następstwem prawnym po zmarłym działkowcu, jednak nie jest dziedziczeniem prawnospadkowym (czyli opartym na zasadach prawa spadkowego), lecz także roszczenia spadkobierców zmarłego wobec wygaśnięcia prawa do działki oraz w szczególności ich adresat. Ten ostatni nie jest bowiem w świetle obowiązujaćych regulacji oczywisty. Autor formułuje także wnioski de lege ferenda. Proponuje m.in. przesądzenie dziedziczności oraz zbywalności rodzinnych ogrodów działkowych.
Bibliografia
Banaszak, B. (2012). Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa.
Borysiak, W. (2013). Prawa i obowiązki przechodzące na poszczególne osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami, [w:] K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 3: Spadki. Warszawa: 41–53.
Bucholz, P. (2007). Pflichtteilsrecht als Naturrecht? [w:] A. Röthel (Hrsg.), Reformfragen des Pflichtteilsrechts. Symposium 30.11.–2.12.2006 in Salzau. Köln–Berlin–München: 119–133.
Diwell, L. (2007). Reformfragen im Erb- und Pflichtteilsrecht. Spielräume aus Sicht des Bundesministerium der Justiz, [w:] A.Röthel (red.), Reformfragen des Pflichtteilsrechts. Symposium 30.11.–2.12.2006 in Salzau. Köln–Berlin–München: 185–193.
Jasiakiewicz, T. (2017). Glosa do wyroku SN z dnia 16 czerwca 2016 r., V CSK 625/15. Orzecznictwo Sądów Polskich 61(9): 135–141.
Jasiakiewicz, T. (2018). Glosa do uchwały SN z dnia 17 marca 2017 r., III CZP 110/16. Orzecznictwo Sądów Polskich 62(9): 6–11.
Justyński, T. (1997). Konfuzja i konsolidacja w polskim prawie cywilnym. Przegląd Sądowy 10: 30–41.
Justyński, T. (2000). Nadużycie prawa w polskim prawie cywilnym. Kraków.
Justyński, T. (2014). Glosa do wyroku SN z dnia 13 grudnia 2013 r., III CZP 79/13. Orzecznictwo Sądów Polskich 58(10): 1273–1278.
Justyński, T. (2015). Uwagi w sprawie prawnej dopuszczalności zawierania umów darowizny mortis causa. Przegląd Sądowy 24(4): 7–16.
Justyński, T. (2017). Glosa do wyroku SN z dnia 16 czerwca 2016 r., V CSK 625/15. Orzecznictwo Sądów Polskich 61(2): 105–112.
Justyński, T. (2018a). Uprzywilejowana wysokość zachowku w polskim prawie spadkowym (w świetle art. 991 k.c.) na tle współczesnych tendencji rozwojowych, [w:] J.M. Łukasiewicz, M. Załucki (red.), Prawo rodzinne i spadkowe wobec współczesnych zjawisk technologicznych i społecznych. Toruń: 331–352.
Justyński, T. (2018b). Glosa do uchwały SN z dnia 17. marca 2017 r., III CZP 110/16. Orzecznictwo Sądów Polskich 62(11): 3–8.
Justyński, T. (2019a). Zrzeczenie się zachowku. Glosa do Wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 lipca 2013 r., P 56/11. Orzecznictwo Sądów Polskich 63(3): 3–13.
Justyński, T. (2019b). Zezwolenie na rodzicielską czynność zarządu majątkiem dziecka, glosa do uchwały SN z 15 lutego 2019 r., III CZP 85/18. Krakowski Przegląd Notarialny 4(4): 139–147.
Justyński, T. (2019c). Nadużycie prawa a terminy zawite do odrzucenia spadku oraz uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia, glosa do uchwała SN z 15 marca 2018 r., III CZP 110/17. Orzecznictwo Sądów Polskich 63(10): 19–23.
Justyński, T. (2020a). Koniec biegu terminu zawitego do przyjęcia lub odrzucenia spadku a konstrukcja nadużycia prawa (art. 5 k.c.), glosa do postanowienia SN z 12 kwietnia 2018 r., II CSK 485/17. Orzecznictwo Sądów Polskich 64(1): 6–12.
Justyński, T. (2020b). Rodzicielskie oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku a termin zawity z art. 1015 k.c., glosa do uchwały SN z dnia 22 maja 2018 r., III CZP 102/17. Orzecznictwo Sądów Polskich 64(3): 21–29.
Justyński, T. (2020c). „Ogródek działkowy w spadku”. Rzeczpospolitej z 10 marca 2020 r. (dodatek tygodniowy „Rzecz o prawie”): D3.
Justyński, T. (2020d). Nadużycie prawa do żądania zachowku (art. 5 k.c.) i „dziedziczenie” rodzinnego ogródka działkowego, glosa do Wyrok SN z dnia 14 marca 2018 r., II CSK 276/17. Krakowski Przegląd Notarialny 5(1): 67–75.
Kordasiewicz, B. (2009). Substrat zachowku, [w:] Z. Radwański (red.), System prawa prywatnego. Prawo spadkowe. Tom 10. Warszawa: 869–878.
Księżak, P. (2010). Zachowek w polskim prawie spadkowym. Warszawa.
Księżak, P. (2015). Glosa do wyroku SN z dnia 13 grudnia 2013 r., III CZP 79/13. Państwo i Prawo 70(10): 123–128.
Księżak, P. (2016). Glosa do uchwały SN z dnia 16 października 2014 r., III CZP 70/14. Przegląd Sądowy 25(1): 119–123.
Księżak, P. (2019). Art. 993 k.c., [w:] K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Spadki. Wyd. 1. Legalis.
Martiny, D. (2007). Zur Reform des Pflichtteilsrecht, [w:] A.Röthel (Hrsg.), Reformfragen des Pflichtteilsrechts. Symposium 30.11. – 2.12.2006 in Salzau. Köln–Berlin–München: 195–202.
Piątowski, J.S. (2002). Prawo spadkowe. Zarys wykładu. Warszawa.
Piątowski, J.S., Witczak, H., Kawałko, A. (2009). Wyłączenie praw i obowiązków przechodzących na oznaczone osoby niezależnie od ich przymiotu spadkobierców, [w:] Z. Radwański (red.), System prawa prywatnego. Prawo spadkowe. Tom 10. Warszawa: 75–95.
Pyziak-Szafnicka, M. (2007). Nadużycie prawa podmiotowego, [w:] Z. Radwański (red.), System prawa prywatnego. Tom 1: Prawo cywilne – część ogólna. Warszawa: 771–827.
Skowrońska-Bocian, E. (2018). Prawo spadkowe. Warszawa.
Załucki, M. (2010). Wydziedziczenie w prawie polskim na tle porównawczym. Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.